Gelderse Vallei

Smaakt jouw boterham anders? Dit is waarom

Brood is een grote boosdoener als het gaat om zout.
Brood is een grote boosdoener als het gaat om zout. © ANP
WAGENINGEN - Zout: als je de verhalen en campagnes mag geloven, lijkt het wel een soort gif te zijn. Fabrikanten melden op hun verpakking "nu met minder zout" en de Appie zegt stapje voor stapje het zoutgehalte in brood te verlagen. Voedingswetenschapper Ellen Kampman legt uit waarom dit van groot belang is.
Om het probleem goed te begrijpen, kijken we naar een bepaald stofjes die onze huis-tuin-en-keuken zout bevat. De grote boosdoener heet natrium. Dit stofje is belangrijk voor het regelen van onze vochtbalans. Maar als je daar te veel van binnenkrijgt hou je vocht vast, wat een hoge bloeddruk tot gevolg kan hebben. Dit kan leiden tot hart- en vaatziekten, legt Kampman uit.
Een ander gevolg is nierschade. Wanneer je nieren telkens heel hard moeten werken om van de natrium af te komen, beschadig je dit orgaan. Daarnaast verlies je door al dat harde werk ook calcium. Een mineraal dat je nodig hebt voor de opbouw en het onderhoud van de botten en het gebit, duidt de voedingswetenschapper.

Stapje voor stapje van het zout af

Sinds 2018 wordt het zoutgehalte door de fabrikanten en Albert Heijn steeds iets verlaagd, zodat we aan de smaak kunnen wennen, vertelt Kampman. Afgelopen oktober is er een grote stap genomen in deze verlaging, "Dus dat kan je op het moment inderdaad wel even proeven". De zoutverlaging is volgens haar van groot belang. "We eten namelijk nog steeds ongeveer 1 kilo zout per jaar te veel."
En voor 20 procent van die zoutinname zijn we zelf verantwoordelijk. Denk hierbij aan het bakje met friet waar je extra zout overheen strooit. “Maar 80 procent van het zout dat we eten komt uit producten waar zout van nature in zit of waar het aan is toegevoegd door fabrikanten." Dit betekent niet dat je niks aan je zoutinname kan veranderen. Zo geeft het Voedingscentrum de tip om zelf je sauzen, marinades, dressings en bijvoorbeeld soep te maken. "Dan bepaal jij zelf hoeveel zout je toevoegt", legt het Voedingscentrum uit.

In Nederland eten de meeste mensen veel te veel zout. Voor volwassenen geldt het advies om niet meer dan 6 gram zout per dag binnen te krijgen. De nieren van baby’s en jonge kinderen kunnen nog niet veel zout aan. Voeg daarom geen zout toe aan het eten van je baby of kind, aldus het Voedingscentrum.

Brood en zout

"Brood is verantwoordelijk voor een kwart van onze zoutinname", vertelt de voedingswetenschapper. Het is volgens haar dan ook logisch dat de Albert Heijn het zoutgehalte in dit product stapsgewijs verlaagt. "Ze zijn daarin gelukkig niet de enige. Ook de bakkers hebben de afgelopen jaren enorm hun best gedaan om het zoutgehalte naar beneden te krijgen."
Kampman adviseert om brood vooral niet te laten staan. "Het bevat naast zout, wat nu verminderd wordt, ook erg belangrijke stoffen. Een voorbeeld is jodium, een stof die cruciaal is voor de schildklierhormonen. Deze hormonen zijn nodig voor een goede groei, de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de stofwisseling.
Een suggestie van de voedingsdeskundige is om andere smaken aan brood toe te voegen waardoor we het zout minder missen. "Brood bevat niet alleen zout, het bevat ook kalium. Een mineraal dat ook lekker smaakt, dus misschien kunnen we dit verhogen? Verder kunnen we gaan spelen met kruiden. Maar het is aan de levensmiddelentechnologen om dit uit te zoeken."

'We wennen er aan'

Zelf is de voedingswetenschapper ook geen fan van het korreltje minder zout in haar brood. "Dat moet ik eerlijk bekennen." Echter blijkt uit onderzoek aan de Wageningen Universiteit dat mensen op den duur wel wennen aan de zoutvermindering in producten. Het onderzoek, dat is afgenomen onder jongeren, laat zien dat mensen zich aanpassen en het minder erg gaan vinden.
Eerder sprak Ellen Kampman op Radio Gelderland al over hoe koffie goed voor de nieren blijkt te zijn: