Voor een klein landje heeft Nederland een grote ecologische voetafdruk. We consumeren jaarlijks zo'n drie keer de oppervlakte van Nederland. Ook op wereldwijd niveau zijn we een grote vervuiler. Sinds het begin van de industriële revolutie heeft Nederland meer CO2 uitgestoten dan vrijwel heel Afrika.
Het Nederlandse klimaatbeleid moet daarom 'rechtvaardiger', schrijft de AIV vandaag in een rapport. De AIV adviseert de regering en de Tweede Kamer over internationale kwesties en in dit rapport staat dat Nederland meer oog moet hebben voor andere landen. "Op dit moment stoot de gemiddelde Nederlander veertig keer meer broeikasgassen uit dan de gemiddelde Tanzaniaan."
Een rijk land als Nederland moet meer investeren in klimaatfinanciën van armere landen, schrijven de onderzoekers. Lage- en middeninkomenslanden hebben vaak het minste invloed gehad op de opwarming van de aarde, maar dragen wel de grootste lasten. Ze hebben financiële hulp nodig voor hun transitie naar een duurzame economie.
Daarvoor is in totaal zo'n 1.000 miljard dollar per jaar nodig, buiten de reguliere ontwikkelingssamenwerking. Een groot deel zal van private partijen moeten komen. De AIV adviseert ook om niet-westerse, rijke landen zoals de Golfstaten te betrekken bij deze klimaatfinanciering.
Rijke landen hebben al afgesproken om vanaf 2020 minstens 100 miljard euro per jaar vrij te maken voor klimaatfinanciering, maar die belofte wordt op dit moment niet nagekomen.
Ambitie moet omhoog
Het halen van de klimaatdoelen van Parijs is volgens de AIV een wereldwijde inspanning. "Internationaal en nationaal klimaatbeleid kun je niet los van elkaar zien", zegt Bert Koenders, AIV-voorzitter en voormalig minister van Buitenlandse Zaken. "Onze eigen klimaatdoelen halen wordt alleen maar moeilijker als we het internationale plaatje niet meenemen. De ambitie moet omhoog."
Beleidskeuzes die in het westen worden gemaakt, hebben gevolgen voor de rest van de wereld. Als Nederland bepaalde grondstoffen - zoals hout of lithium - uit duurzaamheidsoverwegingen niet meer wil importeren, wordt de economie van andere landen getroffen. De aanbeveling aan het kabinet is dan ook: zet samen met deze landen een internationaal klimaatcomité op.
Nederland kan daar het voortouw in nemen, vinden de auteurs. Want investeren in deze landen helpt onszelf óók vooruit. "Het is niet alleen een donker verhaal", zegt Koenders. Sterke internationale relaties komen goed van pas in tijden van onrust op het wereldtoneel. Daarnaast heeft Nederland door onze ligging en het gevaar van zeespiegelstijging een groot belang bij het actief tegengaan van klimaatverandering.
Demissionair klimaatminister Rob Jetten nam het rapport donderdagmiddag in ontvangst, één maand voor de klimaattop begint in Dubai. "Het is het perfecte moment voor een kritisch maar hoopvol rapport, dat dieper ingaat op het internationale perspectief", zegt Jetten. Hij belooft op de klimaattop meer verbinding te zoeken met de Afrikaanse Unie en Eilandstaten.