Britse supermarkten wantrouwen verarmde klanten: kaas, spek, paracetamol en oploskoffie beveiligd

Een beveiliger achter de onbemande kassa’s, breedgeschouderde collega’s bij de ingang, een winkelmedewerker achter een scherm met beelden van een tiental camera’s en magnetische stickers op steaks, spek en vloeibaar wasmiddel. Supermarkten in het Verenigd Koninkrijk halen alles uit de kast om de toename in diefstal te stoppen. Door de aanhoudende inflatie kiezen Britten er steeds vaker voor om levensmiddelen te stelen.

Concerns als Aldi en M&S spreken van lokale maatregelen, niet van een nationale trend. De praktijk wijst wel degelijk op een verscherping van de controles op landelijk niveau. Waar voor de pandemie bewakers verveeld rondhingen bij het verzamelpunt van de manden, lopen ze nu gericht door gangpaden achter klanten aan. Beveiligingsstickers zitten nu zelfs op blikken met oploskoffie.

De voedselprijzen in het Verenigd Koninkrijk stegen in het afgelopen jaar met 19,1 procent. Ex-premier Liz Truss maakte met haar minister van Financiën de situatie nog erger. Door haar economisch wanbeleid explodeerde de hypotheekrente. Huurders moesten mede door een wijziging in de wet veel meer gaan betalen. En de oorlog in Oekraïne deed de energiekosten de pan uit rijzen.

Deze supermarkt gebruikt een ‘intelligent’ bewakingssysteem dat AI inzet om naar klanten te kijken (video):

De armoede nam na de bankencrisis in 2008 al flink toe. De regering kleedde bij loodzware bezuinigingsrondes de sociale voorzieningen uit. De wachtlijsten voor psychiatrische zorg en afkickklinieken groeiden exponentieel, waardoor het aantal verslaafde dak- en thuislozen op de Britse straten toenam. Voedselbanken en stichtingen als Shelter probeerden met kunst en vliegwerk om bij de massa het hoofd boven water te houden.

In geen ander Noord-Europees land grijpt diefstal zo om zich heen; een verdubbeling in zes jaar. ,,Nergens zie ik stelen en geweld tegen personeel zo prominent als hier’’, zei Tracey Clements, hoofd van de supermarkttak van oliegigant BP tijdens een congres. Incidenten bij vestigingen in Nederland, Zweden en Duitsland bleven ver achter bij die in het in het Verenigd Koninkrijk.

Clements weerspreekt daarmee de conclusies van het British Retail Consortium (BRM), een overkoepelend orgaan van kleinere en grotere supermarkten. Volgens hen zou de toename van tot wel 75 procent in twaalf maanden tijd op rekening komen van junkies en alcoholisten. Off the record vertellen winkeliers een ander verhaal, zoals in The Guardian. De krant schetste tijdens een recente rondtocht in een hipsterwijk in Manchester de verschuiving.

De verslaafden en drinkebroers, van wie er foto’s aan de muur hangen ter waarschuwing, hebben gezelschap gekregen van ‘vaste klanten’. Met het schaamrood op de kaken stoppen die kaas en vlees onder hun jas, omdat ze niet langer hun boodschappen kunnen betalen. Ook bij drogist Boots komt dit naar voren. Lippenstift, oogpotlood en make-up worden vaker uit de schappen gehaald. Alleen op verzoek haalt personeel die uit het magazijn.

In 2022 rapporteerden winkels 8 miljoen diefstallen. Experts ramen de kosten hiervan op ruim 1 miljard euro. Het werkelijke aantal ligt vrijwel zeker vele malen hoger. Schattingen gaan ervan uit dat slechts 4 procent wordt gemeld. De politie grijpt volgens vakorganisaties niet in. Zolang de gestolen waar onder de 200 pond blijft, zou justitie niet optreden. De gigantische reductie van de vervolgingen - van 80.000 tot 20.000 in een decennium - versterkt dit beeld.

Supermarkten en buurtwinkels nemen daarom het heft zelf in handen. Koepelorganisatie BRM mag, waarschijnlijk om hun clientèle niet af te schrikken, inflatie niet als boosdoener betitelen, de harde realiteit ligt anders. Het Verenigd Koninkrijk vertoont kenmerken van de beschrijvingen van auteur Charles Dickens over de verpaupering van Engeland in de 19de eeuw. Brood, melk en boter gappen uit noodzaak, duikt overal op.

Voedsel kost de gemiddelde Brit jaarlijks 1000 euro meer dan voorheen. Deze ontwikkeling trekt steeds meer mensen over de streep om zonder te betalen producten mee te nemen. De haveloze zwervers kunnen de beveiligers met hun ogen dicht tegenhouden. De camera’s, het meekijken bij het afrekenen en de gele stickers zijn voor de onopvallende dieven, burgers die het niet langer kunnen bolwerken.

Bekijk onze meest bekeken nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: