Bijdrage van Norbert Schotte

“Als er echte keuzes gemaakt moeten worden tussen economische activiteiten of de natuur, dan kiest de Kamer vaak voor economische activiteiten.” Demissionair Minister Van der Wal hield hier de Kamer een terechte spiegel voor bij het debat over de natuurherstelwet. Op veel thema’s lopen we nu vast en gaan we over de ‘volhoudbare grenzen van de natuur’. Dit geldt bijvoorbeeld voor stikstof, PFAS, CO2 en waterkwaliteit. Om maar iets te noemen. Van der Wal legde hier dus de vinger op de zere plek. Zolang ons liniear en korte termijn economisch winstbejag wordt geprevaleerd boven een regeneratieve samenleving, waarin we de natuur met elkaar kunnen herstellen, zal onze politiek steeds vaker worden teruggefloten door rechters. En terecht. Extra wrang is het nieuwsbericht deze ochtend van NRC: “Om te zorgen dat Schiphol niet hoeft te krimpen versoepelde het ministerie de stikstofregels op een juridisch „zeer wankele” manier. Het afgeven van een juridisch niet houdbare vergunning is strategie om tijd te rekken.” Pieter Grinwis zegt daar (ook terecht) het volgende over: “Om zo veel redenen boosmakend: - All animals are equal, but Schiphol is more equal than others. - Boerenbedrijven opgeofferd voor vliegvakanties. - De natuur blijft verweesd achter. - NH3 ingeruild voor NOx, fosfaatrechten niet doorgehaald. - Tijd rekken als cynische strategie.” En dan vragen politici zich af waarom het vertrouwen in de politiek en Rijksambtenaren zo laag is. Goh, hoe zou dat nou komen?🤯 Bericht van NRC👇 https://lnkd.in/dMsdJuSb

𝐃𝐞 𝐤𝐥𝐢𝐦𝐚𝐚𝐭𝐩𝐚𝐫𝐚𝐝𝐨𝐱 We kunnen optimistisch zijn met de versnelde voortgang van mondiaal klimaatbeleid en het feit dat we een mondiale opwarming van >4 graden hebben kunnen afwenden met alle rampzalige gevolgen van dien. Tegelijkertijd is er nog alle reden tot zorg. De mondiale uitstoot blijft torenhoog, de gevolgen van de huidige opwarming (~1,3 graden) zien we dagelijks op mondiale schaal (overstromingen, hitterecords, mislukte oogsten, etc) en hoewel je als bedrijf je niet kunt onttrekken van klimaatbeleid, zijn de BP's, Shells en Exon Mobils van deze wereld niet bepaald van koers aan het veranderen. Het vergt bijna schizofrene capriolen om mentaal te manoeuvreren tussen optimisme en pessimisme. Daarom noem ik dit ook wel de klimaatparadox. Te optimistisch is naïef en van te pessimistisch is nog nooit iemand in beweging gekomen. Daarom helpt inzoomen en uitzoomen. Jan Rotmans beschrijft dit in zijn boeken ook wel als 'kijken door de tijdslens'. Dit item van NOS heeft een geslaagde poging gedaan. Uitzoomend kijken naar de positieve (mondiale) trends zoals China die momenteel met kop en schouders koploper is wat betreft duurzame energie (Xi Jinping kan beter klimaatpaus worden genoemd 🤐 ) of het feit dat een kwart van de Nederlandse daken zonnepanelen heeft, 16% van de huishoudens een warmtepomp heeft en de kosten voor duurzame energie inmiddels lager zijn dan fossiel. Helaas zijn er ook negatieve aspecten als er wordt uitgezoomd, zoals het achterblijven van investeringen in duurzame energie door de fossiele gas- en oliebedrijven. Dit gaat langzamer dan verwacht. Er zit een groot gat tussen wat de leiders van deze bedrijven zeggen en het imago wat zij willen overbrengen en de daadwerkelijke daden van deze bedrijven. "Slechts 2,5% van de investeringen van gas- en oliebedrijven ging naar duurzame energie en 97,5% naar traditionele werkwijze (gas en olie(boringen))", aldus Fatih Birol. Zorgen zijn er ook over het koploperschap van China. Want geopolitiek zijn wij afhankelijk van de kritieke grondstoffen, zoals Lithium, Scandium en Neodymium, die nodig zijn voor zonnepanelen, windmolens, computerchips, elektrische auto's. "Dit is het machtigste wapen wat zij hebben". Het item rond hoopvol af. "De energietransitie in Nederland begon officieel in 2000. Toen wilde we de CO2 in 2050 terugbrengen met 50%. Nu willen we in 2030 >50% reduceren en in 2050 100% CO2-neutraal zijn. Als je dit 24 jaar geleden had voorgesteld dan zou je grenzeloos naïef geweest zijn." Ik ben benieuwd hoe wij over 20 jaar terug zullen kijken naar de jaren 20 en 30 van de 21e eeuw. Zijn we harder gegaan dan we nu verwachten? "Verplichte kost voor iedereen die jonger is dan 40", zegt Jan over dit item. Zie hier het volledige item: https://lnkd.in/dr98NQgW

"De techno-economische invulling van de trajecten is in deze studie leidend", zo valt te lezen in de gisteren gepubliceerde studie van PBL naar 'klimaatneutraal in 2050'. De impact van sociologische bewegingen is niet meegenomen, zoals bijvoorbeeld de groeiende hoeveelheid mensen die vegetariër of flexitariër worden en de aanstekelijke werking hiervan op anderen (het sociale rimpeleffect) en het wel/niet bereiken van social tipping points wat een transitie vervolgens kan versnellen. Hoewel dit moeilijker is om te onderzoeken (dit vergt een flinke dosis transitiekennis zoals bekend is bij DRIFT), maakt het een dergelijk onderzoek wel stukken relevanter. Want een grootschalige transitie als klimaat en biodiversiteit is geen kwestie van een technologisch knopje waar je aan kunt draaien. Daarnaast beschrijft het PBL dat het de samenhang met andere grote transitieopgaven (zoals de enorm belabberde staat van biodiversiteit in Nederland*) geen onderdeel uitmaakt van deze studie. Ook interessant is dat ze voor het doel van deze studie gerekend is met een economische structuur die niet wezenlijk verandert in de tijd. Dat is in het licht van 100% circulair in 2050 een onwerkelijke situatie. Want 100% circulair kan simpelweg niet met de huidige economische structuur. Kortom. Deze studie is een techno-economische invulling met sec de bril van klimaat op. De samenhang met andere transitieopgaven ontbreekt, de sociologische impact in een transitie wordt niet meegenomen en er wordt uitgegaan van een economische realiteit die niet realistisch is als men het doel van 100% circulair in 2050 serieus neemt. Hiermee betoog ik niet dat het geen nuttige studie is, want daarmee zou ik het werk van de onderzoekers tekort doen. Want er worden wel nuttige dingen gezegd. Bijvoorbeeld de zorg voor kortetermijndenken. Sommige maatregelen die kunnen helpen om het klimaatdoel voor 2030 te halen (55 procent minder broeikasgassen dan in 1990) kunnen juist leiden tot stagnatie op de lange termijn. Een voorbeeld is het verwarmen van huizen met waterstof. Want vanuit de waterstoflobby wordt aangegeven dat de aardgasleidingen er toch al liggen, maar als je er systemisch naar kijkt, hebben we die waterstof elders nodig (bijvoorbeeld voor de zware industrie), en blijken warmtepompen voor verwarming veel optimaler. Wat ik niet heb kunnen vinden in het onderzoek (wellicht in één van de achtergrondrapporten, maar die heb ik nog niet gelezen) is de potentie van CO2-opslag in de gebouwde omgeving door gebruik van biogrondstoffen (hout en vezelgewassen) en de daarmee gepaarde vermijding van emissies (zowel in de landbouw als industrie). Het rapport van PBL is hier te lezen: https://lnkd.in/duGF3A-N * Nieuw onderzoek toont aan dat Nederland waarschijnlijk te weinig insecten heeft om planten te bestuiven: https://lnkd.in/dUUwEAer

👇👇

Goed nieuws! Vanmiddag is de motie van Pieter Grinwis (samen met Geert Gabriëls, merlien welzijn en Ines Kostić) met een zeer ruime meerderheid aangenomen. Waar deze motie op toeziet is dat uit de MPG-software niet enkel een eenpuntsscore rolt (waarmee we niet op klimaatdoelen sturen), maar daarnaast de som van GWP-indicatoren en ook CO2-opslag. Er hoeft geen wetgeving veranderd te worden en er verandert (helaas) niets aan het feit dat opslag nu niet meetelt met de MKI/MPG-score, maar het Rijk stelt enkel een uniforme rapportagewijze vast, waardoor de markt op eigen initiatief deze cijfers kan gaan gebruiken om op te gaan sturen en te gaan gebruiken voor bijvoorbeeld hun rapportageverplichting (CSRD). De data hiervoor is aanwezig omdat er voor de EPD’s (Environmental Product Declaration) een rapporageplicht geldt voor de GWP-indicatoren. Echter, CO2-opslag (1 van de 4 GWP-indicators) telt niet mee in de MPG-eenpunsscore én CO2 als zodanig wordt niet apart gerapporteerd vanuit de MPG, terwijl dit zowel softwarematig als inhoudelijk zéér makkelijk te implementeren valt. Dit voorkomt ook – wat we nu tevens zien – dat vele marktpartijen zelf allerlei tools maken om deze data inzichtelijk te krijgen. Wat er nu dus ontstaat is een ‘duizend bloemen bloeien’ principe, maar dan op het gebied van CO2-tools in de markt (met verschillende onderliggende aannames). Deze motie zorgt er dus voor dat er in de markt appels met appels vergeleken worden in plaats van dat er nu vergelijkingen zijn tussen appels, peren en mandarijnen. Ik verwacht wel dat Hugo de Jonge deze ruim aangenomen motie niet gaat wegwuiven onder het mom van 'we wachten op de EU en de Whole Life Carbon benadering', want dat duurt nog jaren en waar deze motie voor oproep is relatief simpel te implementeren.

𝐕𝐞𝐥𝐞 𝐆𝐢𝐝𝐞𝐨𝐧𝐬 𝐚𝐠𝐞𝐫𝐞𝐧 𝐚𝐥 𝐣𝐚𝐫𝐞𝐧 𝐭𝐞𝐠𝐞𝐧 𝐰𝐞𝐞𝐟𝐟𝐨𝐮𝐭𝐞𝐧 𝐢𝐧 𝐝𝐞 𝐌𝐏𝐆-𝐦𝐞𝐭𝐡𝐨𝐝𝐢𝐞𝐤 Eén van de meest fundamentele weeffouten die niet uitlegbaar is naar toekomstige generaties is de toepassing van Module D. In simpele bewoordingen houdt de toepassing van deze Module in dat we emissies die nu plaatsvinden (Module A) theoretisch marginaliseren door onzekere baten als gevolg van hergebruik in het jaar 2099 (Module D). Het gevolg is dat je op papier een 'duurzaam gebouw' denkt te bouwen, terwijl het in werkelijkheid vooral een theoretisch duurzaam gebouw is. Het is dan ook een begrijpelijke ontwikkeling dat vele private en publieke partijen het sturen op sec een MPG-eenpuntsscore volkomen onvoldoende vinden en daarom uitwijken naar bijvoorbeeld een GWPa (CO2-emissies uit module A) of een percentage biobased. 𝐎𝐯𝐞𝐫𝐞𝐞𝐧𝐤𝐨𝐦𝐬𝐭 𝐦𝐞𝐭 𝐏𝐀𝐒 Dit principe van Module D heeft een duidelijke overeenkomst met de befaamde PAS-uitspraak uit 2019. Het probleem wat zich hier voordeed is dat stikstof, vooral in de vorm van ammoniak en stikstofoxiden, schadelijk kan zijn voor de natuur. Het kan leiden tot verzuring en vermesting van natuurgebieden, wat de biodiversiteit aantast. De PAS was bedoeld om zowel economische ontwikkeling (zoals bouw en landbouw) te faciliteren als de natuur te beschermen. Echter, het systeem liet toe dat projecten doorgingen op basis van de verwachting dat de stikstofuitstoot in de toekomst gecompenseerd zou worden door maatregelen ter vermindering van stikstof. De Raad van State, het hoogste bestuursrechtelijke orgaan in Nederland, oordeelde dat de PAS niet als basis mocht dienen voor het verlenen van vergunningen. Het probleem was dat de PAS vergunningen toestond op basis van verwachte toekomstige positieve effecten van nog niet gerealiseerde maatregelen om stikstofuitstoot te verminderen. De Raad van State besliste dat dit in strijd was met Europese natuurwetgeving, die vereist dat bewezen moet zijn dat activiteiten de natuur niet schaden vóórdat ze mogen doorgaan. Hoe lang zal het duren dat een partij als Milieudefensie of Urgenda of XXX hier een juridische procedure voor zal starten? 𝐇𝐞𝐭 𝐠𝐚𝐚𝐭 𝐧𝐢𝐞𝐭 𝐞𝐧𝐤𝐞𝐥 𝐨𝐦 𝐂𝐎2, 𝐦𝐚𝐚𝐫 𝐨𝐨𝐤 𝐨𝐦 𝐠𝐞𝐳𝐨𝐧𝐝𝐡𝐞𝐢𝐝 Belangrijk om te realiseren - zeker in het licht van het frame van bepaalde CO2-intensieve lobbyisten - is dat de toepassing van Module D niet enkel betrekking heeft op CO2, maar ook op andere milieu-effectcategorieën zoals verzuring, fijnstof en toxiciteit. In onderstaand voorbeeld zie je dat 64% van de huidige emissies theoretisch worden weggestreept, omdat je over 75 jaar (in 2099!) je spullen weer op komt halen om te hergebruiken. Over afwenteling gesproken... 🤦♂️

🤯 "61% van de mensen in NL woont in een onderbewoond huis. Alleen in Malta, Cyprus en Ierland wonen nog meer mensen 'te ruim'." Daarnaast wordt meer dan de helft (51%) van de 2,1 miljoen sociale huurwoningen bewoond door slechts 1 persoon. Tegelijkertijd wordt er nog grotendeels gebouwd voor een meerpersoonshuishouden. 🏡 Redenerend vanuit CO2-budget is dit natuurlijk compleet mesjogge dat we veel te veel (overwegend nog CO2-intensieve) materialen toepassen. Want er gaan immers een stuk meer materialen in een woning van 120m2 dan een woning van 60m2. Het is dus goed om te zien dat corporaties inventief omgaan met dit vraagstuk. 💚 Sanne van Manen zit erg diep in deze materie en heeft onder andere www.platformwoonopgave.nl opgezet. Als deze materie nieuw is voor je, neem daar dan zéker een kijkje. 🤘 Vanuit Gideon - Building Transition Tribes is Teije de Jong een enthousiaste kartrekker van de tribe 'Beter Benutten Bestaande Bouw' (BBBB-tribe). Vanmiddag zitten we voorafgaand aan de Gideon Pop-up borrel bij Stichting W/E adviseurs duurzaam bouwen met deze tribe om vervolgstappen te bespreken. Ook binnen Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zijn ze (terecht) bezig met deze materie. Binnenkort hebben we hier een afspraak voor om te bespreken hoe we hierin elkaar kunnen versterken. https://lnkd.in/e6-jcnsh

Dit is een mooie kans voor als je een verschil wilt maken bij een leuk (en groot) familiebedrijf 👇

Vanuit VORM werkte ik veel en erg plezierig samen met ICT'ers. Naast politiek is ICT-nerderigheid één van mijn afwijkingen😉 Het mooie is dat het contact altijd is gebleven met vooral Maarten van der Hoek en Peter Orgelist. Een aantal maanden geleden vroeg Maarten mij of ik samen met zijn bedrijf W.T. Group b.v. wilde meedoen met de marathon en te helpen om geld in te zamelen voor de ziekte Batten. Mijn plan om een hele marathon te gaan lopen zit er niet in, dus loop ik de halve marathon a.s. zondag in Rdam. En uiteraard help ik Maarten en zijn team graag om wat extra geld in te zamelen. Al gaat het niet alleen om geld, want bewustwording van deze ziekte is al stap 1. Zo kende ik deze verschrikkelijke ziekte eerlijk gezegd ook niet. Pas nadat Maarten mij vroeg om mee te doen hoorde ik er voor het eerst over. 𝐖𝐚𝐭 𝐢𝐬 𝐝𝐞 𝐳𝐢𝐞𝐤𝐭𝐞 𝐯𝐚𝐧 𝐁𝐚𝐭𝐭𝐞𝐧? De ziekte van Batten (Batten Disease, type CLN3) is de benaming voor een groep erfelijke stofwisselingsziekten die vrijwel uitsluitend voorkomt bij kinderen. Het wordt ook wel kinderdementie genoemd. Als je kind Batten heeft, dan lijkt er tot ongeveer het 5e jaar niets aan de hand. Daarna volgt een opeenstapeling van problemen: ernstig verlies van gezichtsvermogen, aanvallen van epilepsie, geheugenverlies en dementie, kinderen komen in een rolstoel terecht, verliezen de mogelijkheid te communiceren. Onvermijdelijk volgt het overlijden van het kind, meestal tussen het 15e en 25e levensjaar. Hun levensverwachting is derhalve niet positief. In Nederland wordt 1 op de 50.000 kinderen getroffen door Batten. Wereldwijd is dat 1 op de 25.000 kinderen. Meer weten over deze ziekte en over de stichting Beat Batten: https://beatbatten.nl/ Stichting Beat Batten! Via onderstaande link is het mogelijk om te doneren. https://lnkd.in/dJMqDaBq Hoe wordt jouw donatie besteed? Lees dat hier: https://lnkd.in/dYzzDtjt