De kredietverzekeraar Allianz Trade heeft zijn meest recente Sociale Weerbaarheidsindex (SRI) vrijgegeven. Dit document heeft tot doel voorspellingen te kwantificeren over de economische en sociale veerkracht van 185 landen. Met andere woorden, proberen in te schatten of deze landen in de nabije toekomst risico lopen op sociale of politieke onrust. En de voorspellingen zijn dit jaar behoorlijk verontrustend; de hele wereld lijkt op weg te zijn naar een tumultueus 2024.

• Ten opzichte van 2021 is de index in 2023 met 2,1 punten gedaald. Dit betekent dat de wereld gemiddeld minder veerkrachtig is dan twee jaar geleden, en dus kwetsbaarder is voor plotselinge, potentieel gewelddadige veranderingen in elk van de onderzochte landen.
• Denemarken (82,7) staat bovenaan de lijst van meest veerkrachtige landen op sociaal gebied, gevolgd door Finland (80,7) en Zwitserland (79,8). Maar deze drie landen zien hun score toch dalen, respectievelijk met 1,8; 0,9 en 2,1 punten.
• Over het algemeen zijn de scores gedaald, maar omdat niet iedereen in de ranglijst is gezakt, verliezen sommige landen punten terwijl ze stijgen in de ranglijst. Dit is het geval voor België, dat op de 19e plaats in de top 20 staat, net voor Tsjechië. Toch verliest ons land 2,2 punten op de stabiliteitsscore.
• Allianz Trade gebruikt 12 verschillende criteria om de economische en sociale veerkracht van 185 landen te meten. Economische prestaties zijn daar een van, en politieke stabiliteit is een ander. Opvallend is de grote sprong voorwaarts van de Verenigde Arabische Emiraten, die 31 plaatsen winnen en op de elfde plaats belanden. De Verenigde Staten staan op de 24e plaats, maar zijn er elf gezakt.

“De indicatoren die worden gebruikt voor de index variëren van politieke stabiliteit en werkgelegenheid tot inkomensongelijkheid, vertrouwen in de overheid en geplande overheidsuitgaven voor onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid… De toename van risico’s en sociale onrust heeft aanzienlijke gevolgen voor de economie. Op wereldschaal is de situatie verslechterd en we verwachten dat deze negatieve trend zich zal voortzetten.”

Johan Geeroms, Director Risk Underwriting Benelux bij Allianz Trade

Het jaar van 40 verkiezingen

Een van de belangrijkste risicofactoren voor stabiliteit zijn plotselinge politieke veranderingen, zelfs voor democratieën. 

• Natuurlijk kunnen we de Verenigde Staten noemen, waar een terugkeer van Trump een reële mogelijkheid blijft, ondanks zijn juridische problemen. Huidig president Joe Biden slaagt er niet in zijn populariteit te herstellen.
• Maar we kunnen ook wijzen op de verkiezingen in Taiwan in januari. Ook zijn er latere verkiezingen in Indonesië en Venezuela, evenals in Zuid-Soedan en Pakistan. Plaatsen die, om interne of externe redenen, wereldwijde hotspots kunnen worden. Dit relativeert het belang van onze Belgische verkiezingen volgend jaar.

“Sociale onrust schrikt investeerders af. Veel regio’s worden geconfronteerd met een toename van conflicten en politieke instabiliteit. Volgend jaar zal 75 procent van het mondiale bbp naar de stembus gaan, waaronder de Verenigde Staten, de Europese Unie en India. Dit betekent onzekerheid, en dat is nooit goed voor de economie.”

Johan Geeroms

Toenemende ongelijkheden

Factoren zoals inflatie, maar ook technologische ontwikkelingen – en hun gevolgen, van werkgelegenheid tot ethiek – dragen bij aan een onduidelijk beeld. We kunnen niet voorspellen wat er gaat gebeuren; we kunnen alleen constateren dat de wereld zich in de richting van meer instabiliteit beweegt.

• In de EU, niet de meest ongelijke regio, nemen de ongelijkheden toe. Het rapport van Allianz Trade wijst erop dat het verschil tussen de armsten en de rijksten is toegenomen in België (5 procentpunten), Nederland (3 punten), Spanje (2 punten) en Duitsland (1 punt).
• In ons land kalmeert de inflatie eindelijk. Maar het is nog steeds onmogelijk te voorspellen dat deze niet weer zal oplaaien met de stijgende energieprijzen.
• Bovendien hebben de inflatiecijfers een vertekend effect op de daadwerkelijke economische situatie van de Belgen. Hun koopkracht is niet gestegen met het afremmen van de inflatie, integendeel.
• Deze groeiende zorgen voor een groot deel van de bevolking – in ons land en elders – voeden elkaar. Economische zorgen maken extremistische politieke bewegingen aantrekkelijker, en populistische leiders zullen in 40 landen wereldwijd nog populairder worden.
• Het rapport laat zien dat landen die afhankelijk zijn van voedsel- en brandstofimporten het grootste risico lopen op sociale onrust. 
• Het tegenovergestelde effect is te zien in grondstofexporterende landen zoals de Verenigde Arabische Emiraten, Qatar en Koeweit. Deze landen stijgen sterk op de index.

Luister ook naar het interview over het rapport dat Business AM met Johan Geeroms had:

(nd/cv)