Amsterdam bindt strijd aan met fatbikes: kentekenplicht, meer controles en minimumleeftijd

Verkeerswethouder Melanie van der Horst gaat de strijd aan met fatbikes. Dat zal niet van de een op de andere dag gaan, zoals ook het bestrijden van Airbnb, het weren van flitsbezorgers of het verbannen van scooters naar de rijbaan meerdere jaren nodig had. Maar met de aangekondigde plannen geeft de wethouder wel een duidelijk startsignaal af.

In een brief aan de gemeenteraad laat Van der Horst weten zich ten eerste zorgen te maken. Vaak zijn fatbikes opgevoerd, dragen de (jonge) gebruikers geen helm waardoor hun eigen gezondheid bij een ongeluk gevaar loopt en zijn bestuurders onverzekerd. Ze dragen ook bij aan drukte en snelheidsverschillen op de fietspaden die weer resulteren in een toenemend gevoel van onveiligheid.

Maximum snelheid

Samen met Rotterdam, Utrecht en Den Haag heeft Van der Horst bij demissionair minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) aangeven of het mogelijk is dat elektrische voertuigen een andere plek op de weg krijgen. Dat zou bijvoorbeeld op de rijbaan kunnen. Vanaf december geldt in Amsterdam een maximumsnelheid van dertig kilometer per uur, waardoor dit een realistisch scenario is.

De wethouder pleit ook voor een maximumsnelheid op het fietspad voor elektrische fietsen. Het begrenzen van e-bikes via de zogenoemde ‘Intelligent Speed Adaptation’ kan in de toekomst een oplossing zijn, zegt Van der Horst. De gemeente experimenteert hier momenteel mee, maar op korte termijn is dit nog niet breed toepasbaar.

Controles intensiveren

Handhaven is een andere maatregel. Afgelopen week werden op verschillende plekken in de stad ruim vijftig fatbikebestuurders gecontroleerd, waaruit ook bleek dat een derde een illegaal gashendel heeft. Hierdoor halen ze snelheden van veertig tot vijftig kilometer per uur. Vanaf december zullen fatbikes ook op de rollerbank gezet worden, zodat deze eenvoudiger gecontroleerd kunnen worden.

Een probleem is wel dat de politie een beperkt aantal uren voor verkeershandhaving heeft. In Utrecht wordt middels een proef bekeken of boa’s ook mogen handhaven bij lichte verkeersovertredingen. De evaluatie hiervan volgt later, maar de gemeente pleit ervoor dat Amsterdamse boa’s ook deze bevoegdheid krijgen om de controles te kunnen intensiveren.

Minimumleeftijd

De fatbikes vallen momenteel onder de categorie elektrische fietsen met bijbehorende regels: het trappen mag worden ondersteund tot 25 kilometer per uur en ze moeten op het fietspad. Het Rijk zou liever zien dat ze vallen onder de noemer snor- of bromfiets vanwege de hoge snelheden waarbij weinig getrapt moet worden. Daardoor zouden gebruikers ook gebonden zijn aan een rijbewijs, kenteken, helm, minimumleeftijd en WA-verzekering.

Van een helmplicht is wethouder Van der Horst overigens niet per definitie voorstander, omdat zo’n verplichting ervoor zorgt dat minder mensen de (elektrische) fiets pakken wat weer een negatief effect heeft op de gezondheid, zo blijkt uit onderzoeken. Wel wil Van der Horst bepaalde doelgroepen die elektrisch fietsen, zoals kinderen of ouderen, op vrijwillige basis stimuleren een helm te dragen.

Gehaat middel

De fatbikes, met dikke banden en een stevig zadel, die over de Amsterdamse straten scheuren zijn sinds een klein jaar goed zichtbaar in de stad. Onder veel Amsterdammers een geliefd nieuw vervoermiddel, maar door een minstens zo grote groep gehaat. Cijfers of de fietsen ook daadwerkelijk invloed hebben op het aantal fietsongelukken zijn er nog niet.

De wethouder reageerde in haar brief op vragen van GroenLinksraadslid Elisabeth IJmker. De partij vroeg in 2021 ook al om maatregelen tegen een ‘nieuwe generatie snelle elektrische’ fietsen.

Over de auteur: David Hielkema schrijft over de Amsterdamse politiek en is daarnaast gespecialiseerd in onderzoeksverhalen. Tips of reageren? d.hielkema@parool.nl