De razendsnelle installatie van zonnepanelen, laadpalen en warmtepompen heeft ook nadelen. Het stroomnet is overvol. Als de elektrificatie van bedrijven en huishoudens in dit tempo doorgaat, dreigt er een wachtlijst voor aannemers en particulieren die ook een aansluiting willen.
Daarvoor waarschuwen netbeheerders en demissionair minister Rob Jetten (Energie en Klimaat). Zonder maatregelen zal de capaciteit op het stroomnetwerk in 2026 helemaal in gebruik zijn in de provincies Utrecht, Flevoland en Gelderland.
Manon van Beek, CEO van netbeheerder TenneT, spreekt over een 'nieuwe, uitdagende fase' voor de energietransitie. Ze wijst naar de 'supersnelle groei' van onder meer zonnepanelen, warmtepompen en laadpalen bij huishoudens. "Het gaat veel sneller dan wij als netbeheerders hadden voorzien."
Stroomuitval dreigt
In de jaren 2026 tot en met 2029 kan dit leiden tot stroomuitval op piekmomenten, schrijft minister Jetten aan de Tweede Kamer. Om dit te voorkomen zouden de netbeheerders bedrijven tijdelijk van het stroom moeten halen.
Of kleine gebruikers (huishoudens en kleine bedrijven) die een nieuwe aansluiting op het netwerk willen op een wachtlijst zetten. Er bestaan nu ook al wachtlijsten voor aansluitingen in grote delen van het land, maar die zijn voor grote bedrijven en andere grootverbruikers van stroom.
Om dit scenario te voorkomen komt Jetten met een aantal maatregelen. Zo wil hij zorgen dat de procedures die nodig zijn om het elektriciteitsnetwerk te verzwaren minder tijd in beslag nemen. Door deze bouwwerkzaamheden als 'zwaarwegend maatschappelijk belang' te bestempelen kan het regelen van een vergunning mogelijk 1,5 jaar ingekort worden.
Stroomverbruik onderling afstemmen
Verder wil hij het mogelijk maken voor bedrijven om hun stroomverbruik onderling af te stemmen. Met ingang van volgend jaar mogen bedrijven hun ruimte op het stroomnet door een ander bedrijf laten gebruiken op het moment dat ze zelf de ruimte niet benutten.
Een andere oplossing is netbeheerders contracten te laten afsluiten met grootverbruikers. Die beloven dan om tijdens piekmomenten - tussen 16.00 en 20.00 uur - de machines even stil te zetten of minder hard te laten draaien.
Jetten wil dit stimuleren door grootverbruikers te betalen als ze minder stroom verbruiken tijdens de piekmomenten. Dat wil hij gaan doen door bedrijven een bod te laten doen bij hun netbeheerder. Het gaat om een bod met een bedrag voor de hoeveelheid stroom die ze níet gaan gebruiken.
Tegen elkaar opbieden
Het idee is dat als meer bedrijven met zo'n bod komen, de netbeheerder er het goedkoopste bod uit kan kiezen. Om te voorkomen dat er bedrijven gaan leuren met een verbruik dat veel hoger ligt dan wat ze echt nodig hebben - en er dus een slaatje uit slaan - moeten bedrijven inzichtelijk maken welk deel van hun energiecontract flexibel is.
Om te voorkomen dat bedrijven hier stiekem prijsafspraken over maken en op die manier de prijzen opdrijven, kijkt toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM) mee. Die constateerde eerder dat bedrijven en netbeheerders elkaar nog maar moeilijk kunnen vinden.
Voor bedrijven zijn de problemen vaak nu al urgent. Maarten Otto, voorzitter van Netbeheer Nederland, spreekt over ongeveer 6600 bedrijven die in Nederland op de wachtlijst staan. In sommige regio's zijn die wachtlijsten langer dan in andere; zo gaat het alleen in Gelderland al om 1500 bedrijven.
Pas als het net wordt uitgebreid, naar verwachting tussen 2027 en 2029, kunnen zij worden aangesloten.
