Afshin Ellian: Van islamitisch woke naar westers woke

De vrijheid van meningsuiting staat onder druk, zei Salman Rushdie onlangs. De schrijver, die vorig jaar werd toegetakeld door een radicale moslim, doelde niet op jihadisme maar op woke. Afshin Ellian ziet overeenkomsten tussen die twee stromingen.

Woke is onder bepaalde omstandigheden een ernstige bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting en de academische vrijheid. Deze beweging begon in Amerika. Aanvankelijk opereerde ze onder de vlag van emancipatie. Maar gaandeweg bleek ze meer te willen dan de emancipatie van minderheden.

Vooral boven de universiteiten hing een donkere wolk. De lijst van boeken moest worden aangepast. Waar bleef de literatuur van de onderdrukten, eiste de wokebeweging. Maar niemand kon precies vertellen wie de onderdrukten waren. Daarom ging men in de geschiedenis graven. Dan vindt men algauw grote groepen van mensen die van tijd tot tijd werden onderdrukt.

Rushdie aangevallen door islamitisch woke

Het islamitische woke was er vroeg bij. In augustus 2022 betaalde de Britse schrijver Salman Rushdie een hoge prijs voor zijn vrijheid. Tijdens een lezing werd hij aangevallen door een radicale moslim van Libanese afkomst. De aanvaller verheerlijkte de overleden imam Ruhollah Khomeini. Deze Iraanse leider veroordeelde Salman Rushdie in 1989 ter dood wegens afvalligheid en het beledigen van de islam en Mohammed. Daarvoor kun je in Iran nog steeds de doodstraf krijgen.

Een paar weken geleden werden twee jonge mannen in Iran opgehangen wegens het beledigen van de moeder van Mohammed. Zij waren ‘afvallig’. Ik vraag me af wat de prestatie van Mohammeds moeder was? Zij baarde Mohammed, en ging vroeg heen. Bovendien was ze geen moslim, maar een aanhanger van polytheïsme, veelgoderij. De islam ontstond pas decennia later. De twee werden opgehangen tijdens de oproep voor het ochtendgebed. Het zijn slachtoffers van islamitische geweldplegers.

Toegetakelde Rushdie waarschuwt voor woke

Vorige week verscheen Rushdie voor de eerste keer sinds de aanslag aan het publiek. Hij mist een oog. Lichamelijk is hij behoorlijk toegetakeld, maar geestelijk is hij niet verslagen. Over woke en de gevaren daarvan zei hij: ‘De vrijheid van meningsuiting staat onder druk in het Westen.’ Daarmee doelde hij niet op gewelddadige jihadisten.

Rushdie sprak over de westerse woke-beweging, die geschiedenis wil verwijderen en corrigeren door boeken uit het verleden te veranderen: ‘We leven in een tijd waarin de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid om te publiceren in westerse landen nog nooit zo werd bedreigd. Ik zie hier in de Verenigde Staten hoe bibliotheken onder vuur komen te liggen en hoe er een aanval wordt ingezet op bepaalde kinderboeken. Het is ongelofelijk alarmerend dat het bestaan van bibliotheken ter discussie staat. We moeten ons daar heel bewust van zijn en er heel hard tegen vechten.’ Dit is een terechte waarschuwing.

Woke heeft geen humor, maar kan toch komisch zijn

Pim Fortuyn werd in 2002 vermoord vanwege zijn opvattingen. Naar hem is sinds 2015 een prijs genoemd: de Pim Fortuyn Prijs. Deze prijs wordt aan personen gegeven die ondanks intimidatie en dreigementen hun opvattingen blijven verkondigen, binnen de grenzen van de wet. De winnaar van 2023 is de burgemeester van Antwerpen, Bart De Wever. Hij wordt regelmatig door criminelen, maar ook door jihadisten met de dood bedreigd. Een paar weken geleden werd een groep van radicale moslims opgepakt, die van plan was hem te doden.