CDA-kamerlid Pieter Omtzigt kreeg het, VVD-Kamerlid Ockje Tellegen en ook partij voor de Dieren-voorvrouw Esther Ouwehand: een burn-out. Steeds meer mensen werden de afgelopen jaren met de aandoening gediagnosticeerd. Maar zelfs Christiaan Vinkers, hoogleraar Stress en Veerkracht aan het Amsterdam UMC, heeft geen idee wat de aandoening nu precies inhoudt. En hij is er nog wel in gespecialiseerd: „Niemand weet dit. Ook ik niet. En zolang er wetenschappelijk gezien nog zoveel onduidelijk is, kan het aantal mensen dat er last van heeft natuurlijk ook niet worden gemeten.”

Burn-out is nu ‘psychische vermoeidheid door het werk’

Het in kaart brengen van zaken is nu juist waar het CBS over gaat. Eind vorig jaar bracht het bureau nog naar buiten dat er in 2022 zo’n 1,3 miljoen werknemers kampten met burn-outklachten. Inmiddels is het tot inkeer gekomen en schrapt het de term ‘burn-out.’ Het begrip zou ‘te vaag’ zijn en ‘alleen maar tot verwarring leiden’. Vanaf nu spreekt de cijferorganisatie van ‘psychische vermoeidheid door het werk’.

Hoogleraar Vinkers is blij dat het CBS de term aanpast. „Een heel goede ontwikkeling. Omdat het begrip jarenlang door iedereen verkeerd is geïnterpreteerd.” Er kan op dit moment alleen worden onderzocht hoeveel mensen last hebben van burn-outklachten. Maar dat zegt nog helemaal niets. Niet alle mensen met klachten hebben namelijk ook daadwerkelijk een burn-out. Vaker niet dan wel zelfs.

Vinkers vertelt dat de cijfers echter wel vaak zo werden uitgelegd. „Burn-outklachten zijn niet meer dan lichte stressklachten. En daar heeft iedereen wel eens last van. Zolang iemand daar niet langdurig mee rondloopt, is er niets aan de hand.” Daarom zou de term ‘psychische vermoeidheid door het werk’ volgens Vinkers beter passen.

‘Slechte zaak dat het CBS de term burn-out schrapt’

Han Baeten, bedrijfsmaatschappelijk werker en bestuurder van de stichting Burnout & Stress is het daar niet mee eens en vindt het juist een slechte zaak dat het CBS de term ‘burn-out’ schrapt. Baeten: „Deze nieuwe uitleg dekt wat ons betreft de lading niet. Zo kun je ook fysieke klachten hebben als je te maken krijgt met een burn-out. En kun je dit ook ergens anders oplopen dan alleen op het werk. Daar wordt nu geen rekening mee gehouden.”

Op dit moment stellen huisartsen en bedrijfsartsen volgens hoogleraar Vinkers regelmatig verkeerde diagnoses. „Burn-outklachten lijken veel op symptomen van een depressie of een angststoornis. Vanwege een gebrek aan wetenschappelijke kennis kunnen we dat onderscheid helaas nog niet altijd voldoende maken. Daarom zitten er nu mensen thuis die denken een burn-out te hebben maar feitelijk een depressie hebben. Dit betekent dat zij niet de juiste hulp krijgen.”

Ook constateert hij dat hoger opgeleiden vaker de diagnose burn-out krijgen en bij lager opgeleiden veel eerder wordt gesproken over een depressie. De hoogleraar denkt dat dit gebeurt omdat hoger opgeleiden meer moeite hebben met de stempel depressie dan met die van een burn-out.

De stichting Burnout & Stress beaamt de inmiddels jarenlange verwarring tussen een burn-out en een depressie. „Er zit inderdaad veel overlap waar het deze ziektebeelden betreft. Ook wij zien dat dit kan leiden tot verkeerde diagnoses. Waar je zo graag de juiste wil. Maar daarvoor is veel meer kennis en meer onderzoek nodig”, aldus Baeten.

‘We hebben nog maar weinig grip op de aandoening’

Hoogleraar Vinkers voegt toe: „We hebben nog maar weinig grip op de aandoening. Maar een ding is wel duidelijk. Laten we de mensen die het overkomt, serieus nemen. Want of er nu een burn-out is vastgesteld of een depressie: deze mensen kampen sowieso met ernstige klachten. En moeten daarom altijd kunnen rekenen op adequate hulp.”

De term burn-out is begin jaren zeventig komen overwaaien uit de Verenigde Staten. In 2019 erkende de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de ziekte officieel als een zelfstandige beroepsziekte. Maar kwam daar al enkele dagen later weer op terug. ‘Een foutje van de organisatie.’ Op dit moment noemt de WHO het een ‘werkfenomeen.’

Volgens de organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) zijn er een aantal sectoren die eruit springen wat betreft werknemers met burn-outklachten. Het onderwijs staat met stip op nummer een, gevolgd door de industrie en vlak daarachter volgt de zorg. De financiële gevolgen van werkstress en burn-out kosten onze samenleving jaarlijks veel geld. Onlangs berekende TNO dat de jaarlijkse kosten gemiddeld zo’n 3,2 miljard euro zijn.