Achtergelaten in de woestijn om te sterven: ophef over Europese migratiedeal na foto van dode moeder en dochter

Het hartverscheurende beeld van een moeder en haar dochter, omgekomen in de woestijn na dagen zonder water, veroorzaakt wereldwijde verontwaardiging. Matyla Dosso (30), haar man Mbenge Crepin (29) en hun dochter Marie (6) hoopten op een beter leven in Tunesië, maar lokale autoriteiten hielden het gezin tegen en zonden hen terug. Noodgedwongen zwierven ze dagen zonder water door de woestijn.

Het koppel ontmoette elkaar in 2016 in een Libisch detentiekamp. Hij kwam uit Kameroen, zij uit Ivoorkust. Een jaar later kregen ze samen een dochtertje. Marie is sinds haar geboorte nog geen dag naar school geweest. "Dat was de grote droom van haar moeder. We wilden haar toekomst redden", klinkt het bij Mbenge Crepin, haar papa. 

Tot vijfmaal toe probeerden ze naar Italië te trekken, maar dat lukte niet. Het gezin hoopte om in Tunesië een beter leven te vinden. Dat hun poging om het land binnen te geraken zo dramatisch zou aflopen, hadden ze nooit durven denken. Het gezin werd tegengehouden door de Tunesische autoriteiten. "De politie sloeg ons met hun wapens en stuurde ons terug de woestijn in", getuigt Crepin.

Het gezin had al dagen niet deftig gegeten en gedronken. "Na een wandeling van een uur verloor ik het bewustzijn. Mijn vrouw en kind huilden. Toen ik bijkwam, smeekte ik om me achter te laten. Als ze bij me bleven, zouden we samen omkomen. Ze moesten proberen tot in Libië te geraken. Ze vertrokken en lieten me achter in de woestijn. Ik wist dat het voor mij bijna zou eindigen, want ik was nauwelijks nog aan het ademen."

Maar Crepin had geluk. Drie Soedanese migranten troffen hem aan in de woestijn en gaven hem water. De Soedanezen waren ook op weg naar Libië en boden hem aan om mee te reizen. Samen trokken ze naar de Libische grens, Crepin hoopvol dat hij daar zijn vrouw en kind zou aantreffen. Niets bleek minder waar. De rest van het gezin had de grens nooit bereikt.

Crepin vernam het nieuws op sociale media, waar een foto van zijn overleden vrouw en kind circuleerde. "Ik herkende ze meteen aan hun kledij", vertelt hij. "Ze lagen in exact dezelfde positie waarin ze soms slapen." De handen van Marie klampten zich vast aan het gele kleed van haar moeder. Crepin weet niet waar de lichamen juist werden aangetroffen. Hij wil hun stoffelijke resten zo snel mogelijk terugvinden, zelfs als dat betekent dat hij de gevaarlijke woestijn weer in moet. 

Het gezin is lang niet het enige slachtoffer van het Tunesische grensbeleid. Elke dag worden uitgeputte of overleden groepjes Afrikanen aangetroffen in de woestijn. 

Nochtans tekende de Europese Unie eerder deze maand nog een akkoord met Kais Saied, de president van Tunesië. In ruil voor 1 miljard euro moet het land migranten tegenhouden. Ook tijdens de onderhandelingen over die deal arresteerden de Tunesische autoriteiten meer dan duizend zwarte migranten en brachten hen naar de woestijn.

Ondertussen komt er heel wat reactie op de manier waarop Tunesië vluchtelingen behandelt. Volgens Flor Didden, beleidsmedewerker migratie bij 11.11.11, moet Europa de deal met Tunesië onmiddellijk opschorten. "Het volstaat niet om een rondje verontwaardigingen te uiten. We dringen er, ook bij onze overheid, op aan om hier meer belang aan te hechten", reageert hij op Radio 1.

"De beelden van migranten die worden achtergelaten in de woestijn zijn verschrikkelijk. Het is onaanvaardbaar dat zoiets gebeurt en de EU moet dat duidelijk maken aan Tunesië", reageert staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V). Toch blijft ze wel achter de deal met Tunesië staan. "We kunnen het ons niet permitteren om de landen los te laten waar mensen in bootjes stappen en mensensmokkelaars grof geld verdienen aan die mensen." De Moor heeft Europees Commissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson een brief gestuurd waarin ze vraagt "om het respect voor de mensenrechten nauw in de gaten te houden bij de uitvoering van de EU-Tunesiëdeal".