Jaloersmakende loonsverhogingen, fors lagere energieprijzen en gratis reizen met de trein. Het is slechts een greep uit de beloftes die de Turken om de oren vliegen aan de vooravond van de presidentsverkiezingen. Het wordt een nek-aan-nek-race. En dus trekken Erdoğan en zijn uitdager alles uit de kast.
Volgens betrouwbare peilingen van het Turkse onderzoeksbureau Konda is ruim 43 procent van de Turken van plan om op de huidige president Recep Tayyip Erdoğan te stemmen. Hij ligt achter op zijn belangrijkste uitdager. 49 procent steunt Kemal Kılıçdaroğlu, die zes oppositiepartijen vertegenwoordigt. Zij ruiken een kans om Erdoğan eindelijk eens te verslaan. Hij is al twintig jaar president van Turkije.
Erdoğan
Maar dat laat Erdoğan niet zomaar gebeuren. In de laatste dagen voor de verkiezingen voert hij volop campagne en deelt hij allerlei cadeautjes uit. Letterlijk: "Erdoğan speelt in aanloop naar de verkiezingen altijd voor Sinterklaas. Hij rijdt in zijn bus door het land en deelt in dorpen en steden zakken rijst uit of speelgoed voor de kinderen", zegt correspondent Olaf Koens.
En daar blijft het niet bij. Erdoğan verlaagt de prijzen voor gas en energie en geeft ambtenaren een extra loonsverhoging van 45 procent. Ook belooft hij dat reizen met de trein gratis wordt. Koens: "Erdogan moet wel. Door zijn conservatieve beleid is de economie gecrasht en bereikt de inflatie recordniveaus. Het geld van de Turken wordt in rap tempo minder waard. En daarom is economie het belangrijkste thema."
Ook gaat de campagne van Erdoğan over het bouwen van huizen. Na de allesverwoestende aardbevingen zijn miljoenen mensen nog altijd dakloos. Ze wonen in tentjes. Erdoğan belooft hun huizen te herbouwen. Zijn aanhangers zijn optimistisch, zo is te zien in deze video:
Aanhangers geloven blind in president Erdoğan: 'Hij gaat alles opnieuw bouwen'
Maar niet iedereen krijgt cadeautjes. De oppositie moet het vooral ontgelden. Zij strijden onder meer voor betere rechten voor lhbti’ers. Erdoğan herhaalt in zijn toespraken dat er voor die groep geen plek is in Turkije.
Ook schildert hij de oppositie af als alcoholiste, en verwijst hij naar valse video's waarin het lijkt of de oppositiepartijen aan tafel zitten met terreurgroepen.
Het is allemaal gewoon te zien op de Turkse tv; de overheid heeft namelijk 90 procent van de zenders in handen. "Van persvrijheid is geen sprake in Turkije. Bijna alle kritische media zijn monddood. Er zijn weinig landen waar zoveel journalisten in de gevangenis zitten als in Turkije. Dus kan Erdoğan op tv moeiteloos zijn eigen plannen ventileren."
Turken in Nederland
Turken in Nederland mochten ook hun stem uitbrengen voor de verkiezingen in Turkije. Dat kon tot vorige week. De opkomst is meestal niet heel hoog. Wie wel komt, stemt vooral op Erdoğan. Vorige keren was dat zo'n 70 procent.
"Dat komt omdat Nederlandse Turken vaak uit conservatieve gezinnen komen. Hun ouders zijn Turkse gastarbeiders uit conservatieve delen in Turkije", zegt correspondent Olaf Koens.
Op verschillende manieren wordt de oppositie in Turkije gedwarsboomd. Zo zou de oppositie in de stad Erzurum een verkiezingsbijeenkomst houden op een plein. De burgemeester van de stad steunt Erdoğan en zette het plein vol met touringcars. Tot boosheid van de burgemeester van Istanbul, die de oppositie steunt.
Het houdt de oppositie niet tegen. Erdoğan’s grootste tegenstander Kılıçdaroğlu voert ook volop campagne met veel beloftes: reizen naar Europese landen zonder visum, een loonsverhoging van 100 procent voor ambtenaren en het terugsturen van Syriërs.
Kılıçdaroğlu
Deze plannen lijken deels haalbaar, zegt Koens: "Kılıçdaroğlu is van plan de economie te hervormen. Die staat er nu, onder Erdoğan, heel slecht voor. Als dat lukt, dan zal er weer meer geld zijn voor de Turken. Ook wil Kılıçdaroğlu de banden met het westen aanhalen en bijvoorbeeld zijn best doen om Turkije toe te laten treden tot de Europese Unie."
Kılıçdaroğlu scoort punten met zijn belofte om gevluchte Syriërs binnen twee jaar terug te sturen naar hun eigen land. Die belofte herhaalt hij de laatste dagen vaak. "Erdoğan ziet Syriërs als islamtische broeders en daarom zijn ze de afgelopen jaren welkom geweest. Kılıçdaroğlu wil ze wegsturen, want: 'eigen volk eerst'. Zeker met de economische malaise waarin veel Turken zitten."
Al is het maar de vraag of dat haalbaar is. "Het terugsturen van vluchtelingen, zoals Syriërs, mag niet. Dat is tegen alle mensenrechtenverdragen in. En ook Europa zal dat niet accepteren."
In deze wirwar van laatste verkiezingsbeloften hebben de Turken nog een dag om hun keuze te maken. Komende zondag mogen ze naar de stembus. Als tijdens deze ronde geen van de kandidaten een meerderheid van meer dan de helft van de stemmen haalt, dan volgt er een tweede ronde aan het einde van de maand.
Veel gevluchte slachtoffers van de aardbevingen moeten hun stem uitbrengen in het rampgebied, waar ze vandaan komen. Ze schrikken van de puinhoop die ze daar tegenkomen. Meer zie je in de video hieronder:
