In mei spraken staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel), de gemeente Westerwolde (waar Ter Apel onder valt) en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) af dat er niet meer dan tweeduizend mensen in Ter Apel opgevangen zouden worden. Die afspraak moest voorkomen dat het aanmeldcentrum, net als vorig jaar, zou overlopen en er mensen buiten zouden slapen. Dat zou nooit meer gebeuren, beloofde Van der Burg.
Maar de inmiddels demissionair staatssecretaris heeft niet kunnen voorkomen dat er toch weer te veel mensen in Ter Apel zijn. Al wekenlang verblijven er rond of meer dan tweeduizend mensen in het aanmeldcentrum, bevestigt zowel het COA als de gemeente Westerwolde. Ook de komende 24 uur is dat weer het geval, denkt het COA.
Dat die afspraak niet is nagekomen, zet niet alleen de bestuurlijke verhoudingen onder druk. De drukte heeft ook invloed op de bewoners en COA-werknemers in het aanmeldcentrum. "De ondergrens van deugdelijke opvang is al heel lang bereikt", zeiden de Inspectie van Justitie en Veiligheid en Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd woensdagochtend.
Minderjarige vluchtelingen moeten te lang wachten op een voogd en medewerkers van het COA kunnen niet altijd meer hun veiligheid garanderen. Daarnaast krijgen asielzoekers niet altijd op tijd hun gezondheidscontrole. Tot nu toe hebben er nog geen mensen buiten hoeven slapen, maar volgens de inspecties wordt dit risico "met de dag groter".
Oproepen boden nog geen soelaas
Het ministerie van Justitie en Veiligheid, de gemeente en het COA zeggen dat er doorlopend gesprekken plaatsvinden over de situatie in Ter Apel. Maar de partijen konden nog niks zeggen over eventuele vervolgstappen nu de afspraken niet zijn nagekomen.
"We zetten alles op alles om voldoende opvangplekken te regelen", zegt een woordvoerder van het ministerie. "Gezien de hoge instroom is de druk zo hoog dat dat een uitdaging blijft. We moeten weer zo snel mogelijk onder die tweeduizend zitten. Aan alle kanten proberen we met oproepen te zorgen dat de druk afneemt."
Van der Burg deed de afgelopen maanden al meerdere keren zo'n oproep. Zo vroeg hij gemeenten twee weken geleden nog om voor het eind van dit jaar 8.400 extra opvangplekken te regelen. Een paar gemeenten zorgden voor nieuwe plekken, maar de druk blijft onverminderd hoog.
De doorstroommogelijkheden vanuit Ter Apel blijven beperkt. Maandag liet het COA nog weten dat op alle locaties de maximale bezetting was bereikt. De afgelopen weken hebben al meerdere keren mensen de nacht door moeten brengen op stoelen of matrassen in wachtruimtes.
Sanne Oving is binnenlandverslaggever bij NU.nl
Sanne volgt voor NU.nl grote binnenlandse thema's, zoals zorg en asiel.
Spreidingswet moet verlichting bieden
Vele ogen zijn nu gericht op de spreidingswet van Van der Burg. De wet moet ervoor zorgen dat de asielzoekers beter over de gemeenten worden verdeeld en bevat ook de mogelijkheid om gemeenten in het uiterste geval te dwingen om asielzoekers op te nemen. Dinsdag ging de Eerste Kamer akkoord met het behandelen van de wet.
Op korte termijn zal de wet de problemen nog niet oplossen, maar toch zei het COA blij te zijn met het besluit deze te behandelen. "Het geeft ons het broodnodige perspectief dat er structurele verbetering gaat komen in ons opvangsysteem."
De cijfers
De laatste weken komen er veel asielzoekers naar Nederland. Er is vooral een grote toename te zien in het aantal alleenreizende tieners dat hier asiel aanvraagt.
Vorige week werden zo'n 1.300 asielaanvragen gedaan, inclusief nareis. Een week eerder waren dat er nog zo'n 1.500. De laatste keer dat er binnen een week zo veel mensen asiel aanvroegen, was begin september 2022.
Het totale aantal asielaanvragen staat voor dit jaar tot nu toe op 39.800. Vorig jaar stond de teller rond deze tijd op bijna 41.000 aanvragen.
NUjij: Uitgelichte reacties