Het CDA zit in zwaar weer. Na een moeilijk verlopen Tweede Kamerverkiezing vorig jaar lijkt de partij bij de Provinciale Statenverkiezingen nog verder weg te zakken. Met een terugkeer naar de traditionele CDA-waarden probeert de partij het tij te keren, maar het is de vraag of het genoeg is.
Jo-Annes de Bat, CDA-lijsttrekker in Zeeland, is een tevreden man. Tegen de landelijke trend in doet het CDA in Zeeland het goed: de partij zou, net als vier jaar geleden, de grootste partij kunnen worden. De Bat hoopt zelfs op een zeteltje erbij. "Ik heb mijn team acht zetels beloofd, dat wil ik waar maken."
Honderden werkbezoeken legde hij de afgelopen jaren af. Bezoek voor bezoek probeert hij er de kiezer van te overtuigen bij zijn partij te blijven. "Ik kan alleen maar ons verhaal vertellen: het verhaal dat we met de Zeeuwen samen de grote vraagstukken aanpakken. Dat verhaal kan denk ik ook landelijk helpen."
Zwaar weer
En die hulp kan het CDA landelijk wel gebruiken. Buiten Zeeland dreigt het CDA in elke provincie zetels te gaan verliezen. In de Eerste Kamer zou de partij volgens peilingen kunnen halveren: van de negen huidige zetels blijven er naar verwachting tussen de vier en zes over.
"Je ziet dat de partij vooral verliest aan de BoerBurgerBeweging en JA21", analyseert RTL-opiniepeiler Gijs Rademaker. En dat heeft het CDA vooral aan zichzelf te danken.
'Vertrouwen in Hoekstra laag'
"Jaren geleden wisten mensen precies waar het CDA voor stond: normen en waarden, het gezin, rentmeesterschap en de boeren; dat waren de punten van het CDA. Maar grote groepen CDA-kiezers hebben nu geen idee meer waar die partij precies voor staat."
Wat ook niet meewerkt: het vertrouwen in CDA-leider Wopke Hoekstra al jaren laag, het laagste van alle leiders. "En dat blijft het ook, het veert niet terug", zegt Rademaker. "CDA'ers vinden hem misschien nog wel een goede minister, maar geen CDA-leider."
In Amersfoort doet partijleider Hoekstra vandaag zijn uiterste best de kiezer terug te winnen. Maar hij komt onwennig over en laat provinciale lijsttrekker Mirjam Sterk vaak het voortouw nemen. Hij wijt de moeilijke tijd waar zijn partij doorheen gaat, aan de regeringsdeelname. "Als je regeringsverantwoordelijkheid neemt met zo veel moeilijke thema's, dan is het nooit makkelijk."
Campagne
Eén van die moeilijke thema's is stikstof. Het CDA kan het intern maar niet eens worden over de te varen koers. In online stemwijzers roepen verschillende provinciale fracties op tot verzet tegen de landelijke stikstofdoelen, en keren ze zich tegen verplichte uitkoop van boeren.
De twaalf CDA-lijsttrekkers kwamen deze week ook met met een opmerkelijke oproep in De Telegraaf. Boodschap in het kort: 'De echte oplossing voor het stikstofprobleem ligt in de regio. Niet in de oeverloze Haagse non-discussies.'
Voorbeeldprovincie
De Bat ziet zijn provincie als voorbeeld. Ook voor de Haagse politici. Hij nodigt Den Haag dan dan ook uit naar de regio te kijken. "Kom naar Zeeland en kijk hoe wij met boeren samen aan oplossingen werken. Er gebeurt al zoveel aan innovatie, er is hier geen fruitteler die niet snapt wat biodiversiteit betekent."
De manier waarop er nu in Den Haag wordt gediscussieerd, bijvoorbeeld over de stikstofdiscussie, werkt volgens de Zeeuw averechts . "Ze moeten in Den Haag stoppen met die oeverloze discussies over thema's zoals onteigening en stoppen met piketpalen slaan. Als je positief bent, komt er ook een positieve uitkomst."
