Wetenschappers ontdekken verborgen landschap ter grootte van België onder Zuidpoolijs
© Getty Images/iStockphoto
Antarctica heeft een van zijn geheimen prijsgegeven: wetenschappers hebben diep onder het zuidpoolijs namelijk een verborgen landschap ontdekt ter grootte van België, dat al miljoenen jaren “bevroren in de tijd” is.
Minstens 14 miljoen maar waarschijnlijk eerder 34 miljoen jaar zit het heuvelachtige stukje land al onaangeroerd vastgevroren, ruim twee kilometer diep onder het zuidpoolijs. Toen het landschap gevormd werd, zwierven er nog dinosaurussen over de aardbodem. Met zijn oppervlakte van zowat 32.000 vierkante kilometer is het gebied net een tikje groter dan België (30.688 km²). Ooit moet het bebost zijn geweest en leefden er dieren, stelt een team van Britse en Amerikaanse onderzoekers dat zijn onderzoek publiceerde in het vakblad Nature, tot Antarctica drastisch afkoelde en helemaal dichtvroor. Sindsdien is er geen straaltje zon meer op gevallen.
(Tekst gaat verder onder de tekening)
Deze illustratie toont hoe Antarctica er vermoedelijk zou uitzien als de ijskap van het continent zou worden getild. Highland A is een reeks van drie heuvels in Oost-Antarctica waar de ontdekking werd gedaan. — © Durham University
Hoe komt het dat zo’n landschap nu pas ontdekt wordt? Ten eerste doordat Antarctica groter is dan Europa, waardoor de spraakmakende ontdekkingen er niet zomaar voor het oprapen liggen. En daarnaast is het land onder de Oost-Antarctische ijskap, waar de ontdekking plaatshad, minder bekend dan het oppervlak van Mars, zegt hoofdonderzoeker Stewart Jamieson, glacioloog aan de Universiteit van Durham in Engeland.
Diepe valleien
En toch zijn Jamieson en zijn collega’s erin geslaagd zo’n landschap te ontdekken, en het voor het eerst ook in detail in kaart te brengen. Hoe dan? Door op innovatieve wijze te zoeken. De meest gebruikelijke manier is ‘radioglaciologie’, waarbij er vanuit een vliegtuig radiogolven het ijs in worden gestuurd. Door de echo’s van die golven te analyseren, kun je te weten komen wat er zich onder het oppervlak bevindt. Om gerichter te zoeken, hebben de wetenschappers echter eerst bestaande satellietbeelden bestudeerd om zo valleien en bergkammen diep onder het ijs te traceren.
Door beide methodes te combineren, ontstond er een beeld van een door rivieren uitgehouwen landschap met diepe valleien en steile heuvels. En er zijn nog veel meer van zulke landschappen. Onder het schijnbaar eentonige witte laken waar Antarctica van bovenaf op lijkt, schuilt een heel rijk van onzichtbare bergen en valleien.
Mogelijk zou de klimaatopwarming er toe kunnen leiden dat het gebied weer bloot komt te liggen, al is dat lang niet zeker. Ook tijdens vorige warmere periodes smolt het ijs niet voldoende om een bedreiging te kunnen vormen voor het nieuw ontdekte landschap.
plusartikels. Je moet nog even inloggen. Zo herkennen we je als abonnee.
