Sinds de terugkeer van de wolf in Nederland worden geregeld schapen aangevallen en af en toe doden wolven ook een rund of een paard. Veehouders zijn daardoor vaak groot tegenstander van de wolf. Maar natuurorganisaties - die de wolf met open armen ontvangen - hebben ook te maken met wolvenaanvallen.
In het Drents-Friese Wold lopen Sayaguesa-runderen, grote zwart-bruine runderen met forse hoorns op de kop. "Sinds de wolf hier kwam, merkten we een toename in de uitval van kalfjes", vertelt Fred Prak, woordvoerder van Natuurmonumenten.
"Kalfjes zijn een makkelijkere prooi dan volwassen dieren. Als een koe in het wild bevalt, zoekt zij een rustige plek op en laat het kalf stilletjes liggen in het struikgewas."
Het kalf gaat dan nog niet mee met de kudde, maar de moeder komt een aantal keer per dag langs. Maar de wolf had die kalfjes kennelijk in de gaten, want de boswachters zagen veel minder kalfjes dan verwacht.
"Eén à twee jaar later zagen we die aantallen weer terugkomen op de normale niveaus", zegt Prak. "De Sayaguesa's hebben zich dus aangepast."
Rekening houden met familiestructuur in kudde
Het betekent niet dat Natuurmonumenten niks meer hoeft te veranderen. Runderen en paarden die in de natuur grazen kunnen de wolf prima afweren. Maar daar hebben ze de kudde wel bij nodig.
"Er moet een duidelijke familiestructuur in de kudde zijn", legt Prak uit. "De kudde bestaat uit een aantal leidkoeien, die zusters van elkaar zijn, wat jonge dieren die daaraan verwant zijn en een paar stieren. Die zorgen goed voor elkaar."
Voor de komst van de wolf gebeurde het nog wel eens dat er een rund of paard uit of bij de kudde werd geplaatst. Maar dat kan nu dus niet meer zomaar. "Het is een proces waar we middenin zitten en waar we van leren", zegt Prak.
Wat is het effect van rasters op andere dieren?
Ook schapen kunnen in wolvengebied niet zomaar onbeschermd staan. Staatsbosbeheer heeft daarom op de Strabrechtse Heide (Noord-Brabant), Hoog Buurlo (Veluwe) en De Meinweg (Limburg) proeven lopen met kuddebeschermingshonden.
Daarnaast worden wolfwerende rasters geplaatst waarbinnen de schapen grazen. Maar ook dat zorgt voor dilemma's. "Eigenlijk wil je een rastervrije natuur. En in cultuurlandschappen, zoals de heide, wil je wel begrazing inzetten. Maar dan moet je dus wel iets doen", zegt woordvoerder Joke Bijl van Staatsbosbeheer.
"Want wat is het effect van rasters op andere dieren die in de natuur leven? Uit Duits onderzoek blijkt dat dat meevalt, maar we onderzoeken het zelf ook. Je wil je dieren beschermen, maar de manier waarop is wel een dilemma."
In het Goois Natuurreservaat is de wolf nog niet zo lang. In april 2022 liep er al eens een wolf, maar tot een definitieve vestiging kwam het toen niet. Sinds een paar weken loopt een nieuwe wolf in het gebied bij Hilversum.
Beheerders van het natuurgebied vonden al een dode Schotse hooglander waarvan de staart was afgebeten. DNA-analyse moet nog duidelijkheid geven of het een wolf was.
We zijn de wolf ontwend en zijn verleerd er rekening mee te houden.
'Komst van de wolf vraagt om aanpassingen'
"Het is lastig", zegt Ines van Hees, woordvoerder van het Goois Natuurreservaat. "De schapen en runderen staan er niet voor de show. De komst van de wolf vraagt om aanpassingen en daar moeten we over nadenken."
Vanuit het oogpunt van de natuur zijn ze in het natuurgebied bij Hilversum "hartstikke blij" met de wolf. "Maar vanuit beheer vraagt het om aanpassingen en een andere manier van denken", legt Van Hees uit. "Wat betekent het als de wolf hier vaker komt?"
"We zijn de wolf ontwend. We zijn het verleerd om er rekening mee te houden", zegt Prak. Voor het zoeken naar een oplossing wordt ook naar het buitenland gekeken. Maar de manier waarop ze daar met de wolf omgaan, is niet direct te kopiëren voor Nederland. Ons land is kleiner, drukker en de natuur wordt ook veel gebruikt om te recreëren.
"Het vergt nog een flink aantal jaren voordat we een succesvolle formule te pakken hebben", zegt Prak. "Ik denk ook niet dat er één oplossing voor is, omdat de situatie in elk gebied anders is. We moeten altijd leren en anticiperen."
NUjij: Uitgelichte reacties