Er was veel boegeroep te horen. Staat dat symbool voor het vertrouwen in de politiek?
"Ik ga hier heel genuanceerd antwoord op geven. Er werd ook 'landverrader' naar de koning geroepen. Dat is op geen enkele manier te rechtvaardigen. Maar ik snap de bezorgdheid over koopkracht en stikstof."
Het kabinet trekt veel geld uit om koopkracht te stutten. Toch is er nog heel veel onvrede. Hoe verklaart u dat?
"Dat merkt nog niemand. We hebben het bestaande pakket van 17 miljard euro, maar dat is inmiddels ingehaald door de verder stijgende prijzen. Het prijsplafond voor de energierekening is vanaf november voelbaar, dus mensen zeggen: laat eerst maar zien. Ik begrijp dat wel."
De lijst met crises is lang: stikstof, asiel, energie. Die problemen worden niet of laat opgelost. Waarom reageert het kabinet zo traag?
"Het zijn uiterst complexe vraagstukken. Als mensen zeggen dat we te laat reageerden, dan trek ik me die kritiek aan. We hadden dingen eerder kunnen doen."
Wanneer kunt u de mensen wel laten zien dat u de problemen in het land kunt oplossen?
"Wij kunnen de problemen in het land niet oplossen. Daar zijn ze te groot voor. We kunnen proberen de problemen zo goed mogelijk in goede banen te leiden."
"We hebben de samenleving daarbij hard nodig, maar wij zullen het voortouw moeten nemen."
De burger verwacht wel dat u de problemen oplost. Er is bijvoorbeeld een enorm woningtekort.
"Dan moet ik de burger teleurstellen. We kunnen de problemen in goede banen leiden. We hebben twee grote voordelen: gezonde overheidsfinanciën en een lage werkloosheid. Dat zijn, in alle ellende, twee grote pluspunten."
Het vertrouwen in de politiek is op een historisch dieptepunt. Trekt u zich dat aan?
"Ik trek me dat zeker persoonlijk aan. Tegelijkertijd moet ik niet bezig zijn met mijn eigen herverkiezing, dan ben ik met de verkeerde prioriteiten bezig."
"In 2021 kreeg ik de kans om door te mogen. Daar moet ik invulling aan geven en dat probeer ik nu te doen. Ik hoop dat mensen er opnieuw naar kijken, maar dat ga ik nu niet vragen. Men zal zeggen: bring it on - laat maar zien en maak die problemen enigszins beheersbaar."
In hoeverre is de miljoenennota alweer achterhaald?
"Alles is hetzelfde. Behalve dat we de korting op de energiebelasting eruit halen en daar het prijsplafond voor terugzetten. De koopkrachtplaatjes verschuiven daardoor wel. Het is een grote verandering, maar ik denk dat er breed draagvlak voor is."
Minister van Financiën Sigrid Kaag zei dat het prijsplafond ongeveer 15 miljard euro kost. Het koopkrachtpakket kost volgens Financiën 17,2 miljard euro. De koning zei in de troonrede ruim 18 miljard. Hoeveel trekt het kabinet nu uit?
"Het pakket dat er ligt kost 17,2 miljard. Daar komt nu het prijsplafond bij, dat wordt op zo'n 15 miljard begroot. Dat is een heel waarschijnlijk bedrag als je daar door je oogharen naar kijkt."
"Daar staat tegenover dat je de korting op de energiebelasting schrapt. Dat is 5,4 miljard. We krijgen daar de opbrengsten van de inframarginale prijscap bij (een prijsplafond voor elektriciteit die niet wordt opgewekt met aardgas, red.). Plus de heffing op grote fossiele bedrijven zoals Shell."
"Dan blijft er een stukje over. We moeten met de voorjaarsnota kijken wat we daarmee doen."
Begrijp ik het nou goed dat er in totaal 27 miljard wordt uitgetrokken voor de koopkrachtmaatregelen?
"Dat kun je zo niet zeggen. Maar inderdaad: het gaat om zeer aanzienlijke bedragen."
Drie weken geleden werden kabinet en coalitie het eens over de plannen voor Prinsjesdag. Het lijkt alsof het prijsplafond op het laatste moment is bedacht. Het komt paniekerig over.
"Dat snap ik, maar zo heb ik het zelf niet ervaren."
Nog even over het gebrek aan vertrouwen. Hebt u weleens geanalyseerd waarom mensen ontevreden zijn over u? Wat ligt daaraan ten grondslag?
"Ik denk dat de meeste Nederlanders eerst voor hun gezin en zichzelf willen zorgen."
"Als er dan een paar grote problemen op je afzeilen, zoals stikstof, asiel en zorgen over de energierekening, dan vind ik het niet gek dat het vertrouwen zakt."
U was jarenlang de premier die de rust wist te bewaren. Wat kunt u zeggen tegen de mensen die het gevoel hebben dat u het niet meer onder controle heeft?
"Dat we zullen moeten laten zien hoe we de problemen stuk voor stuk weer beheersbaar krijgen."
NUjij: Uitgelichte reacties