3 min
'Change or die' is een slogan van Extinction Rebellion. In de vertaling komt ie nog wat steviger door: 'Verander of sterf'. Toch komen dit soort boodschappen in het kader van de toestand van onze aarde nog bij weinig mensen binnen, al worden de rapportages vanuit de wetenschap met de dag alarmerender.
We hebben nog maar enkele jaren om van onze verslaving aan vooral fossiele brandstoffen af te komen om een collectieve catastrofe te voorkomen. Maar we doen vrijwel niks. Dat ligt bij persoonlijke crisis overigens wel iets anders. Mensen die horen dat ze nog maar beperkte tijd te leven hebben, zijn vaak ineens bereid om allerlei gewoontes af te zweren om met een nieuwe levensstijl nog wat levensjaren te winnen. Bij collectieve slecht nieuwsgesprekken ligt dat kennelijk anders.
Misschien brengt een vergelijkende term als koorts het persoonlijke en collectieve dichter bij elkaar. Als we zelf koorts hebben doen we er van alles aan om die te laten afnemen. Maar de aarde heeft inmiddels ernstige koorts en toch doen we nog steeds of we zonder drastische aanpassingen van onze levensstijl de patiënt in leven kunnen houden.
Sommige mensen denken bij klimaatverandering vooral aan zeespiegelstijging voor volgende generaties, en alsof dat niet al reden genoeg zou zijn voor het nemen van maatregelen, de extreme temperaturen en afwisselende extreme droogteperiodes en regenval gaan ook de komende decennia al steeds vaker zorgen voor oogstverlies, overstromingen en watertekorten. Nu is dat al aan de orde van de dag in grote delen van de wereld - vooral veroorzaakt door het ongebreidelde consumptiegedrag van met name de 10% rijksten van onze wereld - maar ook voor onze streken komt het onheil snel naderbij. Ook in de vorm van een toenemend aantal mensen in bootjes die onze kant opkomen, omdat hun bestaansgrond is ondermijnd. Daar willen we dan wel maatregelen tegen nemen! Niet zozeer tegen de oorzaken, maar vooral om ze tegen te houden!
Ondertussen wordt er onverminderd hard reclame gemaakt richting consument om vooral te blijven roken, drinken, gokken, vliegen en shoppen. En zelfs burgers die beter kunnen weten, gaan hier veelal in mee, wat feitelijk hetzelfde betekent als een dikke middelvinger naar de toekomst voor hun eigen kroost. 'Discover your smile'. De lobby vanuit de meest verslavende en vervuilende takken van het bedrijfsleven nestelt zich ook letterlijk in de politiek -met een partij als BBB voorop, zogenaamd opkomend voor de gewone man of onze boeren, maar het is op de achtergrond helaas vooral de agro- industrie en een rijke bovenlaag die de politici als buikspreekpoppen hanteert.
Hoe boos worden de stemmers op partijen die noodzakelijke maatregelen blokkeren straks als de waterkraan begint te haperen, als onze voedselzekerheid in het geding komt, juist omdat we de veestapel niet wilde afbouwen, of geen substantiële vliegtax wilden accepteren? Als we merken dat het letterlijk te heet wordt onder onze voeten?
Verantwoordelijkheid nemen
Redeneren over de wenselijkheid en economische haalbaarheid heeft geen zin, net als wanneer je voor de keuze staat voor een acute operatie of het leven laten. Wat te doen? Verantwoordelijk nemen. Een ieder vanuit de eigen mogelijkheden. We kunnen ons land grondig verbouwen. De landbouw is daarvoor cruciaal, als we kunstmest, bestrijdingsmiddelen en krachtvoer gaan uitbannen, krijgen we daar biodiversiteit, gezond voedsel, en een veerkrachtiger systeem voor terug met bodems die beter kunnen omgaan met weersextremen. Biologische en biodynamisch werkende boeren laten al decennia zien, dat dat mogelijk is. En er is een grote gemene deler: ons voedingspatroon. Als we massaal overgaan naar een dieet met een beperkte hoeveelheid dierlijke eiwitten, van producten die geteeld zijn zonder landbouwgif, naar producten van het seizoen en van dichtbij. Dan zetten we een enorme stap, voor de aarde en onze eigen gezondheid. Ofwel 'change your diet'!
Weersextremen zullen blijven en erger worden, maar Nederland kan geholpen door een ander voedingspatroon wel zo worden ‘verbouwd’ dat we weerbaarder worden en dat maatregelen voor goed waterbeheer en bodemvruchtbaarheid samengaan met opslag koolstof in onze bodems en vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Door vaker te kiezen voor plantaardige gewassen komt er grond vrij om onze bevolking te voeden. Want juist de intensieve veehouderij met alle daarmee gepaard gaande import en export, maakt ons land heel kwetsbaar en voedselonzeker.
Landbouwakkoord: knappe prestatie
In de zomer van vorig jaar presenteerden we het Groenboerenplan namens een aantal groenboerenorganisaties aan Ministers van der Wal en toenmalig Minister Staaghouwer van LNV. Wij denken dat het nu met het met vastlopen van het landbouwoverleg met de bestaande machten en krachten- tijd is voor de voorlopers, omdat een peloton altijd in gang wordt getrokken door een kopgroep en niet door het blijven aanmoedigen van de achterblijvers om alsjeblieft mee te gaan trappen.
Het landbouwakkoord - dat is gestrand- is vanuit de huidige spelers en situatie gezien een knappe prestatie en aanzet om naar een duurzamere landbouw te komen. Maar vanuit de toekomst gezien en de klimaat, biodiversiteits- en gezondheidscrisis is het volstrekt onvoldoende. Daarvoor zijn bronmaatregelen nodig om krachtvoer en pesticiden te beperken, fiscale maatregelen om te zorgen dat de vervuiler betaalt en om te zorgen dat gezond en duurzaam voedsel toegankelijk wordt voor iedereen. Daar is een systeemtransitie voor nodig, die ons allemaal aangaat en waar de leefbaarheid en voedselzekerheid van ons land en de gezondheid van ons allemaal zal afhangen.
Deze opinie verscheen ook op Biojournaal.nl.
Dit artikel afdrukken
Misschien brengt een vergelijkende term als koorts het persoonlijke en collectieve dichter bij elkaar. Als we zelf koorts hebben doen we er van alles aan om die te laten afnemen. Maar de aarde heeft inmiddels ernstige koorts en toch doen we nog steeds of we zonder drastische aanpassingen van onze levensstijl de patiënt in leven kunnen houden.
Ondertussen wordt er onverminderd hard reclame gemaakt richting consument om vooral te blijven roken, drinken, gokken, vliegen en shoppenDikke middelvinger
Sommige mensen denken bij klimaatverandering vooral aan zeespiegelstijging voor volgende generaties, en alsof dat niet al reden genoeg zou zijn voor het nemen van maatregelen, de extreme temperaturen en afwisselende extreme droogteperiodes en regenval gaan ook de komende decennia al steeds vaker zorgen voor oogstverlies, overstromingen en watertekorten. Nu is dat al aan de orde van de dag in grote delen van de wereld - vooral veroorzaakt door het ongebreidelde consumptiegedrag van met name de 10% rijksten van onze wereld - maar ook voor onze streken komt het onheil snel naderbij. Ook in de vorm van een toenemend aantal mensen in bootjes die onze kant opkomen, omdat hun bestaansgrond is ondermijnd. Daar willen we dan wel maatregelen tegen nemen! Niet zozeer tegen de oorzaken, maar vooral om ze tegen te houden!
Ondertussen wordt er onverminderd hard reclame gemaakt richting consument om vooral te blijven roken, drinken, gokken, vliegen en shoppen. En zelfs burgers die beter kunnen weten, gaan hier veelal in mee, wat feitelijk hetzelfde betekent als een dikke middelvinger naar de toekomst voor hun eigen kroost. 'Discover your smile'. De lobby vanuit de meest verslavende en vervuilende takken van het bedrijfsleven nestelt zich ook letterlijk in de politiek -met een partij als BBB voorop, zogenaamd opkomend voor de gewone man of onze boeren, maar het is op de achtergrond helaas vooral de agro- industrie en een rijke bovenlaag die de politici als buikspreekpoppen hanteert.
Hoe boos worden de stemmers op partijen die noodzakelijke maatregelen blokkeren straks als de waterkraan begint te haperen, als onze voedselzekerheid in het geding komt, juist omdat we de veestapel niet wilde afbouwen, of geen substantiële vliegtax wilden accepteren? Als we merken dat het letterlijk te heet wordt onder onze voeten?
We kunnen ons land grondig verbouwen. De landbouw is daarvoor cruciaalAls er steeds mensen ziek worden door bestrijdingsmiddelen uit de landbouw? Dat genetische modificatie van zaadgoed geen oplossing blijkt te zijn, maar een verdienmodel. We moeten nu wakker worden en in actie komen.
Verantwoordelijkheid nemen
Redeneren over de wenselijkheid en economische haalbaarheid heeft geen zin, net als wanneer je voor de keuze staat voor een acute operatie of het leven laten. Wat te doen? Verantwoordelijk nemen. Een ieder vanuit de eigen mogelijkheden. We kunnen ons land grondig verbouwen. De landbouw is daarvoor cruciaal, als we kunstmest, bestrijdingsmiddelen en krachtvoer gaan uitbannen, krijgen we daar biodiversiteit, gezond voedsel, en een veerkrachtiger systeem voor terug met bodems die beter kunnen omgaan met weersextremen. Biologische en biodynamisch werkende boeren laten al decennia zien, dat dat mogelijk is. En er is een grote gemene deler: ons voedingspatroon. Als we massaal overgaan naar een dieet met een beperkte hoeveelheid dierlijke eiwitten, van producten die geteeld zijn zonder landbouwgif, naar producten van het seizoen en van dichtbij. Dan zetten we een enorme stap, voor de aarde en onze eigen gezondheid. Ofwel 'change your diet'!
Weersextremen zullen blijven en erger worden, maar Nederland kan geholpen door een ander voedingspatroon wel zo worden ‘verbouwd’ dat we weerbaarder worden en dat maatregelen voor goed waterbeheer en bodemvruchtbaarheid samengaan met opslag koolstof in onze bodems en vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Door vaker te kiezen voor plantaardige gewassen komt er grond vrij om onze bevolking te voeden. Want juist de intensieve veehouderij met alle daarmee gepaard gaande import en export, maakt ons land heel kwetsbaar en voedselonzeker.
Landbouwakkoord: knappe prestatie
In de zomer van vorig jaar presenteerden we het Groenboerenplan namens een aantal groenboerenorganisaties aan Ministers van der Wal en toenmalig Minister Staaghouwer van LNV. Wij denken dat het nu met het met vastlopen van het landbouwoverleg met de bestaande machten en krachten- tijd is voor de voorlopers, omdat een peloton altijd in gang wordt getrokken door een kopgroep en niet door het blijven aanmoedigen van de achterblijvers om alsjeblieft mee te gaan trappen.
Het landbouwakkoord - dat is gestrand- is vanuit de huidige spelers en situatie gezien een knappe prestatie en aanzet om naar een duurzamere landbouw te komen. Maar vanuit de toekomst gezien en de klimaat, biodiversiteits- en gezondheidscrisis is het volstrekt onvoldoende. Daarvoor zijn bronmaatregelen nodig om krachtvoer en pesticiden te beperken, fiscale maatregelen om te zorgen dat de vervuiler betaalt en om te zorgen dat gezond en duurzaam voedsel toegankelijk wordt voor iedereen. Daar is een systeemtransitie voor nodig, die ons allemaal aangaat en waar de leefbaarheid en voedselzekerheid van ons land en de gezondheid van ons allemaal zal afhangen.
Deze opinie verscheen ook op Biojournaal.nl.
Op twitter maakte Volkskrant wetenschapsjournalist Maarten Keulemans een draadje over de gevoelens van mensen over duurzaamheid en hun bereidheid om daarop te handelen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
#4 Frank,
Uit ervaring kan ik zeggen dat de weerbaarheid van een gewas wel degelijk kan toenemen door stimulering ipv bestrijding. Ook is het voeden van veel gewassen in de aanvangsfase met nitraat niet bevordelijk voor de weerbaarheid van het gewas. Dit komt door te eenzijdige focus op groei door zichtbare celstrekking. Een hele lange tijd was in Nederland met name de gedachte we halen onze fosfaat en sporen uit dierlijke mest, we bekalken regelmatig en we geven topdressings met KAS en K60 eventueel. De opbrengsten zijn hoog en de uitspoeling navenant.
Het is een feit dat plantweerbaarheid verhoogd kan worden bij vermindering van pesticiden en meststoffen. Het zijn de extremen aan beide kanten die voor polarisatie zorgen. Bio is ideologisch streng en gangbaar zocht vaak uitersten op, waardoor er een negatief imago op kunstmest bestaat.
Het zijn nooit de nette gebruikers die oog hebben voor hun omgeving, maar altijd de uitersten aan beide kanten van het landbouw spectrum en hun pleitbezorgers zijn vaak het best hoorbaar, maar dat wil niet zeggen dat ze daarmee het gelijk aan hun kant hebben.
Ik licht er één ding uit: "We kunnen ons land grondig verbouwen. De landbouw is daarvoor cruciaal, als we kunstmest, bestrijdingsmiddelen en krachtvoer gaan uitbannen, krijgen we daar biodiversiteit, gezond voedsel, en een veerkrachtiger systeem voor terug met bodems die beter kunnen omgaan met weersextremen."
Wat die kunstmest en bestrijdingsmiddelen uitbannen betreft heb ik grote vraagtekens. Wat betreft klimaatverandering zitten we op een hellend vlak, richting 'onbekend'. Misoogsten liggen in het verschiet, wat moet je daartegen met een 'weerbaarder systeem'? Het kan best zo gaan dat het kunstmest gebruiken wordt om je vege lijf te redden. Klimaatverandering gaat voor toenemende kosten zorgen (verzekeraars gaan al afhaken), hoe gaan we dat doen?
Ten tweede, door klimaatverandering worden gewassen kwetsbaarder voor ziektes en plagen; het gebruik en ontwikkelen van bestrijdingsmiddelen lijkt mij daarom nodig, maar ook genetische modificatie, hoewel dat helemaal geen wondermiddel is, en in handen van enkelingen dreigt te komen. We zullen wel moeten, denk ik.
Weersextremen. Ik zie het niet zo voor me wat voor weerbaarder bodem je dan moet hebben, als het maandenlang droogte is, of als de boel wegspoelt of onder water staat; je hebt dan gewoon geen oogst meer, en de verzekeraar is afgehaakt.
Verder ben ik het grofweg met de teneur van het artikel eens.
‘De lobby vanuit de meest verslavende en vervuilende takken van het bedrijfsleven nestelt zich ook letterlijk in de politiek -met een partij als BBB voorop, zogenaamd opkomend voor de gewone man of onze boeren, maar het is op de achtergrond helaas vooral de agro- industrie en een rijke bovenlaag die de politici als buikspreekpoppen hanteert.’
Als je daar in gelooft Bert Ruitenbeek, geloof je dan ook in de klimaatlobby met hún leger aan buikspreekpoppen?
Ons land, "ons land", ons navelgestaar.
Ons landje is te klein om de problemen op te lossen. Ga vooral maar eens flink op de Europese trommel slaan.
In een ander draadje wordt over polarisatie gesproken. Polarisatie begint, wanneer dialoog ons niet meer vooruit helpt. In eerste instantie zijn mensen best bereid om met elkaar over dilemma’s te discussiëren, maar als die discussies steevast naar 1 kant overhellen en de minderheid zich niet gehoord of gerepresenteerd voelt wordt die kant extremer.
Vooral aan de linkerkant zijn er erg veel extreme uitingen van ongenoegen op klimaat en gender. En het gekke is ze krijgen het met hun vergaande acties voor elkaar om iets te agenderen.
Aan de rechterkant, of misschien moet ik zeggen de behoudende kant, wordt zwaar stelling genomen tegen links, maar hoe gek ook ook tegen WEF dat toch wel het summum van kapitaalkracht is, maar ook tegen asiel en islam. Daar is behoud van eigenheid de hoofdreden voor extreme acties.
Bestaat er voor die extreme gedachtes en acties een andere methode die niet polariseeert? Volgens mij is deëscalatie het juiste recept, maar dat kan alleen maar als er voldoende zicht is op een gedeelde toekomst. Daar moeten we aan gaan werken.
En voor wat betreft bio of gangbaar, ook daar zie ik liever een mengvorm zonder dogma’s maar wel met oog voor biodiversiteit, duurzaamheid en economische gelijkheid.
En economische ongelijkheid wordt in NL onderbelicht in de politiek.