Zes aangehouden milieuactivisten weer vrij, mogen voorlopig niet meer op A12 komen

De politie klopte rond 07.00 uur aan bij meerdere adressen van klimaatactivisten van Extinction Rebellion (XR). ‘Voor een aantal van deze geweldloze activisten grijpt de arrestatie in het gezinsleven in. Kinderen staan toe te kijken hoe hun ouder wordt weggevoerd’, zegt de actiegroep in een reactie.

Eén van de activisten bij wie werd aangeklopt is acteur Sieger Sloot. Zijn huis zou zijn doorzocht, maar hij was op dat moment niet thuis. Zes anderen zijn wel gearresteerd. Het gaat om drie mannen en drie vrouwen. Onder de opgepakte klimaatactivisten is Jelle de Graaf, die zich al eerder bij presentator Beau van Erven Dorens, die inviel voor de zieke Eva Jinek, vastlijmde aan tafel. Hij wilde hiermee aandacht vragen voor het klimaat.

Het OM noemt de voorgenomen blokkade ‘gevaarlijk en ontwrichtend‘. Daar zijn de activisten het zeer mee oneens. Ze wijzen erop dat ze vooraf contact hebben gezocht met wegbeheerder Rijkswaterstaat. ,,Dit slaat nergens op", reageert Hannah Prins als woordvoerder van XR. ,,We roepen op tot een vreedzame demonstratie. Dat is geen opruiing.” XE wil demonstreren tegen de subsidies die de rijksoverheid ‘aan de fossiele industrie geeft'.

Activist Jelle de Graaf is eveneens kwaad. ,,We hebben eerder deze week, via onze advocaat, aangeboden om zelf naar het politiebureau te komen om uitleg te geven over de actie. Deze arrestatie was volledig onnodig.” De Graaf lag 's ochtends om 7 uur nog in bed toen de politie op de deur bonkte. De Graaf mocht aan het eind van de middag het politiebureau weer verlaten. ,,We hebben een gebiedsverbod gekregen voor de A12. Daar zal ik over moeten overleggen met mijn advocaat. Maar ik denk dat er nu eerder meer dan minder mensen naar de demonstratie komen.”

Strafrechtadvocaat Karianne Bal, die niet betrokken is bij deze zaak, stelt dat het OM met deze actie ‘echt haar boekje te buiten gaat’. Zij verwijst naar een uitspraak van het gerechtshof in Amsterdam, vorig jaar. ,,Toen werd duidelijk dat het oproepen tot het blokkeren van een snelweg helemaal geen strafbaar feit is. Het doel is namelijk niet het plegen van een strafbaar feit, maar het bewerkstelligen van een vreedzame demonstratie. Het is een schande.”

Het OM is een andere mening toebedeeld. ‘Een demonstratie is geen vrijbrief voor het plegen van strafbare feiten. Zeker als de veiligheid van anderen in gevaar wordt gebracht, kan de overheid niet anders dan optreden. Helaas houdt de actiegroep zich tot op heden onbereikbaar voor de gemeente om goede afspraken te maken over een veilige demonstratie’, valt te lezen in een verklaring.

Strafrechtadvocaat Juriaan de Vries zegt echter dat er sprake is van ‘schokkend machtsmisbruik’. ,,Dit zou binnen het Haagse OM tot crisisoverleg moeten leiden; met elkaar om de tafel en bespreken hoe je hier als Officier van Justitie in vredesnaam toestemming voor kan geven. Zo verwerpelijk dat je bijna zou kunnen volstaan met de dooddoener ‘ga boeven vangen’.”

Liset Meddens, oprichter van Fossielvrij NL, spreekt in dezelfde bewoordingen. ,,Dit is buiten alle proporties. Onacceptabel om juist die mensen die strijden voor een leefbare, rechtvaardige planeet zo bruut te intimideren en in te breken in hun privéleven.”

Volgens een woordvoerder van Amnesty gebruikt het OM een ‘paardenmiddel’ om haar zin te krijgen. ,,Demonstranten die nog niet eens wat hebben gedaan worden thuis opgehaald in het bijzijn van hun kinderen. Heel intimiderend. Wat je nu dus krijgt is dat de overheid lijnrecht tegenover de burger komt te staan. Daar maken wij ons enorm zorgen over.”

De actie van het OM leidt tot een verdere polarisatie in de samenleving, stelt Amnesty. ,,Het is alleen maar bedoeld om de activisten te criminaliseren. Daar zijn wij wel even stil van. Wij hebben altijd gedacht: dit kan niet in Nederland. En nu gebeurt het gewoon recht voor onze neus.”

VVD-Kamerlid Ingrid Michon staat wel achter de arrestaties, meldt ze op Twitter. Zij spreekt van ‘krokodillentranen’ van de actievoerders. ,,Een weg blokkeren mag niet en oproepen daartoe ook niet.”

In een reactie op het ‘buitenproportionele optreden van het OM’ zijn bestuurders van negen maatschappelijke organisaties van plan om zaterdag deel te nemen aan de klimaatdemonstratie. ,,De directeuren vinden het belangrijk om de actie te steunen, omdat het recht op protest in de vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid onder druk staat”, stelt Greenpeace in een verklaring die mede namens andere organisaties is uitgegeven.

Ook bestuurders van Urgenda, Milieudefensie, FNV, De Goede Zaak, Both ENDS, Fossielvrij NL, de Jonge Klimaatbeweging en Oxfam Novib zijn van plan om te gaan.

_{Tekst gaat verder onder deze tweet}

Advocaat Willem Jebbink, die de activisten bijstaat, zegt dat de arrestaties ‘onnodig intimiderend‘ zijn. Eerder deze week deelde hij mee dat leden van Extinction Rebellion vrijwillig gehoord willen worden wanneer de politie daarom zou vragen. ‘Deze arrestaties zijn wat mij betreft buitenproportioneel. Het gerechtshof van Amsterdam heeft vorig jaar klip en klaar uitgemaakt dat oproepen tot blokkades géén strafbaar feit is omdat de opzet niet gericht is tot het plegen van strafbare feiten, maar oproepen tot vreedzame demonstraties.’

Tekst gaat verder onder deze tweet

De blokkade van de A12 bij Den Haag moet zaterdag om 12.00 uur beginnen. Volgens XR ‘staan er meer dan duizend bezorgde burgers klaar om hun stem geweldloos te laten horen. Zij eisen een direct einde aan de jaarlijks 17,5 miljard euro fossiele subsidies’.

Maar ondanks die ‘zorgen over de opwarming van de aarde’ is het volgens het OM ‘geen excuus om op te roepen een belangrijke ontsluitingsweg te blokkeren’. Een eerdere blokkade van een snelweg zou hebben geleid tot ‘gevaarlijke verkeerssituaties’.

Den Haag heeft nog geen besluit genomen over maatregelen om de aangekondigde blokkade van de A12 te voorkomen. De zogenoemde driehoek van burgemeester, politie en het Openbaar Ministerie, is niet bij elkaar gekomen. ,,Op dit moment hebben we er niets over te melden”, laat een woordvoerster van burgemeester Jan van Zanen weten.

_{Tekst gaat verder onder deze video}