Politiechef grijpt hard in na gefilmde, racistische uitspraken van agenten tijdens privéuitje

Deze woensdag verschijnt de uitkomst van het onderzoek naar de uitspraken. Politiechef Janny Knol van de eenheid Oost-Nederland, waar de zes betrokken politiemensen werken, neemt harde maatregelen. Tenminste, tegen vier van zes aanwezige politiemensen.

Zij waren te horen op het filmpje dat in maart rondging op sociale media, na hun privébezoek aan een voetbalwedstrijd in Parijs. Er is volop racistische taal te horen, over mensen die in de omgeving werden gefilmd. En ook politiemensen mengen zich in het gesprek. ‘Wil je meer of minder hè’, is te horen, verwijzend naar de vraag die Geert Wilders jaren geleden stelde over Marokkanen. Een ander reageert: ‘Minder, minder’. En als één van de inzittenden opmerkt dat wordt gepraat alsof ze in de dierentuin rijden, is het een politieman die zegt: ‘Dat is het toch ook?’

Deze opmerkingen zorgden ervoor dat Knol nu van plan is één politieman onvoorwaardelijk strafontslag te geven. Tegen hem liep ook al een ander onderzoek, overigens niet vanwege soortgelijke gedragingen. Een tweede agent die zulke uitspraken deed hangt voorwaardelijk strafontslag boven het hoofd, met een verplichte overplaatsing naar een ander team.

Twee anderen krijgen een formele berisping wegens plichtsverzuim - zij grepen niet in, terwijl hun collega’s zo over de schreef gingen. Nog twee anderen, die deelnamen aan het gesprek maar geen grensoverschrijdende uitspraken deden, krijgen een formele waarschuwing. Omdat naar de twee zwaarste straffen nog wel wordt gekeken door een speciale externe adviescommissie voor de politie, zijn die nog niet definitief. Maar Knol zendt alvast een signaal uit.

Hoe kwam u tot deze maatregelen?
,,Als je discrimineert of uitspraken doet met een denigrerend karakter, kan je niet goed functioneren als agent. Want wij zijn een politie die er voor iedereen moet zijn. Daarnaast verwachten we dat politiemedewerkers ook in privétijd anderen aanspreken op ongepast, grensoverschrijdend gedrag. Ten derde ben je als individu ook verantwoordelijk voor het geheel: wij zien deze politiemensen als groep. We nemen het medewerkers ook kwalijk dat zij het vertrouwen in de politie schaden. De twee zwaarste maatregelen leggen we op aan politiemensen die actief deelnamen aan het gesprek. De twee berispingen wegens plichtsverzuim zijn voor twee leidinggevenden, wij noemen ze operationeel experts, die het gesprek niet stil hebben gelegd. De twee die formeel zijn gewaarschuwd hebben wellicht gelachen, maar geen actieve rol gehad.”

Neemt u het zwaar op dat leidinggevenden betrokken zijn?
,,De twee leidinggevenden hebben niet zozeer racistische uitlatingen gedaan, maar wel deelgenomen aan het gesprek. Alleen leidde dat niet tot het beëindigen ervan. Ik verwacht van leidinggevenden dat ze een extra stap zetten om een ongepaste situatie zoals deze te stoppen.”

Hoe zullen de straffen vallen als ze naar buiten komen?
,,Sommigen zullen ze te hard vinden, anderen zullen de maatregelen niet ver genoeg vinden gaan. Ik snap dat sommigen zich afvragen: hoe kan ik het goed doen, als politieambtenaar? Ik weet ook: we kunnen hiermee geen recht doen aan het leed dat in de afgelopen tien, twintig jaar werd opgebouwd. En juist door de tegengestelde meningen rond dit thema, moeten we oppassen dat we elkaar niet verliezen. Er is een risico dat dit optreden zorgt voor meer polarisatie. Maar ik sta voor deze maatregelen, ik vind ze passend.”

Toch wierp de vraag of de politie het écht heeft begrepen zich onlangs alwéér op. In Rotterdam, waar politiechef Fred Westerbeke eerder al excuses moest maken wegens racisme in zijn gelederen, bleek nu een daarvoor gestrafte agent aan te zullen treden bij de vreemdelingenpolitie. Het zorgde voor ophef, kort daarop werd de benoeming teruggedraaid.

Wat dacht u, toen u dat hoorde?
,,Het is voor mij heel moeilijk daar een oordeel over te hebben. Ook zij hebben een uitgebreid proces doorlopen en hadden het gevoel voldoende sensitief te zijn op wat leeft. Als je kijkt in wat voor korte tijd ze uiteindelijk een andere beslissing hebben genomen, luisterend naar het sentiment in de samenleving, dan is dat denk ik wel winst.”

En deze collega’s uit Oost-Nederland, kunnen zij straks wél naar de vreemdelingenpolitie?
,,Ik heb daar oprecht geen antwoord op. Het zou uiteindelijk kunnen. De emoties die ik had bij het zien van het filmpje, heb ik nog steeds. Ik keur het gedrag erin af, ik vind het mensonwaardig. Maar door naast te straffen ook het gesprek aan te gaan, kunnen wij er als organisatie van leren. En de betreffende collega’s kunnen dat ook. Ik heb ook geloof en vertrouwen. In de basis zijn we een heel mooie politie, maar we moeten het op sommige punten en momenten gewoon beter doen.”

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist:

Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.