Het CDA moest afgelopen zomer na de val van het kabinet op zoek naar een opvolger voor partijleider Wopke Hoekstra. Het was de vrij onbekende Bontenbal die zijn vinger opstak om de christendemocraten er weer bovenop te krijgen.
"Het is een duidelijke keuze voor een andere koers, maar ook voor een frisse wind in de partij. We zitten in een dip, en daar zullen we uitkomen", zegt hij in een uitgebreid gesprek met NU.nl.
Dus dit was het juiste moment om in te stappen?
"Ja, ik vind van wel. Het is voor mij ook een flinke stap, maar soms moet je die stap zetten. Vooral als je partij er slecht voor staat. Ik voel me daar verantwoordelijk voor. En dan moet je je schouders eronder zetten."
Gaat het CDA vanaf nu weer stap voor stap groeien?
"Ik kan niet in een paar weken rechtzetten wat er de afgelopen tijd beschadigd is aan het CDA. Ik zet nu een eerste stap en ik merk dat er een omslag is in de partij."
U geeft aan dat het CDA beschadigd is. Wat bedoelt u daarmee?
"Een aantal dingen. Wat ons niet goed is gelukt, is om het CDA-verhaal van omzien naar elkaar, het belang van normen en waarden en bouwen aan een nieuwe gemeenschapszin goed uit te dragen. Dat is waar CDA'ers hun bed voor uitkomen. Een sterke samenleving tegenover een dominante overheid. Wij zeggen dat het individu niet kan floreren zonder de gemeenschap. Dat is het verhaal waarom mensen lid zijn geworden van het CDA. Maar zij hebben dit verhaal de afgelopen jaren gemist."
NU.nl is in de verkiezingsprogramma's gedoken. Lees hier wat partijen willen met:
Het rommelde intern ook. Heeft dat volgens u invloed gehad?
"Intern gedoe schrikt kiezers af. Je eigen huis moet op orde zijn. Bovendien heeft het CDA in een coalitie gezeten die van begin af aan geen gelukkig huwelijk was. Dat heeft er allemaal toe geleid dat mensen het CDA niet meer herkennen."
U heeft aangegeven dat de verkiezingen een tussenmoment zijn. Is het dan niet heel slecht gesteld met de partij?
"Uhm… Het was denk ik heel slecht gesteld met de partij. Toen ik startte was de sfeer echt niet goed. Bepaalde afdelingen waren boos op hoe wij het landelijk hebben gedaan. Die sfeer is omgeslagen. Ik ben bij alle provinciale afdelingen langs geweest en heb veel mensen gesproken. Mooi, maar ook confronterend. Er worden weer posters opgehangen en er wordt geflyerd. Dat is de start om erbovenop te komen. Het positivisme is weer terug en daar ben ik heel hoopvol over."
Volg dit onderwerp
Bij hoeveel zetels zijn de verkiezingen voor u geslaagd?
"Dat is natuurlijk moeilijk te zeggen, maar ik denk dat wij nog wel eens kunnen verrassen. Dat is gebaseerd op allerlei signalen die ik krijg uit vriendengroepen, van CDA'ers die weggelopen leden weer weten te activeren, de emails in mijn mailbox van mensen die hun lidmaatschap hebben opgezegd maar weer terugkomen."
Dus er worden weer meer mensen lid van het CDA?
"Sinds ik ben begonnen is er een substantiële groei van het aantal nieuwe leden. Daar zie je aan dat het enthousiasme terug is. Het gaat ook om mensen die vanuit een hele andere politieke richting komen. Die jarenlang op de VVD hebben gestemd, maar nu aangeven op het CDA te stemmen. Het CDA wordt daarmee weer een serieuze optie en ik heb nu de uitdaging om deze mensen over de streep te trekken."
Het CDA zegt een middenpartij te zijn, maar ondertussen zien we dat andere partijen zoals NSC en BBB in het gat springen dat jullie hebben achtergelaten. Het zijn nota bene oud-CDA'ers. Vindt u dat pijnlijk?
"Natuurlijk is dat pijnlijk. Ik had liever gehad dat die mensen bij ons waren gebleven. Het geeft tegelijkertijd ook het potentieel aan dat er toch veel mensen zijn die de ideeën van de christendemocratie steunen. We moeten vooral zelf als partij op de rails komen en dan kunnen we een hoop van die kiezers weer terugkrijgen bij het CDA. Mensen hebben namelijk ook behoefte aan een stabiele partij. We zitten in een dip en daar zullen we uitkomen."
Maar hoe gaat u die kiezers die mogelijk zijn overgelopen naar NSC of de BBB weer overhalen om terug te keren naar het CDA?
"Het CDA-verhaal zo goed mogelijk vertellen, zeggen waar we voor staan. Dat moeten we doen met authentieke politici, met mensen die het verhaal geloven. Als we dat geloofwaardig uitdragen, zullen veel kiezers weer kiezen voor het CDA. Partijen als NSC en BBB gaan het nog moeilijk krijgen. Dat weet iedereen."
Maar dat geldt net zo goed voor het CDA. Uw partij maakt deel uit van het kabinet, waarvan u zelf aangeeft dat het geen gelukkig huwelijk was. Daardoor zijn kiezers toch ook weggelopen?
"Voor een deel wel. Ik probeer zo eerlijk mogelijk te zijn, maar niet alles is kommer en kwel geweest. Zeker als ik zie wat onze minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft bereikt als het bijvoorbeeld gaat om de hervorming van de arbeidsmarkt. Waarbij flex minder flex wordt, we af moeten van de nuluren- en oproepcontracten en waarbij de vaste baan de norm wordt. En natuurlijk zijn er ook dingen niet goed gegaan."
De grip op migratie is één van de grootste opgaven van deze tijd, staat te lezen in het verkiezingsprogramma. Pieter Omtzigt noemt een richtgetal van hooguit 50.000 per jaar. Ziet het CDA daar iets in?
"Nee, niet op de manier zoals andere partijen dat willen."
Waarom niet?
"Omdat het een werkelijkheid creëert die je niet waar kunt maken. Omtzigt heeft het over een jaarlijks richtgetal van 50.000. Maar als het er meer worden zou je maatregelen moeten nemen. Het idee van een verkiezingsprogramma is dat je juist maatregelen aanlevert die ervoor zorgen dat je die 50.000 haalt."
Hoe gaat u de instroom van asielzoekers en arbeidsmigranten dan beperken?
"Bij asielmigratie kan alleen een Europese aanpak effectief zijn. Dan moeten we deals sluiten over de opvang met landen buiten Europa. Met een soort buitengrensprocedure. Dat je dus zorgt dat alle mensen die hier asiel krijgen, ook worden beoordeeld. Daarbij scheid je de kansrijke van de kansarme asielzoekers. En daarna ben je in Europees verband solidair met het verspreiden van asielzoekers. Ook moeten we de procedures in Nederland versnellen om aan te geven welke status mensen hebben, zodat degenen die geen kans maken snel teruggestuurd worden."
"Bij arbeidsmigratie moeten we ons afvragen welke werkgelegenheid maatschappelijke waarde toevoegt. Maar dan moeten we eerst goed onderzoeken welke sectoren de meest toegevoegde waarde bieden."
NU.nl spreekt in aanloop naar 22 november met verschillende lijsttrekkers.
- Lees het interview met NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt.
- Lees het interview met JA21-lijsttrekker Joost Eerdmans.
- Lees het interview met PvdD-lijsttrekker Esther Ouwehand.
- Lees het interview met SP-lijsttrekker Lilian Marijnissen.
- Lees het interview met Volt-lijsttrekker Laurens Dassen.
- Lees het interview met D66-lijsttrekker Rob Jetten.
De komende dagen verschijnen er meer interviews. Abonneer je via de optie hieronder om niets te missen.
Volg onze interviews
Veel mensen hebben het vertrouwen in de politiek verloren. Er heerst zelfs wantrouwen. Is dat terecht?
Stilte…"Nou, voor een deel wel. Als jezelf slachtoffer bent geworden van het toeslagenschandaal of je hebt scheuren in je woning vanwege de aardgaswinning in Groningen en je wordt al tien jaar niet geholpen, dan snap ik dat iemand heel boos kan zijn op de politiek. Als Kamerlid heb je de plicht om het kabinet te controleren, maar je kan er ook in doorschieten."
Doorschieten waarin?
"De overheid is niet maakbaar, daar zitten grenzen aan. Natuurlijk willen we het toeslagenschandaal zo snel mogelijk oplossen, maar het is wel heel ingewikkeld. De samenleving heeft behoefte aan slow politics. Dus niet over ieder wissewasje naar de interruptiemicrofoon, maar meer tijd voor de inhoud in plaats van de polarisatie op te zoeken."
Maar als gedupeerde van het toeslagenschandaal zit je toch niet te wachten op slow politics?
"Ja, maar diegene heeft er wel degelijk baat bij. Heeft een gedupeerde er dan baat bij dat de Kamer elke week een ander voorstel heeft om dit op te lossen?"
Hoezo niet dan?
"Met telkens nieuwe moties en je moet dit doen en dat doen. Ik denk dat een gedupeerde het meeste belang heeft bij een robuuste aanpak van een kabinet die dat standvastig uitvoert. En een Kamer die dat continu controleert, maar niet de hele tijd zelf aan alle touwtjes wil trekken."
NUjij: Uitgelichte reacties