Waarom moeten wij dieren altijd domineren?

En dan ben je dus wees. Omdat iemand een kogel richting de buik van je moeder vuurde. De buik waar jij en je broertje niet zo lang geleden nog in zaten. 

Een moederbeer is gedood door een mens. Het dier trok de afgelopen maanden geregeld door het Italiaanse dorpje San Sebastiano dei Marsi, met haar twee kleintjes in haar kielzog. Niet alleen de dieren liepen er op hun dooie gemakkie: de toeschouwers en bewoners eveneens. Het maakte dat niet alleen de beren me vertederden; ook de mensen deden dat. Dat kan dus, dacht ik: in een wereld waarin de leefruimte van zowel dieren als mensen steeds schaarser lijkt te worden, kan er gedeeld worden. 

Ik dacht nog: wat mooi. 

Ik dacht nog: hier kunnen veel mensen van leren. 

Want waar de mensheid een groot talent voor heeft, is zichzelf lijnrecht tegenover de natuur plaatsen. Sterker nog: we plaatsen onszelf er ook boven. Simpelweg omdat wij in staat zijn hokken te bouwen, hekken te maken, slachthuizen in te richten, stroomschokken uit te delen, andere wezens vast te binden, te vangen, te vervoeren. 

De laatste keer dat ik iets over beren in Italië las, had een berin een jogger aangevallen en moest het dier gevangen worden genomen. Dat de hardloper in het gebied van de beer kwam en de beer zich aangevallen voelde, doet er niet toe. Ik herinner me ook nog een Nederlands incident, in 2021. Een vrouw die in Nijmegen een kudde Schotse hooglanders fotografeerde, werd aangevallen. De hooglander wilde haar kalf beschermen en de vrouw had de waarschuwingsborden ('Koeien met kalfjes, pas extra op') in de wind geslagen. Na de aanval moesten alle Schotse hooglanders weg uit hun vertrouwde leefgebied.

Samengevat, elke keer weer: mens doet iets doms, dier reageert daarop, mens grijpt in, dier is de zak.

Wat geeft ons het recht zo te denken? Wat geeft ons het recht dieren te eten, te domineren, dieren die liever in het wild leven gevangen te houden? 

'De beschaving van een samenleving valt af te meten aan de wijze waarop ze omgaat met dieren', zei de Indiase spiritueel leider Mahatma Gandhi eens. En de filosoof Tolstoj zei ooit: 'Zolang er slachthuizen zijn, zullen er slagvelden zijn.'

Onze grote behoefte aan controle van dieren, het aan onszelf toegewezen recht om een dier te kunnen doden als wij dat willen, ik vraag me af: is het áltijd nodig? Is een dier altijd het gevaar? 

De moederbeer viel niet aan. Nu is ze dood. De welpen zijn inmiddels weer waargenomen en moeten zich voorlopig alleen zien te redden.

De man die de beer het leven ontnam, maakt me boos. Maar, het moet gezegd: de daaropvolgende ophef, de dorpelingen die verwoed zoektochten op touw zetten, ze laten zien dat we het wel kunnen, dat het er is, een moraal die verder gaat dan ons ego: we zijn soms in staat het belang van het dier voorop te stellen.