Akwasi: Slavernij-geld is lachertje vergeleken met Groningen-compensatie

Honderdvijftig jaar na de afschaffing van de ‘Transatlantische Slavernij’ worstelt Nederland, en niet alleen de nazaten van tot slaaf gemaakten, nog steeds met de nalatenschap van die zwarte bladzijde van onderdrukking. ,,Het is nog overal om ons heen. Onze taal, het Nederlands dat we spreken, zit vol koloniale overblijfselen”, aldus Akwasi.

De kunstenaar sprak zijn lezing, die georganiseerd wordt door het Verzetsmuseum en dagblad Trouw, uit in de vorm van brieven aan Anton de Kom, de Surinaamse antikoloniale schrijver en verzetsheld (1898-1945). De Kom streed tegen de koloniale onderdrukking in Suriname en zat in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet tegen nazi-Duitsland. ,,Bedankt Anton, voor het zijn van een rolmodel”, sprak de in de Bijlmer geboren zoon van Ghanese ouders.

Eerder deze maand bood minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra excuses aan bij familieleden van De Kom voor het leed dat de Nederlandse overheid hem en zijn gezin heeft aangedaan. De Surinaamse verzetsheld werd opgepakt in Suriname, naar Nederland verscheept en later overleed hij in 1945 in een concentratiekamp in Duitsland. Akwasi spreekt zich als artiest al jaren scherp uit over racisme en het slavernijverleden. In 2020 richtte hij Omroep Zwart op.

,,De werkelijkheid blijkt doordrongen met postkoloniale katers”, sprak Akwasi. Alleen al de kansenongelijkheid is een probleem. Iemand die in Amsterdam-Zuid opgroeit, staat met 3-0 voor, maar in de Bijlmer sta je al snel met 6-0 achter. ,,Het onderwijs, de zorg, de politiek, de maatschappij. De alsmaar groeiende sociale ongelijkheid speelt ons parten. Ik ben bang dat het er de komende tijd niet minder op gaat worden.”

Akwasi bekritiseerde bijvoorbeeld de Nederlandse zorg die ‘toegespitst is op de standaard van de Nederlandse man’. Ook stelde de kunstenaar het ‘opmerkelijk’ te vinden dat de subsidie voor de herdenking van Keti Koti - de nationale viering op 1 juli voor het einde van de slavernij - honderd keer zo laag is als het subsidiebedrag voor de herdenking van de Tweede Wereldoorlog op 4 mei.

Het meest fel was de woordkunstenaar op de compensatie voor het slavernijverleden. ,,Voor de compensaties van de slavernij heeft het kabinet - na een hoop gesteggel - 200 miljoen euro met lichte moeite weten vrij te maken. Voor de compensaties van de gaswinning in Groningen is er maar liefst 20 miljard beschikbaar gemaakt. 20 miljard is - corrigeer me als ik het mis heb - honderd keer zoveel als voor al het slavernijleed, dat 400 jaar duurde. Meneer De Kom, bent u niet aan het tollen?”

Akwasi wist eerder de tongen los te maken tijdens een toespraak in 2020 tijdens een Black Lives Matter-demonstratie op de Dam in Amsterdam. Toen stelde hij ‘Zwarte Piet’ op zijn gezicht te zullen schoppen. Het Openbaar Ministerie vervolgde hem vervolgens niet, ondanks aangiftes wegens oproepen tot geweld. Akwasi treedt zaterdag op tijdens de viering van Keti Koti op het Amsterdamse Museumplein.

Zich rechtstreeks tot Anton de Kom richtend, sprak Akwasi dinsdag: ,,Wat ik van u heb geleerd, vertaal ik als: wees moedig, wees gevreesd, wees verstandig.” En verder: ,,Het kwaad is sterk, maar het goede is met ontzettend veel. Ik heb daarom hoop voor de toekomst. Ik droom voor de toekomst. Vrijheid krijg je niet zonder strijd. Vrijheid is een privilege.”

Nederland en slavernij... dat gebeurde toch alleen in Suriname en op de Caribische eilanden? (video):