In vapes zit zogeheten nicotinezout. Deze vorm heeft een minder scherpe smaak en voelt zachter. Door de combinatie van deze nicotinevorm en de smaakstofjes in de elektronische sigaret proef en voel je de nicotine niet. Daardoor lijkt de vape onschuldig. Zeker omdat die op de markt kwam als middel om te stoppen met de traditionele sigaret. Jongeren worden gelokt met kleurtjes, smaakjes, lampjes en geurtjes.
Toch is vapen allesbehalve onschuldig, vindt De Kanter, die ook voorzitter van Rookpreventie Jeugd is. "In vapes zit net zoveel nicotine als in een pakje sigaretten." Bovendien wordt nicotinezout sneller opgenomen in je lichaam. En dat is schadelijk, zegt arts-epidemioloog Ellen Croes. "Want als het sneller in je hersenen zit, ben je sneller verslaafd."
De Kanter ziet de schade van vapen terug in het ziekenhuis. "We zien op verschillende scans dat er beginselen ontstaan van longontstekingen, maar ook DNA-schade in de mond."
Van damp naar tabak
Stoppen met sigaretten of vapes is lastig. Volgens Croes is een vroege nicotineverslaving "een verslaving voor het leven".
De Kanter ziet bovendien dat e-sigaretten de weg vrijmaken voor normale sigaretten. Jongeren die vapen zijn drie tot vijf keer sneller geneigd om ook sigaretten te gaan roken dan jongeren die niet vapen. "Je ziet in de cijfers van het Trimbos-instituut dat bijna 70 procent van de jongeren die vapet, ook sigaretten rookt."
Jongeren die roken én vapen lopen volgens Croes een verhoogd gezondheidsrisico, omdat ze blootgesteld worden aan schadelijke stoffen uit de tabakssigaret en uit de vapedamp. Bovendien zorgt de combinatie ervoor dat je als 'dubbelgebruiker' veel nicotine binnenkrijgt. Dat kan leiden tot een nicotinevergiftiging, wat weer een epileptische aanval kan uitlokken.
Volg het gezondheidsnieuws
Een neerwaartse spiraal
En dan zijn er ook nog de mentale nadelen van het vapen. In eerste instantie beginnen jongeren met vapen "om stoer te doen of erbij te horen", zegt De Kanter. Maar het gebruik kan tot mentale klachten leiden.
"Door de nicotine maakt je lichaam dopamine aan, een plezierhormoon. Als hersenen dat missen omdat je een tijdje niet hebt gerookt of gevapet, krijg je stress." Die stress zorgt er na verloop van tijd voor dat je steeds meer nicotine nodig hebt en dus meer moet vapen.
Bij sommige jongeren zijn de ontwenningsverschijnselen van een nicotineverslaving of alleen al een aantal uren zonder de vape heftig. "Je ziet dat jongeren depressies of angstaanvallen krijgen", waarschuwt De Kanter.
Bovendien wordt de prefrontale cortex, het hersengebied dat ervoor zorgt dat je kunt plannen en je impulsen kunt beheersen, aangetast door lange blootstelling aan nicotine. "Dat hersengebied is bij jongeren nog in ontwikkeling, dus schade is onomkeerbaar", zegt De Kanter. En wanneer je je impulsen niet goed kan beheersen, opent dat de poorten naar andere verslavingen.
De Kanter ziet het liefst dat jongeren helemaal niet meer gaan roken of vapen. Dat doet ze via het burgerinitiatief Nicotinee. Als het aan haar ligt, wordt de verkoop van nicotinehoudende producten gekoppeld aan het geboortejaar. Zodat iedereen die na 2012 is geboren, nooit meer vapes of sigaretten mag roken, ook niet als ze eenmaal meerderjarig zijn. "Een nicotinevrije generatie", zo noemt ze het streven.
NUjij: Uitgelichte reacties