Jaap Dijt (59) en Nynke Hoogeveen (56) waren er al vroeg bij. Toen zij 25 jaar geleden samen een jaren-70-huis in Eelde kochten, wisten zij al gauw: hier moet het een en ander aan gebeuren. Door de jaren heen isoleerden ze het dak, de vloer en de spouwmuren. Ze namen nieuwe kozijnen met driedubbel glas, zonnepanelen en een warmtepomp en hebben sindsdien geen gasverbruik meer. De maandkosten? ,,Wij betalen nog zo’n 25 euro per maand gemiddeld over het hele jaar.”

Knetters, dat loont. Het echtpaar uit Eelde doet dan ook al voor de derde keer mee aan de ‘nationale duurzame huizenroute’ , waarbij eigenaars van duurzame woningen hun deuren opengooien ter inspiratie van anderen.

Maar eerlijk is eerlijk: de investeringen waren dan ook torenhoog. Zo rond de 70.000 euro. De helft daarvan was de investering in nieuwe kozijnen en glaswerk. Of dat ooit terugverdiend wordt, is twijfelachtig. Dijt: ,,Het gaat vaak over geld. Het is lastig om hard te maken of dit uit kan. Maar idealisme is ook een sterke drijfveer: minder uitputting van de aarde en CO2-uitstoot. Als je dat belangrijk vindt, ga je niet alles achter de komma uitrekenen.”

,,En we vinden het nu ook comfortabeler in huis”, zegt zijn vrouw, Nynke Hoogeveen. De nieuwe kozijnen lijken fraaier, zijn onderhoudsarmer en zorgen dat het niet meer tocht in huis. Daarnaast is het warmer in heel het huis, vanwege de extra isolatie. ,,Dat is fijn met thuiswerken.”

Isoleren loont het meest

Met name het isoleren heeft de (toen nog gas)rekening flink laten dalen: met 40 procent. Die ingreep zou Dijt – die sinds kort ook als vrijwillige energiecoach actief is – iedereen aanraden. ,,Met de huidige energieprijzen kun je dat best snel terugverdienen.” Maar wat houdt mensen dan tegen voor verduurzaming? Dijt merkt dat jongere mensen soms te weinig geld of tijd hebben en dat ouderen de investeringen soms niet zien zitten vanwege de leeftijd.

Een rondgang in de buurt bevestigt dat. De directe buurman van het echtpaar Dijt is nog jong. Wouter de Vries (33) doet open. ,,Wij wonen sinds juni, maar we zijn nu druk met het ‘project tuin’. We hebben ons nog niet in verduurzaming verdiept, maar dat staat wel op de agenda.” De Vries staat positief tegenover zonnepanelen en een warmtepomp.

Te oud voor investering

Een 85-jarige dame even verderop heeft haar dak geïsoleerd en ramen vervangen. Maar van het gas af? ,,Dat is me te veel rompslomp. En zonnepanelen doe ik niet, dat loont niet meer. Ik ben ook op leeftijd, zolang heb ik niet meer.” Wel zet ze de kachel graag wat lager en trekt warmere kleren aan. ,,Dat deden we in de oorlog ook.”

Eenzelfde reactie komt van buurtbewoner Diny Jagt (86). Zonnepanelen en spouwmuurisolatie heeft ze wel. Dubbel glas boven staat nog wel op het verlanglijstje, ,,Maar ja. Gezien mijn leeftijd… Ik vind het wel even goed, zo.”

Je moet er ook een beetje zin in hebben. Het kostte Jaap Dijt en Nynke Hoogeveen veel tijd. Installateurs gaven soms tegenstrijdige adviezen. ,,Vooral gebaseerd op eigen ervaringen en algemeenheden, zonder kennis van de achterliggende fysica”, aldus Dijt, die zelf chemisch fysicus is van beroep.

Tegen adviezen in sloot de eigenwijze Eeldenaar zijn warmtepomp aan op de radiatoren, nadat hij een winter lang opmat of de kachels dit wel aan zouden kunnen. Hij weet ook hoe je de warmtepomp zo optimaal mogelijk gebruikt: als het echt koud is, moet je de verwarming ‘s nachts aan laten. Dan werkt deze lucht-waterwarmtepomp efficiënter en zuiniger, zo laat Dijt dat aan de hand van een eigen tabel zien. „Mensen zijn soms kritisch op de warmtepomp omdat ze niet goed geïnformeerd worden.”

Moeilijkheden in verduurzaming

Ook was de bouw van een ingenieus mechanisch ventilatiesysteem een uitdaging. De ene installateur zag er niks in, de ander had geen goed idee. Een derde wilde het hele huis op de kop gooien. „Dit is vrij ongebruikelijk. Het was pionieren. Systeembouwers zijn aanvragen vanuit zulke woningen niet gewend. Uiteindelijk heeft een kennis uit Haren ons aan een goede installateur geholpen.” De balansventilatie zorgt voor frisse buitenlucht die wordt verwarmd met afgevoerde binnenlucht.

Het moge duidelijk zijn: verduurzamen kost soms doorzettingsvermogen. Voor Dijt geen issue. „Het is mijn hobby geworden. Ik noteer elke week de meterstanden. Dan ben ik gewoon nieuwsgierig.”