Politie bijna dagelijks in actie om zelfmoordpoging te stoppen: "Soms is een boete beter, hoe pijnlijk ook"

Het is rond negen uur 's avonds als de Hengelose wijkagent Nick Jansen een zorgwekkende melding krijgt. Een jonge vrouw zou op het spoor lopen en zelf 112 gebeld hebben. "Ze geeft aan zelfmoord te willen plegen en deed gisteren ook al suïcidale uitspraken."

Hoe gek het ook klinkt, voor Jansen is dit een melding die hij vaak krijgt. Als agent in Hengelo komen zelfdodingspogingen met regelmaat voor, stelt hij. "Ik zou bijna zeggen dagelijks", legt Jansen uit.

"Dat heeft een paar belangrijke redenen. Zo heeft Hengelo veel gesloten jeugdzorg bij het spoor. Dan komt het dus ook regelmatig voor dat er jongeren met suïcidale gedachten het spoor oplopen."

Ook buiten Hengelo, vooral in buitengebieden met onbewaakte overgangen en snel rijdende Intercity's, komen pogingen veel voor.

Ook in oktober ging het een paar keer (bijna) mis. Begin deze maand waren er drie meldingen van een zelfmoordpoging in Twente, waarvan twee op één dag. Toch stijgt dat aantal volgens Ellen Bolster niet. "Als we het vergelijken met de twee voorgaande jaren, zien we geen groot verschil. In Twente kregen we afgelopen jaar tien meldingen per maand en in IJsselland elf meldingen per maand. In totaal overleden er bij die pogingen 105 mensen in Overijssel, in 2022.

Dat er meer zelfdodingen zijn sinds corona en dat zelfmoord vaker in de winter wordt gepleegd, ziet Bolster niet terug in de cijfers. "In de afgelopen jaren waren de meeste zelfmoordpogingen in de maanden april, mei en juni van 2021. En dan is belangrijk om te vermelden dat een poging natuurlijk niet altijd ook een zelfdoding is."

Toch hebben de pogingen soms nog meer impact op agenten dan een daadwerkelijke zelfmoord, denkt Bolster. "Als je als agent een jong meisje van het spoor haalt, kan dat meer impact hebben dan een zelfdoding. Het ligt er ook aan hoe je zelf in je vel zit als agent. De ene week kan je meer hebben dan de andere week. Maar zo'n melding wil je gewoon nooit in je dienst hebben."

Maar wat kan je als agent doen, behalve een poging stoppen? "Dat is ook de frustratie soms", vervolgt Bolster. "Als politieagent kan je alleen het strafrecht toepassen. Wij zijn vaak als eerste ter plaatse en moeten het daarna overdragen aan de zorg."

In sommige gevallen kan dat tot pijnlijke situaties leiden. "Wat ik nu ga zeggen, komt misschien heel gek over. En voor agenten is dit ook iets wat ontzettend moeilijk is om te doen. Maar als iemand een zelfmoordpoging doet op het spoor, en wij weten die te stoppen, dan is het vaak beter om diegene te bekeuren. Dat is wat we vanuit de GGZ te horen krijgen."

"De GGZ legt suïcidale gedachten uit als een ziekte. Soms een ongeneselijke ziekte. Als mensen met die gedachten stemmetjes in hun hoofd horen, willen we als samenleving die mensen helpen. Maar dat kan niet altijd. Dat accepteren we nog niet met zijn allen. De GGZ laat dan ook weten: 'Behandel deze mensen zoals je dat bij anderen ook doet.' Dus beboet het lopen op het spoor, in plaats van dat je diegene met extra aandacht terug naar ons brengt. Dat laatste helpt niet, want de GGZ heeft een behandeltraject met iemand en daarin worden duidelijke afspraken gemaakt."

Het blijft ook in zo'n geval maatwerk. "Daarom zijn we als politie heel trots op de samenwerking die we hebben met verschillende GGZ-instellingen. We begrijpen steeds beter wat onze (on)mogelijkheden zijn en hoe we iemand kunnen helpen."

Terug naar de melding die wijkagent Nick Jansen kreeg. De jonge vrouw kon van het spoor worden gehaald door de agenten. "Gelukkig liep dat goed af. Je probeert iedere keer zo goed als mogelijk te anticiperen. Nu het goed is afgelopen zorgen we ook dat we met alle auto's zo snel mogelijk weer weg zijn, zodat de rust in de wijk terugkeert.