Zeggen we binnenkort Bharat tegen India? Gastland G20-top stuurt opvallende uitnodiging naar wereldleiders

Volgende week vindt in India een G20-top plaats. De G20 (Groep van 20) is een groep van 19 landen en de Europese Unie die geregeld samenkomt om de internationale samenwerking op financieel gebied te bevorderen. Samen beslaan de leden ongeveer 80 procent van het wereldwijde bruto nationaal product, ongeveer 75 procent van de wereldhandel en vertegenwoordigen ze 60 procent van de wereldbevolking.

Als gastland verstuurde India uitnodigingen voor een diner naar aanleiding van de top. En die hebben wellicht her en der wat monden doen openvallen. Op de uitnodiging is het namelijk zoeken naar de naam India. Niet de president van India nodigt hen uit, wel de "president van Bharat".

Ook voor Tine Vekemans, professor Indische talen en culturen aan de UGent, kwam die naamswisseling als een verrassing. Bharat mag in vele westerse oren dan misschien vreemd klinken, in India zelf is dat zeker niet zo. "Bharat is daar eigenlijk al heel lang een synoniem voor India. De twee namen staan samen in de grondwet, die uit 1950 stamt", legt Vekemans uit in "De wereld vandaag" op Radio 1. "Ergens in het begin staat bij de definitie van de republiek dat India, dat ook Bharat wordt genoemd, een unie van staten zal zijn. Dus die twee namen staan er wel degelijk in."

Hoe het ook zij, tot nog toe werd vooral de naam India gebruikt. Zeker op internationaal niveau. "Maar nu staat er ineens op die uitnodigingen van zo'n belangrijk internationaal evenement president van Bharat in plaats van president van India. Tot ieders verbazing."

Wat schuilt daarachter? Volgens Vekemans lijkt de verklaring tweeledig te zijn. Ten eerste zou de naamsverandering deel kunnen zijn van een bredere, diplomatieke strategie om zich op te stellen als een wereldmacht met een eigen inheemse naam, legt ze uit. "Een wereldmacht die ook als dusdanig erkend wil worden, in zijn eigen kracht."

Voorstanders van de naamsverandering vinden India namelijk een koloniale term die door de Britten aan het land is gegeven. "Ze willen weg van die naam, een beetje als een antikoloniaal punt, om zich assertiever voor te doen op het wereldtoneel." Het lijkt in dat opzicht een beetje op wat Turkije gedaan heeft, voegt Vekemans eraan toe, toen het op het internationale toneel niet meer Turkey (de Engelse naam, wat ook kalkoen betekent) genoemd wilde worden, maar Türkiye.

Maar er zou ook een interne, politieke reden achter kunnen zitten, zegt Vekemans. In het voorjaar van volgend jaar vinden er parlementsverkiezingen plaats en de grootste oppositiepartij, de Congrespartij, heeft onlangs een coalitie gevormd met 25 andere partijen om de huidige regeringscoalitie met onder meer de BJP van premier Modi het vuur aan de schenen te kunnen leggen. De naam die ze aan die coalitie gegeven hebben, is het letterwoord I.N.D.I.A., wat staat voor Indian National Developmental Inclusive Alliance. 

"In zekere mate gaat het nu ook wel spelen dat die naam niet meer uitsluitend verwijst naar het land, maar eigenlijk ook de naam is die door de oppositie wordt gebruikt", zegt Vekemans. Voor de regeringspartijen kan het dan handig zijn om voortaan Bharat te gebruiken om de naam India niet te moeten noemen.

Of Bharat India echt volledig naar de achtergrond zal verdringen, zal nog moeten blijken. De BJP, de hindoenationalistische partij van premier Modi, zegt de naamswisseling wel te steunen. De huidige coalitie lijkt het ook te zullen halen bij de volgende verkiezingen, geeft Vekemans aan, "dus als zij zich daar achter zetten, zou het wel eens kunnen zijn dat het erdoor komt". "Maar of dit is wat de mensen op straat bezighoudt?"

De opvallende uitnodigingen lokten in elk geval ook kritiek uit. Volgens de oppositie wordt het kiespubliek zand in de ogen gestrooid en moet de regering eigenlijk bezig zijn met zaken die belangrijk zijn voor de bevolking. "Volgens hen doet dit er helemaal niet toe en is het eigenlijk een beetje van de pot gerukt." "Ik denk ook dat iedereen had verwacht dat Modi het imago van zijn land zou verbinden aan dat voorzitterschap van de G20", zegt Vekemans, "maar niet dat het nu om de uitnodigingen voor het diner zou gaan en een naamswijziging".