Luister naar

Kiezers op rechts hebben de meeste alternatieven

Nieuws
Sinds Thierry Baudet zich zondag meldde aan het politieke front is het weer ouderwets dringen op rechts. In de afgelopen tien jaar slaagde alleen Geert Wilders erin met een nieuwe rechtse partij door te breken.
Joost de Vries redactie vk
woensdag 28 september 2016 om 03:00
Geert Wilders
Geert Wilders anp

Den Haag

VVD, PVV, VNL (Jan Roos), Forum voor Democractie (Baudet) – het zijn partijen die (grotendeels) in dezelfde vijver vissen. Roos en Baudet gaan een ongewis avontuur tegemoet. Marco Pastors en Joost Eerdmans kwamen in 2006 met EénNL enkele duizenden stemmen tekort voor een zetel. Rita Verdonk richtte in 2007 Trots op Nederland op. In de peilingen steeg ze tot grote hoogten, maar ze greep in 2010 toch naast een Kamerzetel. Ook een latere fusie strandde, tussen ‘Trots’ en de Onafhankelijke Burger Partij van ex-PVV’er Hero Brinkman.

Toch blijft het geloof in de ‘ruimte op rechts’ in verschillende vormen terugkeren. Louis Bontes en Joram van Klaveren verlieten in deze kabinetsperiode teleurgesteld de PVV: sociaaleconomisch te links, sociaal-cultureel te hardvochtig. Ze richtten hun eigen alternatief op onder het motto ‘rechtser dan de VVD, netter dan de PVV’. Met GeenStijl-journalist Jan Roos als lijsttrekker staat het ‘klassiek-liberale’ VoorNederland (VNL) in verschillende peilingen op twee zetels.

Ook Thierry Baudet, die samen met Roos onder de naam GeenPeil campagne voerde tegen het Oekraïneverdrag, gelooft in het belang van een rechts alternatief. Niet omdat hij zo graag de politiek in wil, maar omdat hij denkt ‘dat het noodzakelijk is’, zei hij maandag op de radio. Voorheen dacht hij dat hij als intellectueel en opiniemaker de politiek kon beïnvloeden, maar nu het kabinet een halfjaar na het Oekraïnereferendum ‘nog steeds niks met de nee-stem heeft gedaan’, voelt hij zich gedwongen zich in de strijd te mengen.

Zijn intellectuele debat- en onderzoeksclub Forum voor Democratie heeft hij omgetoverd tot partij. Hij wil het ‘partijkartel’ op het Binnenhof doorbreken met meer directe democratie: bindende referenda, gekozen burgemeesters, directe inspraak over de Nederlandse deelname aan Europese politiek.

Baudets stap was een verrassing voor Roos. ‘Hij heeft altijd gezegd dat hij niet de politiek in wilde.’ Hij was welkom geweest bij VNL, zegt Roos. De standpunten komen immers grotendeels overeen. Baudet was dinsdag niet bereikbaar. ‘Ik ben al twee jaar de voorzitter van Forum voor Democratie. Wij zijn een andere club’, zei hij in radioprogramma Dit is de dag op de vraag waarom hij niet voor VNL had gekozen.

Dat de twee referendumvrienden elkaar nu beconcurreren, komt hun politieke kansen niet ten goede, zeggen de ervaringsdeskundigen Verdonk en Brinkman. ‘Het valt niet mee om een nieuwe politieke partij op te richten in Nederland’, weet Verdonk. Ze hoopt nog steeds op de opkomst van een rechtse partij tussen de VVD en de PVV in. ‘Het zou al mooi zijn als één nieuwe partij op rechts het redt. Maar nu zijn er al twee, ik denk niet dat dat helpt.’

Brinkman noemt het ‘heel dom’ dat Roos en Baudet niet samenwerken. Maar de grootste fout van VNL en het Forum voor Democratie is hun brede agenda, zegt hij. Alleen one-issuepartijen maken nog een kans om door te dringen tot de Kamer, meent hij. Zie 50Plus en de Partij voor de Dieren, zie Geert Wilders met zijn strijd tegen de islam. Vandaar dat hij zijn eigen Ondernemerspartij – ook Brinkman is nog in de race voor 2017 – betere kansen toedicht. ‘Ik heb een aantoonbaar groot electoraat.’

marges

De marges zijn klein op rechts, zegt electoraal onderzoeker Peter Kanne van I&O Research. De meeste kiezers zijn sociaal-economisch eerder links, zo peilde hij in de aanloop naar Prinsjesdag. Rechts van de VVD ligt volgens hem weinig ruimte. ‘Er zal vast een kleine kern van heel neoliberale kiezers zijn, maar ik denk dat de VVD die mensen in dit krachtenveld al heel goed bedient. En dat zijn geen electorale krachten die een partij tien zetels gaan opleveren.’

Ook een ‘beschaafd alternatief voor de PVV’ is niet meteen een stemmentrekker. Kanne: ‘Ik denk dat mensen die dat willen, eerder bij het CDA terechtkomen of weer bij de VVD.’

Maar net als Brinkman en Verdonk en de nieuwkomers Roos en Baudet gelooft de onderzoeker dat er zetels kunnen worden veroverd op rechts. ‘De potentie is er. Als je een goede formule hebt, kun je zetels halen, mits je een heel goede leider hebt. Dat moeten we van Jan Roos en Thierry Baudet nog zien.’

Gevoelsmatig acht hij de kansen van VNL wat groter. ‘Bij Roos heb ik gezien dat hij het onder de achterban van de PVV best goed doet. Van Baudet weet ik dat nog niet.’ Ook in zijn peiling staat VNL inmiddels op twee zetels. Het potentieel van het Forum voor Democratie heeft hij nog niet onderzocht. ‘Baudet gaat er prat op dat hij een intellectueel is, daar houden conservatief-rechtse kiezers niet echt van. Maar dit kan ik nog niet met cijfers ondersteunen.’ <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
NSC-leider Pieter Omtzigt, donderdag voor aanvang van de formatiegesprekken. Zijn partij gaat het volgens de opiniepeiling van Ipsos I&O niet goed doen bij de Europese verkiezingen op 6 juni.

Pieter Omtzigts NSC op nul zetels in peiling voor de Europese verkiezingen, net als de ChristenUnie

Nieuw Sociaal Contract staat op nul zetels in de nieuwste peiling voor de Europese verkiezingen. Van de NSC-kiezers bij de Kamerverkiezingen in november zegt op dit moment slechts 16 procent opnieuw NSC te gaan stemmen.

Afbeelding

Bosma: Baudet betuigt spijt maar kwam niet opdagen

FVD-leider Thierry Baudet heeft in een telefoongesprek met Kamervoorzitter Martin Bosma spijt betuigd voor wat hij woensdag na een debat heeft gezegd tegen Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA).

Voorzitter Martin Bosma wil dat Thierry Baudet zich donderdagochtend bij hem meldt voor een gesprek.

Bosma meldt bedreiging Klaver door Baudet na debat, wil gesprek

FVD-leider Thierry Baudet heeft Tweede Kamerlid Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) woensdag na een debat tot twee keer toe bedreigd. Dat schrijft Kamervoorzitter Martin Bosma in een brief aan Baudet.

Deskundigen (v.r.n.l.) Jacquelien Bulterman-Bos, Els Stronks, Gerdineke van Silfhout, Martin Bootsma en Henk Wilbers na afloop van het rondetafelgesprek over lees- en taalvaardigheid woensdag in de Tweede Kamer.

De boodschap aan de Tweede Kamer klinkt luid en breed gedragen: 'Het leesplezier moet terug in de klas'

Wat gaat er mis met het Nederlandse leesonderwijs? Een stoet deskundigen trok woensdag aan de Tweede Kamer voorbij in de zoektocht naar antwoorden. ‘De verwachtingen moeten omhoog, de lat ligt echt te laag.’

GroenLinks/PvdA-leider Frans Timmermans, geflankeerd door zijn fractiegenoten Jesse Klaver en Kati Piri.

De achilleshiel van Timmermans: Israël en de Palestijnen verdelen GroenLinks-PvdA tot op het bot

Terwijl partijleider Frans Timmermans een verklaring tegen Jodenhaat tekende, zat senator Karimi met een ‘arafatsjaal’ in de Eerste Kamer. Hoe het Israëlisch-Palestijnse conflict de achilleshiel van GroenLinks-PvdA werd.

Op initiatief van Mirjam Bikker (ChristenUnie) spreken dertien van de vijftien fractievoorzitters in de Tweede Kamer zich uit tegen antisemitisme.

Bijna alle fractievoorzitters spreken zich uit tegen Jodenhaat. 'Dit moet stoppen. En wel nu'

Voor de meeste fractievoorzitters in de Tweede Kamer is na de verstoring van het concert van zangeres Lenny Kuhr de maat vol. Zij spreken zich in een gezamenlijke verklaring uit tegen wat zij 'Jodenhaat' noemen.