Wilders ziet minderheidskabinet niet zitten: 'Niet stabiel'
Lees onze lijsttrekkersinterviews terug
Doe hier onze Kieswijzer
Lees alles over de Tweede Kamerverkiezingen in ons dossier
Liveblog
woensdag 15 november om 00:30
Over precies een week zijn de stembussen geopend. De campagne komt daarmee in de eindfase. NSC en VVD gaan aan kop in de peilingen, met GL-PvdA daar vlak achter.
Maar met nog een week te gaan, kan er nog van alles gebeuren. Uit een onderzoek van EenVandaag en peilingbureau Ipsos blijkt dat pas 40 procent van de mensen zeker is van zijn of haar keuze.
Wie weet zetten de aankomende televisiedebatten de boel nog op scherp. Onderzoek heeft overigens al eens aangetoond dat mensen vaak pas in de slotfase hun keuze maken. Soms zelf pas in het stemhokje.
dinsdag 14 november om 22:46
Ook vandaag wordt het weer een volle campagnedag. Dit staat er onder meer op het programma:
7.00 uur: Frans Timmermans (GL-PvdA) is in de ochtend te gast bij Goedemorgen Nederland.
13.00 uur: Kandidaat-Kamerleden van acht politieke partijen gaan met elkaar in debat over zaken als het stikstofbeleid en de omvang van de veestapel. Het landbouwdebat wordt georganiseerd door het Agrarische weekblad Boerderij en is online te volgen.
21.30 uur: Zoals elke avond schuift bij Nieuwsuur een lijsttrekker aan voor een interview. Dit keer is het de beurt aan BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas.
21.35 uur: PVV-leider Geert Wilders is te gast bij de heren van Vandaag Inside. Eerder deze week zaten Timmermans en Dilan Yesilgöz (VVD) daar al aan tafel.
dinsdag 14 november om 22:33
PVV-leider Geert Wilders was vanavond te gast bij Nieuwsuur. In het televisieprogramma gaf hij aan dat hij deelname aan een minderheidskabinet niet uitsluit, maar dat het niet zijn voorkeur heeft. "Een minderheidskabinet is niet stabiel", zei hij. Hij sluit ook een gedoogconstructie niet uit, maar dat heeft evenmin zijn voorkeur.
Stel het kabinet komt in de ene week met een voorstel om migratie aan banden te leggen, waar de PVV voor is, en in een andere week met een stikstofwet komt waar de PVV niets van wil weten. "Laat je dan een kabinet vallen?" stelde hij de retorische vraag.
Een gedoogconstructie is niet nieuw voor Wilders. In 2010 sloten VVD en CDA zo'n akkoord met de PVV. Nog geen twee jaar later verbrak Wilders die samenwerking. Hij was tegen de bezuinigingen die VVD en CDA wilden doorvoeren. Sindsdien zit de PVV in de oppositie. Wilders maakt er geen geheim van dat hij graag weer wil meeregeren.
dinsdag 14 november om 19:11
Alle stempassen in de Noordoostpolder hebben door de drukker een verkeerde sorteercode gekregen. En omdat deze sorteercode niet overeenkomt met de postcode, zijn de passen door PostNL verkeerd bezorgd. De kans is dus groot dat stemgerechtigden in de gemeente Noordoostpolder (zo'n 50.000 inwoners) de verkeerde stempas of helemaal geen stempas hebben gekregen. Volgens de landelijke kiesraad is zoiets nog nooit voorgekomen.
De gemeente is hard bezig om het probleem op te lossen, maar heeft nog geen zicht op de volledige situatie. "Er wordt rekening gehouden met het ergste", zegt de gemeente tegen Omroep Flevoland.
Kiezers worden via een brief en op sociale media opgeroepen de binnengekomen stempas goed te controleren en een nieuwe stempas aan te vragen als zij niet de juiste hebben ontvangen.
dinsdag 14 november om 18:57
Kleinste stembureau ook dit keer weer in Overijsselse woonkamer
Het kleinste stembureau van Nederland staat ook dit jaar weer in het Overijsselse Marle, in de huiskamer van Wim Westhoff. De voorzitter van het stembureau zegt vanaf half acht 's ochtends "tot het bittere eind" (21.00 uur) klaar te zitten met vrijwilligers tijdens de verkiezingen.
Het woonhuis van Westhoff is sinds 1948 een stembureau voor de buurtschap Marle, die bij de gemeente Olst-Wijhe hoort. De buurtschap ligt in tegenstelling tot Olst en Wijhe op de westelijke oever van de IJssel. Om te voorkomen dat de kiezers uit Marle de rivier over moeten steken, werd een apart stembureau ingericht in het huis.
Ongeveer vijftig geregistreerde kiesgerechtigden hebben doorgaans zijn woonkamer als locatie van het dichtstbijzijnde stembureau op hun stempas staan. Westhoff schat in dat bijna iedereen wel zal komen dit jaar.
dinsdag 14 november om 16:01
Het coalitieakkoord, je zou kunnen zeggen het belangrijkste document van een kabinet, wordt wél doorgerekend door het Centraal Planbureau (CPB). Zo had het CPB de afgelopen keer bijvoorbeeld kritiek dat het kabinet de rekening bij de volgende generatie legt met de vele miljardenuitgaven.
Begrotingen worden niet doorgerekend. Er wordt wel over gedebatteerd in de Eerste en Tweede Kamers. Beide Kamers moeten ook instemmen. Bovendien toetst de Algemene Rekenkamer achteraf of het geld door het kabinet correct is uitgegeven.
dinsdag 14 november om 15:54
Het vorige kabinet heeft besloten de pechgeneratie niet volledig te compenseren, omdat dit vele miljarden kost. Een aantal partijen wil alsnog een hogere compensatie: BBB, Volt, PvdD, SP en FVD. NSC wil dat nog onderzoeken.
Verder willen alle partijen dat de studieschuld niet of anders minder meetelt bij het aanvragen van een hypotheek. De BBB, PvdD, SP en D66 willen ook de rente op de studieschuld schrappen. NSC wil de rente tien jaar lang 'zeer laag' houden. Volt wil kijken of er een renteplafond van 2,5 procent kan komen en GL-PvdA wil de rente ook maximeren.
CDA en ChristenUnie pleiten voor een korting voor studenten van de pechgeneratie als ze hun schuld versneld aflossen.
dinsdag 14 november om 13:43
Peiling: 'Weinig beweging bij drie grootste partijen'
Bij de drie grootste partijen verandert er een week voor de verkiezingen weinig in de zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos. De VVD staat op 28 zetels, Nieuw Sociaal Contract blijft op 26 en GL-PvdA krijgt er een zetel bij en komt uit op 23. Toch kan er nog veel veranderen aangezien pas 40 procent van de kiezers helemaal zeker is van zijn of haar keuze.
Ook de PVV blijft gelijk. In het onderzoek, dat deels is gehouden voor het laatste RTL-debat, haalt de partij van Geert Wilders 17 zetels.
BBB zit wel in een vrije val. Die partij had met 30 zetels in april van dit jaar even de koppositie in de zetelpeiling. Sindsdien zit de partij in een neerwaartse spiraal. BBB verliest nu drie zetels en komt uit op negen.
dinsdag 14 november om 12:07
CDA-leider Henri Bontenbal haalt in de verkiezingsserie De Lijsttrekkers van RTL Nieuws flink uit naar Pieter Omtzigt en Eddy van Hijum van NSC. Volgens Bontenbal hebben deze oud-CDA'ers een belangrijk deel van het CDA-gedachtegoed opgenomen in het NSC-programma.
"Van Hijum heeft het NSC-programma geschreven, terwijl hij een maand daarvoor nog gedeputeerde voor het CDA was. Deze man is een CDA'er en Pieter Omtzigt is dat ook. Dus er is overlap tussen de programma's." Bontenbal vraagt zich verder af of NSC de beloftes kan waarmaken en stabiel kan blijven.
dinsdag 14 november om 10:12
Yesilgöz: 'Toeslagenschandaal en gaswinning zijn blinde vlekken'
Het toeslagenschandaal en de gaswinning in Groningen zijn voor de VVD blinde vlekken geweest in de dertien jaar dat de partij aan de macht was. Dat zei VVD-leider Dilan Yesilgöz in het NOS Radio 1 Journaal.
Yesilgöz zei "dankbaar" te zijn dat er Kamerleden waren die de genoemde blinde vlekken zichtbaar maakten. Maar zij noemde daarbij niet concurrent Pieter Omtzigt. De NSC-leider speelde een hoofdrol in het blootleggen van het schandaal rond de kinderopvangtoeslag.
Volgens Yesilgöz is het niet alleen de schuld van de VVD dat het misging rond de toeslagen en de gaswinning. "De VVD is wel de grootste geweest, maar we zijn nooit met 76 zetels in ons eentje aan de slag geweest." Door "tijdig naar mensen te luisteren" denkt zij voortaan sneller te kunnen bijsturen als beleid niet uitpakt zoals het is bedoeld.
Nederland is in dezelfde periode verder "redelijk goed" door een aantal grote crises gekomen, vindt de VVD-leider. Hoogtepunten van vier kabinetten-Rutte wilde Yesilgöz niet noemen. Maar zij vindt wel dat het "over het algemeen" goed is gegaan. Behalve de economische crisis en de coronacrisis die zijn bezworen, roemt zij de "leidende rol" die Nederland volgens haar speelt op het internationale toneel.
dinsdag 14 november om 09:09
D66 en SP vragen opnieuw debat aan vanwege situatie in Gaza
De verkiezingscampagnes zijn in volle gang, maar het conflict tussen Israël en Hamas houdt de gemoederen in Den Haag flink bezig. Zo vragen D66 en SP opnieuw een Kamerdebat over de situatie in de Gazastrook aan. De aanleiding is een bericht in NRC over een vertrouwelijk stuk van de Nederlandse defensieattaché bij de ambassade in Tel Aviv. Daarin staat dat Israël "onevenredig geweld" gebruikt in de oorlog met Hamas.
"De verschrikkelijke beelden vragen om een wapenstilstand, om massieve hulp en om vrijlating van gijzelaars. En dit vraagt om een kabinetsreactie op álle schendingen, ook die aan Israëlische zijde", schrijft D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma op X. Israël voert volgens het bericht doelbewust aanvallen uit op de "civiele infrastructuur", twittert SP-Kamerlid Jasper van Dijk.
Het is de tweede keer dat D66 en SP een debat over het conflict aanvragen. Eind vorige maand kreeg hun voorstel geen meerderheid. De partijen wilden toen dat de Kamer van reces terugkwam om te debatteren over een besluit van het demissionaire kabinet om zich van stemming te onthouden. Nederland heeft daarom niet gestemd over een VN-resolutie die oproept tot een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas.
dinsdag 14 november om 08:26
D66-lijsttrekker Rob Jetten plaatst vraagtekens bij de overstap van enkele partijgenoten naar banen in de fossiele sector. Dat zei hij maandagavond in Nieuwsuur. "Individuen mogen zelf bepalen waar ze werken. Maar ik snap dat je wenkbrauwen hiervan fronsen", zei Jetten.
Menno Snel, voormalig staatssecretaris van Financiën en voorzitter van het wetenschappelijk bureau van D66, was tot februari voorzitter van Element NL, de belangenvereniging van olie- en gasbedrijven. Jetten hoopt dat partijgenoten die in de fossiele sector werken er alles aan doen om die "van binnenuit te vergroenen".
dinsdag 14 november om 08:11
dinsdag 14 november om 08:08
Ook vandaag staat er weer genoeg te gebeuren in aanloop naar de verkiezingen. Dit staat er onder meer op het programma:
- 7.00 uur: De wekker van Caroline van der Plas ging vroeg. De BBB-lijsttrekker was te gast in de verkiezingsspecial van WNL.
- 13.00 uur: EenVandaag publiceert in samenwerking met onderzoeksbureau Ipsos een nieuwe zetelpeiling.
- 15.45 uur: Later op de middag is het tijd voor Het Nationaal Hoger Onderwijs Debat. In de Haagse Hogeschool debatteren politici, onder toeziend oog van honderden studenten, over het bindend studieadvies en de financiële situatie van studenten. Lijsttrekkers doen niet mee aan dit debat.
- 19.30 uur: Aan het begin van de avond vindt in Nieuwspoort het Goede Doelen Verkiezingsdebat plaats. Jesse Klaver (GL-PvdA), Nicolien van Vroonhoven (NSC) en Sophie Hermans (VVD) gaan onder leiding van Frénk van der Linden praten over bestaanszekerheid en de rol van goede doelen.
- 21.30 uur: Zoals elke avond schuift bij Nieuwsuur een lijsttrekker aan voor een interview. Dit keer neemt PVV-leider Geert Wilders plaats aan de alom gevreesde tafel.
maandag 13 november om 20:00
Het wantrouwen tegenover de politiek leidt naar verwachting niet tot een lagere opkomst bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Dat zegt Hans Vollaard, hoofddocent politicologie aan de Universiteit Utrecht, tegen persbureau ANP.
"Ook mensen die zeggen dat ze geen vertrouwen hebben in 'dit zooitje' gaan naar de stembus om voor een partij te stemmen die het in hun ogen wel goed doet", zegt Vollaard. Hij onderzocht de opkomst bij onder meer de gemeenteraadsverkiezingen van 2022.
De opkomst bij de Tweede Kamerverkiezingen ligt doorgaans tussen de 75 en 80 procent. Volgens Vollaard zijn mensen sneller geneigd hun stem uit te brengen als er wat op het spel staat. "Bij de waterschappen of de gemeenteraad is dat minder dan bij de Tweede Kamer, want dan gaat het over zaken als lonen en de zorg. Of ze kunnen een nieuwe partij aan de macht helpen."