Kabinet ‘schrikt’ van Brusselse brief over Nederlandse stikstofaanpak en Kamer eist opheldering

,,Die brief daar ben ik wel van geschrokken’’, erkent ChristenUnie-bewindsman Piet Adema. Zijn collega van Natuur en Stikstof valt hem bij: ,,Ik vind het echt heel vervelend dat de brief op straat ligt. Ik schrik ook even als ik de brief zie, dus ik snap dat mensen buiten schrikken als ze de brief lezen.’’

Wat de landbouwminister vooral zorgen baart over de volgens hem ‘vrij strakke brief’, zijn de doelen waarnaar Brussel verwijst voor de stikstofgevoelige natuurgebieden. De Europese Commissie lijkt de lat voor Natura 2000-gebieden hoger te leggen, dan Nederland doet. ,,Wij willen 74 procent van de natuur onder de kritische depositiewaarde’’, licht Adema toe. ,,Brussel zegt: dat moet 100 procent zijn. Daar ben ik natuurlijk wel van geschrokken.’’

De officiële reactie van het kabinet op de brief uit Brussel volgt nog. In de bewuste brief aan natuur- en stikstofminister Christianne van der Wal schrijft de eurocommissaris dat ‘waakzaamheid nodig is’ om ervoor te zorgen dat Nederland de afspraken ‘voor de periode na 2030 nakomt’. En dat de emissies ‘in de periode 2020-2029 volgens plan worden verminderd’.

Lees verder na de foto

Uit die passage valt op te maken dat Nederland nu op de goede weg is en dat de stikstofdoelen ook best in 2035 mogen worden behaald. Daarmee zou er ruimte zijn om tegemoet te komen aan de wens van critici zoals Wopke Hoekstra, die eerder in deze krant opriep op stikstofdoelen voor 2030 ‘niet heilig’ te verklaren.

Alleen een stukje verderop in de brief wordt Eurocommissaris Virginijus Sinkevičius vinniger. Daar valt te lezen dat het volgens de Litouwse EU-topman ‘van essentieel belang is om ervoor te zorgen dat de kritische depositiewaarde in geen enkel natuurgebied nog wordt overschreden’. Als de stikstofneerslag op stikstofgevoelige natuur hoger is dan die waarde, is sprake van overbelasting.

Wetenschappers constateerden eerder al dat technologische maatregelen ‘slechts beperkt perspectief bieden om alle stikstofgevoelige natuur in Nederland onder de die grens te krijgen’. Het Planbureau voor de Leefomgeving concludeerde in 2021 dat het ‘om de doelen te halen voor alle geschetste doelen nodig is om de veestapel in te krimpen en landbouwareaal in bos om te zetten’.

Een aantal Kamerleden insinueert dat de brief uit Brussel over het handhaven van de strenge stikstofnormen niet echt zou zijn. Zo zou de commissie nooit brieven in het Nederlands schrijven en zou er iets mis zijn met het briefhoofd. BBB-leider Caroline van der Plas heeft het over ‘een opzetje zo vlak voor het crisisberaad van het kabinet’. Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt noemt die brief van Eurocommissaris Virginijus Sinkevičius over stikstof ‘zo opvallend’ dat hij benieuwd is hoe die tot stand gekomen is. ,,Daarom heb ik een woo-verzoek in Brussel ingediend’’, aldus het Tweede Kamerlid.

Lees door onder de tweet

De Europese Commissie geeft nooit commentaar op gelekte documenten, zegt een woordvoerder van commissaris Sinkevičius. Maar om verdere speculaties te voorkomen wil hij wel bevestigen dat de brief van Sinkevičius komt en dat hij ook daadwerkelijk in het Nederlands is geschreven. ,,We proberen altijd te antwoorden in de taal waarin aan ons geschreven is”, zegt hij. En deze brief was een antwoord op een brief van minister Van der Wal van 14 februari, waarin zij verslag deed van de maatregelen die het kabinet neemt om de nitraatrichtlijn na te leven. Elke lidstaat rapporteert daar om de zoveel tijd over. ,,We versturen onze antwoorden zodra ze gereed zijn, er is geen sprake van dat wij ons in het Nederlandse politieke debat zouden willen mengen.”

Bronnen in Brussel bespeuren een groeiende irritatie bij de Europese ambtenaren dat zij als partij worden gezien in een Nederlands politiek debat. Wij hebben de brief niet gelekt, klinkt het in Brussel. Het is de taak van de Europese Commissie om toe te zien op de naleving van Europese wetgeving, zo wordt onderstreept, en dat doet ze in Nederland net zo zeer als in welke andere lidstaat dan ook. Het zorgen voor een goede kwaliteit van bodem, grondwater en oppervlaktewater, waar de nitraatrichtlijn over gaat, is ‘een kwestie van de wet en van scheikunde, daar is weinig over te onderhandelen’.

Hoe ze de richtlijn uitvoert, dat is aan de Nederlandse regering. Over de timing van de brief zegt een Brusselse bron: ,,Stikstof is altijd hot in Nederland, er is nooit een goed moment.”

Lees door onder de tweet

De Partij voor de Dieren merkt op dat VVD-bewindsvrouw Van der Wal ‘twee belangrijke berichten’ ontvangt op hetzelfde moment. Enerzijds moet de verslechtering van de natuur in Nederland stoppen en anderzijds ‘gaat het slecht met de Nederlandse natuur’, betoogt Leonie Vestering. Het Wereld Natuur Fonds waarschuwde gisteren bij een rapport over de Staat van de Natuur in Nederland dat ‘de natuur ons door de vingers glijdt’. Ondanks lichtpuntjes zoals de toename van de otter, blijkt uit tellingen dat bijvoorbeeld de konijnen en egels er hard op achteruit gaan.

Lees door onder de tweet

Lees ook: Caroline van der Plas na gesprek met Rutte: ‘Situatie is onhoudbaar, ik verwacht verkiezingen’

Bekijk hieronder onze video’s over het stikstofprobleem: