Slecht nieuws voor Poetin: muiterij Prigozjin mogelijk gesteund door hoge militairen

Volgens Amerikaanse bronnen zijn er serieuze aanwijzingen dat generaal Sergej Soerovikin, die eerder dit jaar werd vervangen als opperbevelhebber voor de oorlog in Oekraïne, tenminste op de hoogte was van de plannen van Prigozjin. Dit nieuws wordt gemeld door The New York Times op basis van hoge militaire bronnen in Washington.

Amerikaanse inlichtingendiensten waren half juni al op de hoogte van wat er zou gaan gebeuren, zo was eerder bekend geworden. Amerikaanse insiders voegen daar nu aan toe dat Prigozjin zijn opstand niet zou zijn begonnen als hij niet wist dat anderen in machtsposities hem te hulp zouden schieten.

Defensiespecialist Peter Wijninga, veiligheidsexpert van het Haags Centrum voor Strategische Studies, is niet verrast door deze veronderstelling. Het zou ook kunnen verklaren waarom Prigozjin op bepaalde momenten opmerkelijk weinig tegenstand kreeg van Russische troepen tijdens zijn opmars richting Moskou. ,,We weten nog lang niet alles, maar er waren zelfs berichten dat er langs de grens wapens waren klaargelegd toen Prigozjin met zijn Wagnerclub eraan kwam.

Jevgeni Prigozjin staat te boek als de op één na machtigste man in Rusland, maar wie is hij? (video):

Hij kon ook opmerkelijk gemakkelijk Rostov binnenkomen, waar het Russische leger zijn zuidelijke hoofdkwartier heeft. Er werd hem feitelijk geen strobreed in de weg gelegd, sterker nog, hij ging op een pleintje zitten praten met legercommandanten.” Het is niet zeker of de twee generaals die zaterdag aanschoven dat vrijwillig deden of dat ze door Wagner werden gedwongen.

Bekend was dat Soerovikin een goede relatie had met Wagnerbaas Prigozjin. Beiden staan bekend als critici van de Russische legerleiding en beiden zijn uitgesproken voorstanders van een veel hardere aanpak tegen Oekraïne. Soerovikin werd echter in januari van dit jaar vervangen na enkele tegenslagen aan het front. Volgens Russische bloggers is de generaal echter populair gebleven onder soldaten omdat hij zich, in tegenstelling tot opperbevelhebber Gerasimov en minister van Defensie Sjojgoe, daadwerkelijk laat zien aan het front en dicht bij zijn mannen staat, ook wanneer die onder vuur liggen. Het feit dat juist de bekritiseerde Sjojgoe onlangs een medaille voor heldenmoed van Poetin heeft ontvangen, zou aan het front slecht zijn ontvangen. Opmerkelijk wel is dat juist eerder genoemde Soerovikin in de eerste uren van de Prigozjin-muiterij een oproep deed aan de Wagnertroepen hun opmars te staken. Een manoeuvre om bij nader inzien toch in een goed blaadje te komen bij Poetin?

Vanuit zijn ballingschap in Belarus tartte Prigozjin dinsdag opnieuw zijn rivalen Gerasimov en Sjojgoe door te zeggen dat zijn offensief richting Moskou ook bedoeld was als een les voor de Russische legerleiding om te laten zien ‘hoe je een offensief uitvoert’. Als de betrokkenheid van generaal Soerovikin inderdaad bevestigd wordt (wat voorlopig onwaarschijnlijk is gezien de grote inspanningen om alles in het Kremlin onder het tapijt te vegen), benadrukt dit de voortdurende machtsstrijd binnen de militaire leiding van Rusland.

Wijninga: ,,Wat daar gebeurt, wordt vaak vergeleken met een maffia-achtige structuur. Openlijk doen ze allemaal vriendelijk tegen elkaar, maar als het tegenzit, steken ze figuurlijk een mes in je rug. Dus uit die vriendelijke gesprekken van Prigozjin met de legerleiding in Rostov kunnen we absoluut niet afleiden hoe de verhoudingen echt zijn.”

Een ander belangrijk gespreksonderwerp in het Kremlin over de recente gebeurtenissen zal ongetwijfeld de rol van de FSB zijn, de Russische geheime dienst (opvolger van de KGB). Dit is de organisatie waar Poetin zelf uit voortkomt. Waarnemers achten het onwaarschijnlijk dat de ‘almachtige’ FSB niet op de hoogte zou zijn geweest van wat er speelde met Prigozjin, zeker gezien het feit dat zowel de Amerikaanse inlichtingendiensten als Soerovikin hiervan kennelijk wél op de hoogte waren. Ofwel wist de FSB het echt niet, wat een enorme blunder zou zijn, of - waarschijnlijker - de FSB wist het wel maar heeft er niets aan gedaan. In beide gevallen is dit een zeer zorgwekkende ontwikkeling voor de Russische president Vladimir Poetin, omdat hij dan zelfs niet meer kan vertrouwen op de mannen die hem het naast aan het hart liggen.

Amerikaanse functionarissen beschouwen generaal Soerovikin, berucht door zijn meedogenloze oorlogsvoering in Syrië, als competenter dan de huidige opperbevelhebber, Gerasimov. Het verwijderen van Soerovikin zou vooral gunstig zijn voor Oekraïne, wat dan weer niet uitsluit dat er met de onthullingen van The New York Times een vanuit Washington gestuurde campagne gaande is om Soerovikin zwart te maken.

Welk spoor laat de tocht van Prigozjin naar Moskou achter voor Poetin en de Russische legerleiding (video):