Soms grappig, soms ongemakkelijk, maar vaak vooral confronterend. Elisabeth Smelik (67) uit Assen deelde afgelopen dagen allerlei korte verhalen op Twitter over wat zij allemaal meemaakt als blinde vrouw. Onder de noemer 'gezien worden' komt ze op voor mensen die zoals zij moeten leven met een visuele beperking.
Een tijdje geleden was Elisabeth op een feestje. Iemand vroeg iets aan haar over de Oogvereniging, waarvoor ze vrijwilligerswerk doet. Ze begon te vertellen. "Halverwege mijn antwoord raakte iemand mij aan en zei: tegen wie sta jij te praten?" De man in kwestie was zonder iets te zeggen weggegaan.
Praten in het luchtledige, het is een van de vele pijnlijke anekdotes die Elisabeth de afgelopen week deelde op Twitter. Ze kan er zo nog honderd schrijven. De tweets werden veelvuldig gedeeld.
Herkenbaar
Een vergelijkbaar voorbeeld: op een bijeenkomst wilde ze graag meedoen aan een gesprekje met twee dames. Toen het tweetal opstond dacht ze: die gaan naar het toilet. Na een tijdje wachten kwam ze erachter: ze waren ergens anders gaan zitten.
"Ik ga ervan uit dat mensen het niet zo bedoelen", zegt Elisabeth aan de telefoon, als we de tweets één voor één bespreken. Het zou goed kunnen dat ze non-verbale communicatie heeft gemist. Of dat ze zelf wat duidelijker had kunnen zijn.
Het gevoel genegeerd te worden, is 'absoluut herkenbaar' voor meer blinde mensen, zegt Karlijn de Winter van de Oogvereniging. "Het is belangrijk dat blinde mensen het niet persoonlijk opvatten, het is vaak onwetendheid van omstanders. Blijf het dus vooral bespreekbaar maken."
Niet naar feestjes
Elisabeth, die op haar 45ste door een zeldzame oogziekte volledig blind werd, beseft dat ook. "Ik wil mensen niet wantrouwen", zegt ze. Met die tweets wil ze alleen laten zien wat blinde mensen allemaal meemaken, in de hoop dat ze wat meer gezien worden. Ze blijft uitgaan van het positieve en moet soms zelfs een beetje lachen om de vreemde dingen die ze meemaakt. Zoals ook dit, dat ze op Twitter zette:
'Ik werd door de gemeente uitgenodigd met een groep andere niet-blinde mensen. Na afloop was er koffie. Allemaal heel gezellig. Een week later spreek ik iemand die erbij was en uitriep hoe heerlijk alle hapjes waren. Die bleken op tafel te hebben gestaan.'
Elisabeth ziet er ook wel de humor van in. "Ik lach er nu om, maar ik dacht wel: waarom zegt iemand dat niet even?"
Oversteken met witte stok
In het dagelijks leven heeft ze veel steun van haar man, haar blindengeleidenhond Wendy en niet te vergeten, de blindenstok of witte stok. Met die stok kan Elizabeth aan het verkeer laten zien dat ze blind is en wil oversteken.
De stok geldt als een officieel stopteken. Al lijkt niet iedereen dat te weten:
Bang in het verkeer
"Fietsers letten gewoon niet op", verzucht Elisabeth. In Groningen is ze zelfs bang in het verkeer. Ook Karlijn de Winter van de Oogvereneniging zegt: "Dit is echt enórm herkenbaar. Ieder jaar horen we dit van onze achterban."
De vereniging laat in deze video zien hoe spannend het oversteken is voor blinde mensen of slechtzienden:
'Raak mij niet zomaar aan'
Soms zien mensen haar overigens wel degelijk staan, blijkt uit Elisabeths verhalen. Al gaat het dan tóch weleens mis. Zo wilde iemand haar onlangs om haar mening vragen tijdens een bijeenkomst. Ze kreeg een microfoon toegeschoven. De interviewer raakte haar onverwachts aan. "Ik schrok mij rot."
De 'lieve mensen' die haar willen helpen, waardeert ze zeer. "Maar als ze mij plotseling ongevraagd bij de arm pakken om mij mee te nemen naar een straat waar ik naar vroeg, vind ik dat niet fijn. Eerst even vragen en dan pas doen."
Goed bedoeld
Karlijn de Winter van de Oogvereniging heeft een soortgelijk voorbeeld. "Ik liep onlangs met een blinde collega naar het station, opeens pakte een man haar vast en sleurde haar door de poortjes. Blinde mensen kunnen zich dan een hoedje schrikken. Mensen willen helpen, maar weten vaak niet hoe. Het is heel goed bedoeld hoor - en dat vinden wij belangrijk om het wel positief te houden."
Positief vindt Elisabeth het ook dat ze hartverwarmende reacties kreeg op Twitter. Ze kreeg er in een week 200 volgers bij. "Ik dacht echt toen ik dat zag: wat gebéurt er!" Omdat het zo goed aanslaat, heeft ze besloten door te gaan met te beschrijven wat ze allemaal meemaakt.
Haar boodschap blijft hetzelfde: zie om naar de blinde mensen zoals zij. "Groet ons, kijk of wij alleen zitten. Kom erbij en praat met ons."
