We betalen steeds meer digitaal, met ons bankpasje of mobiele telefoon, en steeds minder met contant geld, zoals bankbiljetten. In Nederland is nog maar 1 op de 5 betalingen contant. We vinden het belangrijk dat contant geld ook in de toekomst beschikbaar blijft. Daarom bekijken we hoe we contant geld in een digitaal jasje kunnen steken, met een digitale euro.
De Europese centrale banken onderzoeken samen de mogelijkheid om naast contant geld een digitale euro uit te geven. De digitale euro is een elektronische vorm van publiek geld, de munten en biljetten in onze portemonnee. Dit noemen we digitaal centralebankgeld, of central bank digital currency (CBDC).
Een digitale euro kan ervoor zorgen dat iedereen in het eurogebied toegang houdt tot een simpel, breed geaccepteerd, veilig en betrouwbaar publiek betaalmiddel. Als aanvulling op de bestaande mogelijkheden van betalen.
Onze biljetten worden uitgegeven door centrale banken, in Nederland door DNB. De rol van contant geld in het betalingsverkeer wordt steeds kleiner, tegelijkertijd moet het beschikbaar blijven, want het heeft zeker voordelen. Je kunt er overal (zeker in de eurolanden) mee betalen. Betalingen met contant geld blijven anoniem, dat is voor velen aantrekkelijk. Ook hebben veel mensen het gevoel dat ze met contant geld meer overzicht over hun betalingen hebben. Of soms hebben mensen ook moeite met de digitalisering van geldzaken.
Digitaal geld is geen publiek geld, maar privaat geld. Het saldo op onze bankrekening staat op de digitale balans bij een bank - een privaat bedrijf. Ons geld is veilig bij banken. We kunnen ons saldo altijd inwisselen voor contant geld. Ons vertrouwen in het financiële stelsel is daarop gebaseerd. Bij crises, zoals de bankencrisis in 2008 of de huidige internationale spanningen, komt dit vertrouwen onder druk te staan. De Nederlandse depositogarantie moet het private geld op een bankrekening tot honderdduizend euro beschermen tegen banken die failliet gaan.
Het is de taak van de centrale bank om te zorgen voor financiële stabiliteit en een efficiënt, betrouwbaar en voor iedereen toegankelijk betalingsverkeer. Nu en in de toekomst. Vanuit dit publieke belang kan de digitale euro op termijn een belangrijke aanvulling zijn op alle manieren van betalen die we al hebben. Dus niet: in plaats van. Het moet vooral de kenmerken van contant geld hebben: altijd en overal in te wisselen, voor iedereen toegankelijk en makkelijk te gebruiken.
De digitale euro kan ook dienen als back-up betaalsysteem, zodat iedereen kan blijven betalen als andere betaalsystemen tijdelijk niet werken.
En verder vraagt de mondialisering van ons betalingsverkeer om meer zekerheid. We willen in Europa monetair onafhankelijk blijven van het buitenland en grote techbedrijven.
De mogelijke invoering van de digitale euro is zeker niet bedoeld om controle op betalingen te krijgen. De centrale banken hebben hier geen belang bij. De anonimiteit van betalen met contant geld zou ook voor de digitale euro kunnen gelden. Tegelijkertijd moeten we voorkomen dat er nieuwe mogelijkheden ontstaan voor witwassen, of andere illegale transacties. Dat is een wettelijke eis.
De Europese Commissie heeft op 28 juni 2023 een wetsvoorstel gepubliceerd voor de invoering van een digitale euro. Het is belangrijk dat de digitale euro kan rekenen op politiek draagvlak. De Europese politiek beslist over het wetsvoorstel voor de digitale euro. Daarover wordt nu onderhandeld in Brussel, waar ook Nederland aan tafel zit. Ook in het Nederlandse parlement is de digitale euro een onderwerp van gesprek. Zowel het Europese Parlement als de Europese Raad moeten akkoord gaan met het wetsvoorstel. Anders komt er geen digitale euro.
De ECB wil goed voorbereid zijn voor het geval de Europese politiek besluit dat er een digitale euro komt. Samen met de nationale centrale banken van de eurolanden zoals DNB. Na onderzoek besloot de ECB op 18 oktober 2023 om de eventuele invoering van de digitale euro voor te bereiden. We gaan werken aan de ontwikkeling van een rulebook met technische regels en afspraken voor betalingen. En aan de voorbereiding voor de technische componenten van de digitale euro. De ECB heeft de voorbereidingsfase opgeknipt in twee delen. Na het eerste deel van twee jaar besluit de ECB of zij doorgaat met het volgende deel. Als de Europese politiek instemt met het wetsvoorstel, besluit de ECB of en wanneer de digitale euro er komt.
‘Waarom hebben we digitaal centralebankgeld nodig? Om de aansluiting met de samenleving te behouden. Om strategische autonomie na te streven. En om de toegang tot publiek geld in stand te houden in een steeds verder digitaliserende wereld.’
Lees meer Publiek geld: bij de tijd blijven
Ruim zeven van de tien betalingen aan de kassa waren in 2023 contactloos. Het traditionele insteken van een pinpas doen we steeds minder. Dit blijkt uit jaarlijks gezamenlijk onderzoek van Betaalvereniging Nederland en De Nederlandsche Bank.
Lees meer Mobiel betalen in opmars
Het totaal aantal winkeliers en dienstverleners waar je niet met cash kunt betalen is ongewijzigd gebleven ten op zichte van vorig jaar. Maar in sommige sectoren zien we verschuivingen. Bij 25% van de parkeergelegenheden kun je niet meer contant betalen, een jaar geleden was dat nog 16%.
Lees meer Terugloop cash aan kassa gestagneerd, behalve bij parkeren, bioscoop en apotheek
In ons land betalen samenwonende vrouwen vooral de huishoudelijke kosten, zoals boodschappen, en mannen de grotere uitgaven, zoals hypotheekaflossing en belastingen. Maar dat is aan het veranderen: bij jongere generaties zijn die verschillen aanzienlijk kleiner, blijkt uit onderzoek van DNB.
Lees meer Wie betaalt wat? Traditionele rolverdeling verdwijnt bij jongere generaties
