5 dingen die je niet wist over DNA

In de academische kringen van het Cambridge van de jaren 1950 waren experimenten met geestverruimende drugs heel gewoon. Zo namen onderzoekers weleens kleine doses lyserginezuurdiethylamide – kortweg lsd.

Francis Crick – een van de Nobelprijswinnaars voor de ontdekking van de structuur van DNA – zei openlijk dat hij af en toe lsd nam als ‘denkinstrument’.

Het verhaal gaat dat Crick high was toen hij op het idee kwam dat DNA twee strengen moest hebben. Naar verluidt hielp de lsd-trip hem de DNA-structuur voor ogen te zien.

Daarvoor had Crick de baanbrekende röntgenkristalfoto van het DNA-molecuul van scheikundige Rosalind Franklin gezien, waarop de dubbele streng heel duidelijk te zien is. Dat hielp ook, gaf hij later toe.

2. DNA is ’s werelds beste harde schijf

In het museum Wellcome Collection in Londen is het hele menselijke genoom afgedrukt in een reeks witte boeken. Uitgeschreven in één lange rij letters vullen de combinaties van de DNA-basenparen – adenine (A), thymine (T), cytosine (C) en guanine (G) – 109 dikke boeken.

Zo veel informatie zit er in de kern van elk van onze cellen. DNA is zo compact dat het niet eens onder een microscoop te zien is. Het is gewoon te klein.

Zo’n compact opslagmedium biedt grote perspectieven. Een paar gram DNA zou alle data ter wereld kunnen opslaan. Alle foto’s, video’s, archieven en teksten op alle servers zouden kunnen worden opgeslagen in een petrischaaltje met een paar milliliter vloeistof.

De moeilijkheid ligt in het coderen en aflezen van het DNA-medium, maar de eerste doorbraken zijn er al. Zo is een Amerikaans bedrijf erin geslaagd het thema van Super Mario in DNA op te slaan, te decoderen en af te spelen.

3. DNA van beroemdheden zweeft in de ruimte

Aan boord van het internationale ruimtestation (ISS) bevindt zich een ‘harde schijf van onsterfelijkheid’ – een geheugenkaartje met digitale kopieën van de DNA-reeksen van een aantal prominente mensen.

Toen een Russische Sojoez-raket in 2008 de spelontwerper en miljonair Richard Garriott naar het ruimtestation bracht, had hij die geheugenkaart bij zich.

Naast zijn DNA-sequentie ging het genoom van enkele grootheden op een aantal vakgebieden de ruimte in. Onder hen waren natuurkundige Stephen Hawking, talkshowpresentator Stephen Colbert, Playboy-model Jo Garcia en wielrenner Lance Armstrong (dat was voordat zijn dopinggebruik bekend werd).

Het idee van de harde schijf was om de ‘code’ te bewaren om een mens te bouwen voor het geval het op aarde heel erg mis zou gaan. Sceptici vinden het echter een mediastunt.

4. Je DNA is rechtshandig

Je DNA bestaat uit twee strengen die met elkaar verbonden zijn en lange spiralen vormen. De richting en vorm daarvan zijn niet toevallig. Die bepalen hoe het DNA interacteert met andere moleculen.

Wetenschappers noemen dit verschijnsel van het rechtsdraaiende DNA ook wel chiraliteit.

Al het leven op aarde heeft rechtsdraaiend DNA – van microscopische bacteriën tot 30 meter lange vinvissen. En rechtsdraaiend DNA zou niet overeenkomen met linksdraaiend leven.

De Amerikaanse wetenschapper George Church stelt zelfs dat als we al ons DNA zouden omdraaien, we immuun zouden worden voor alle virussen en bacteriën. Die zouden gewoon niet kunnen interageren met ons DNA.

5. De lucht zit vol DNA-deeltjes

De lucht om ons heen is dik van de DNA-fragmenten van dieren, planten en mensen. Deense onderzoekers ontdekten dit toen ze de lucht in de kooien van de dierentuin van Kopenhagen testten.

Door een nieuw ontwikkelde ‘DNA-stofzuiger’ bij de okapi’s te zetten, in het junglegebouw en in de buitenkooien rond het park, toonden ze aan dat de lucht veel meer DNA bevat dan gedacht.

Analyses van de door de stofzuiger verzamelde monsters lieten DNA zien van zeker 49 diersoorten.

In de lucht zweefde zelfs DNA van de guppy’s die onder water rondzwommen.

Het DNA in de lucht kan zich echter niet zelf reproduceren – het zijn slechts fragmenten die we kunnen gebruiken om de eigenaar van het DNA te bepalen.