Het was gisteren een klap in het gezicht van Desiree Dingenouts: de kinderopvang blijkt volgend jaar schrikbarend veel duurder te worden. De alleenstaande moeder van twee kinderen werkt in de zorg maar overweegt serieus om haar baan op te zeggen. Hardop vraagt ze zich af: "Loont het nog wel om te werken?"
De tarieven van de kinderopvang gaan volgend jaar flink omhoog, bleek gisteren uit onderzoek van RTL Nieuws. Vooral ouders met lagere en middeninkomens zullen dat voelen in hun portemonnee. De eigen bijdrage wordt komend jaar 10 tot 40 procent hoger, terwijl het deel waarvoor je kinderopvangtoeslag krijgt nauwelijks toeneemt.
'Nu is de ellende compleet', dacht Desiree toen ze het nieuws las. "Dat klinkt heel triest, en dat is het ook. Ik ben er heel gefrustreerd over. Ik heb continu het idee dat ik word afgestraft omdat ik werk."
De 33-jarige alleenstaande moeder uit Breda werkt 24 uur per week in de catering van een verpleeghuis. Haar zoon Ryan (9) gaat naar de buitenschoolse opvang (bso) en haar dochter Evi (1) naar de kinderopvang, allebei twee dagen per week.
Ze moet opletten. Er wordt kort gedoucht, tanken doet ze maximaal één keer per maand, de kachel is nog niet aan geweest en met boodschappen doen let ze zoveel mogelijk op de aanbiedingen.
"Ik werk met heel veel liefde en plezier, en ik wil graag mijn eigen centen verdienen. Maar het wordt mij vanuit de overheid wel steeds moeilijker gemaakt. Mensen worden nu echt voor keuzes gesteld."
Stoppen of minder werken
Haar keuze: stoppen met werken of minder gaan werken. "Want als ik minder of niet werk krijg ik meer toeslag." Het speelt door haar hoofd, maar liever doet ze het niet: "Op het werk ben ik ook gewoon even Desiree, in plaats van alleen moeder."
Met Desiree zijn er nog vele andere ouders die zich zorgen maken. Zo ook Denise (31). Ze heeft drie jonge kinderen en runt met haar man een IT-bedrijf in Zuid-Holland.
"Wij hebben het eigenlijk heel goed", wil ze vooral benadrukken. Maar toch: "Volgend jaar gaan wij - zonder aftrek van toeslag - 1971 euro per maand betalen. Dat is bijna mijn halve salaris. Dan werk ik dus eigenlijk zodat de kinderen naar de opvang kunnen. Dan kan ik net zo goed lekker thuisblijven."
Voor Franciska uit Dordrecht is dat niet anders. Ze heeft twee kinderen op de bso en haar jongste zoontje van 1 jaar gaat naar de opvang. Ze werkt drie dagen in de geestelijke gezondheidzorg.
"De kinderopvang gaat volgend jaar meer kosten dan onze bruto hypotheek. Daarom overwegen wij onze dochter van 9 jaar van de bso af te halen. Dat willen we eigenlijk liever nog niet, want dan is ze een tijdje alleen thuis. Maar het scheelt wel iets in de kosten."
De uurtarieven in de kinderopvang gaan omhoog. Dit ga je volgend jaar gemiddeld betalen per soort kinderopvang:
Maar, de kinderopvang zou toch gratis worden voor werkende ouders? Dat klopt, zegt politiek verslaggever van RTL Nieuws Roel Schreinemachers. "Maar dat duurt nog een paar jaar. Het gratis maken van de kinderopvang is een enorme operatie. Het kabinet mikt op 2025. Tot die tijd hebben we het oude systeem, waarbij de mate waarin ouders worden vergoed afhangt van hun inkomen."
In onderstaande video legt Schreinemachers uit hoe de kabinetsplannen voor gratis kinderopvang eruit zien:
Bijna gratis kinderopvang voor werkenden: dit zijn de plannen van het kabinet
Coalitiepartij D66 maakte zich hard voor de gratis kinderopvang. Kamerlid Fonda Sahla maakt zich dan ook zorgen om de prijsstijging. Met name om wat dit betekent voor kwetsbare kinderen en de arbeidsparticipatie van vrouwen.
“We weten dat door hogere prijzen kwetsbare kinderen sneller thuis worden gehouden", zegt Sahla tegen RTL Nieuws. "Dat zorgt er vaak voor dat dan de moeder thuisblijft om voor de kinderen te zorgen. En we willen juist dat meer mensen gaan werken om de personeelstekorten aan te pakken.”
Maximum uurtarief
De kans dat de overheid nu komt met een compensatie voor de hoge kinderopvangtarieven, is volgens Schreinemachers klein. "De discussie over het hoge uurtarief komt elk jaar terug", zegt hij.
"De oplossing zou kunnen zitten in een maximum uurtarief, maar dat is tot nu toe nooit gebeurd. En dat heeft er tot nu toe ook nog niet toe geleid dat grote groepen ouders hun kinderen niet meer naar de opvang brengen."
Verantwoordelijkheid bij ondernemers
Veel ouders kijken toch naar de overheid. Maar minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Karien van Gennip (CDA) legt de verantwoordelijkheid vooral bij de ondernemers in de kinderopvangbranche.
"We moeten dit met elkaar cheffen", zegt Van Gennip tegen RTL Nieuws. "De meeste ondernemers zijn heel winstgevend. Ik denk dat we een serieus gesprek kunnen hebben over waar de winst in de opvangsector naartoe gaat."
Desiree, Denise en Franciska hebben vooralsnog weinig aan die boodschap. Zoals Franciska het verwoordt: "Je kwaliteit van leven gaat erop achteruit."
Hoeveel meer ga ik betalen?
Jeroen Pernot van nettobijdrage.nl maakt rekentools voor kinderopvangorganisaties waarmee ouders hun nettobijdrage kunnen berekenen. Pernot berekende voor RTL Nieuws de nieuwe kosten voor een aantal verschillende huishoudens.
Uurtarief
Voor de berekening van de kinderopvangtoeslag gaat de overheid in 2022 uit van een maximum uurtarief van 8,50 voor kinderopvang. Alles wat een kinderopvang daarboven aan kosten vraagt, komt voor rekening van de ouders zelf. Het te vergoeden uurtarief wordt in 2023 8,97.
De tarieven in de kinderopvang kunnen oplopen tot 12,50 euro. Een derde van de ouders zit in de duurste klasse van 10 tot 12,50 euro (32,9 procent). Daarnaast betaalt een ander groot gedeelte van de ouders (34,5 procent) tussen 9,50 en 10 euro.
Nog maar 14 procent van de ouders zit daadwerkelijk op het toeslagtarief dat de overheid heeft vastgesteld, voor die groep zal de prijsstijging rond de 5 procent zitten.
