Door de inzet van ander materieel en een ietwat aangepaste bediening kan spoorbeheerder ProRail straks vier minuten tijdwinst boeken op zowel het traject Zwolle-Leeuwarden als het traject Zwolle-Groningen. Hierdoor ‘is het mogelijk’ om ook de stations Heerenveen IJsstadion Thialf en Leeuwarden Werpsterhoeke ‘te bedienen’, staat in een onderzoek (advies) van ProRail.

De spoorbeheerder heeft dit advies opgesteld voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Officieel is het ‘vervoerdersonafhankelijk’, maar momenteel lijkt dit plan alleen met (snellere) Arriva-treinen uitvoerbaar.

Concrete afspraken over het ‘verder verkennen dan wel realiseren van deze stations’ zijn nog niet gemaakt, valt te lezen in het rapport. Wel kan het Thialf-station vrij snel open, omdat hier al perrons zijn. Dat zou in 2025 kunnen. Voor een volwaardige halte moeten er kaartverkoopautomaten komen, een beschutte wachtruimte en fietsenstallingen. Ook dienen de perrons de juiste hoogte en breedte te hebben. Hiervoor is nog onderzoek nodig.

Extra reizen van en naar Thialf

Station Werpsterhoeke zal niet opengaan voor 2028, aldus ProRail. Dat geldt ook voor een ander extra station, in Staphorst, mocht dit er komen. Er zijn namelijk veel voorbereidingen nodig.

ProRail verwacht per gemiddelde werkdag 270 extra ‘reisbewegingen’ (losse reizen) na de eventuele opening van station Thialf. Voor Werpsterhoeke zijn dit er minder: 150. Een stop in Staphorst levert per dag 640 extra reisbewegingen op, zo is berekend.

Het inpassen van extra spitsstoptreinen tussen Leeuwarden en Heerenveen lijkt lastig te worden. Dit is in opdracht van het ministerie eveneens onderzocht. Het zou dan gaan om in totaal zestien extra treinen in de ochtend- en middagspits. Het hoofdstation in Leeuwarden kan dit logistiek gezien echter niet aan. Er moet een extra perron bij aan de zuidzijde en zo’n ingreep is prijzig. Los hiervan moet naar de bediening van de spoorbruggen (Van Harinxmakanaal, de Boarn, Prinses Margrietkanaal) worden gekeken.

Flinke stapel rapporten

Het ministerie heeft maandag een flinke stapel rapporten en bijlagen openbaargemaakt over het zogeheten hoofdrailnet. Voor de exacte kosten van veel maatregelen is meer onderzoek nodig, valt te lezen.

Staatssecretaris Vivianne Heijnen laat ook weten wederom met de NS in zee te gaan. Op alle plekken waar nu een NS-trein rijdt, zal die blijven rijden. In Nederland blijft de NS alle intercity’s verzorgen, maar ook bijvoorbeeld de sprinters tussen Zwolle en Leeuwarden, aldus Heijnen.

‘Zekerheid voor de reiziger’

Zij wil ,,investeren in zekerheid voor de treinreiziger’’. Het nieuwe contract met de NS loopt van 1 januari 2025 tot eind 2033. ,,Ik vind het belangrijk dat een goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer in heel Nederland goed geregeld is. Het mag niet uitmaken of je in Amsterdam, Breda, Beilen of Wolvega woont’’, zegt de staatssecretaris.

Vervoerbedrijf Arriva bood eerder al aan om zelf met extra treinen te rijden op de trajecten Zwolle-Leeuwarden en Zwolle-Groningen. Dit zou zonder concessie gaan, via het zogenoemde ‘open toegang’-systeem. De drie noordelijke provincies voelden niets voor dat soort ‘wilde treinen’, omdat er dan geen garanties zijn.

Hier gaat het ministerie in mee. Volgens Heijnen zouden er risico’s zijn voor de continuïteit. Uit Haagse analyses blijkt dat de stoptreinen niet winstgevend genoeg zijn, waardoor het gevaar bestaat dat Arriva niet genoeg gaat rijden.

‘Onbegrijpelijk en ongekend’

Vervoerder Arriva, met het hoofdkantoor in Heerenveen, bestrijdt dat en is niet blij met de plannen en voornemens. Met betrekking tot de treinen tussen Zwolle en Leeuwarden (en Groningen) laat het bedrijf weten het ‘onbegrijpelijk en ongekend’ te vinden dat het kabinet de reiziger in het Noorden op deze manier ‘beter en meer openbaar vervoer ontzegt’.

Arriva maakt onderdeel uit van de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland (FMN), een samenwerkingsverband van vervoersbedrijven. De FMN legt zich niet neer bij het besluit, aldus Arriva. Het Heerenveense bedrijf voelt hierbij steun vanuit Europa, dat voorstander is van openheid op het spoor.

Twee stoptreinen naar Zwolle

De Friese gedeputeerde Matthijs de Vries is vooral erg blij dat er straks standaard twee stoptreinen per uur rijden tussen Leeuwarden en Zwolle. De provincie hoeft dan niet meer te betalen voor de tweede stoptrein, zoals nu het geval is. Het Rijk draait hier voortaan voor op.

,,Dat is echt geweldich nijs’’, zegt De Vries. ,,Foar ús wie dit it wichtichste punt.’’ Zijn ambtenaren gaan de komende dagen en weken de stapel met Haagse rapporten nauwkeurig bestuderen.