Complete afgang voor gehavend en naïef Oranje bij rentree Ronald Koeman

De ontluistering schuilt op deze vrijdagavond in Saint-Denis in haast alles. In de donkere, geërgerde blik van Ronald Koeman aan de zijlijn. In de wanhopige oogopslag van keeper Jasper Cillessen. In het speeltuinvoetbal van Kenneth Taylor in de openingsminuten. In het muisstille vak met Oranje-supporters in de hoek van het enorme stadion.

Maar bovenal doet de pure naïviteit van dit Nederlands elftal pijn aan de ogen, zeker voor rust. Haast blind loopt Oranje in de eerste 21 minuten in de opzichtig opgezette val van de Fransen, op een manier die lachwekkend oogt - en die Koeman bij zijn herstart als bondscoach meteen in zijn hemd zet.

,,Ik denk dat het anders kan’’, had Koeman bij zijn aanstelling nog gezegd. Het teleurstellende WK in Qatar, waarin zijn voorganger Louis van Gaal voor een aangepaste en defensieve speelstijl koos, zou onder Koeman géén vervolg krijgen. Linksom of rechtsom ging Oranje weer 4-3-3 spelen, nadrukkelijker uitgaand van eigen kracht. Ja, onderstreepte Koeman, óók tegen de toplanden.

Bekijk de samenvatting.

Maar juist in de eerste EK-kwalificatiewedstrijd tegen vice-wereldkampioen Frankrijk pakt die keuze desastreus uit. Geteisterd door een buikvirus moet het Nederlands elftal aantreden met een gehavende ploeg, zonder roerganger Frenkie de Jong bovendien, maar in de ogen van Koeman is dat geen reden voor grondige tactische aanpassingen.

Ajacied Taylor vervangt De Jong, Feyenoorder Lutsharel Geertruida is de stand-in voor Matthijs de Ligt en PSV’er Xavi Simons vervangt Cody Gakpo op links. Op de ‘probleempositie’ rechtsbuiten, één van de drijfveren van Van Gaal om op het WK zonder vleugelspelers te spelen, keert Ajacied Steven Berghuis terug in zijn oude rol.

Maar alleszeggend zijn de eerste twee minuten. Oranje begint aan de wedstrijd met een lange fase van balbezit, combinerend en opbouwend in de stijl van wat vroeger ook wel ‘de Hollandse school’ werd genoemd. Maar kalmpjes wachten de Fransen op hun moment, achteloos haast - en in een flits is het meteen raak. Taylor laat zich simpel aftroeven, Kylian Mbappé speelt de bal eenvoudig breed en de doorgelopen Antoine Griezmann kan volledig vrij scoren: 1-0.

Je voelt en ziet aan alles dat Oranje meteen op instorten staat. De twijfel en onzekerheid stralen er vanaf tegen een Frans team vol met topspelers, waaronder een stel watervlugge aanvallers. Al na acht minuten is het weer raak, wanneer Cillessen zich knullig verkijkt op een vrije trap van Griezmann, en Dayot Upamecano eenvoudig scoort: 2-0.

Het patroon is steeds hetzelfde. Het Nederlands elftal krijgt het balbezit in de schoot geworpen, de Fransen spelen sluw en slim op de omschakeling, zoals ze vrijwel altijd doen. Voortdurend liggen de ruimtes open: bij ieder Nederlands balverlies dreigt een tegengoal. Na nog geen 21 minuten volgt exact op die manier de derde treffer, als Frankrijk zich in drie passes door de Oranje-defensie speelt. Mbappé scoort simpel tegenover Cillessen: 3-0.

Het is de slechtste start van Oranje in een interland sinds 1919, dik een eeuw geleden tegen Zweden, en Koeman kan weinig anders dan ingrijpen. Wout Weghorst vervangt Taylor, het middenveld wordt iets verstevigd en bovenal probeert Oranje de ruimtes kleiner te houden.

Aan de overkant krijgen Georginio Wijnaldum en Memphis Depay nog goede kansen, mede omdat Frankrijk besluit een versnelling terug te schakelen, in de wetenschap dat de wedstrijd allang is beslist. Dat laatste is vooral een meevaller voor Oranje. Na rust heeft de ploeg van Koeman iets meer controle, terwijl de Fransen hun krachten sparen. Toch maakt Mbappé er met zijn tweede van de avond nog 4-0 van. Zelf een eretreffer is Oranje niet gegund, want Depay verprutst in blessuretijd een penalty.

Het excuus van een volle ziekenboeg weegt heus mee, er zijn nog volop kansen om het EK te halen, maar bovenal weet Oranje waar het staat ten opzichte van de echte Europese top. Een realiteitscheck die te denken geeft.