Dat geldt voorlopig niet voor het tijdpad. Aan het jaartal 2030 om de eerste stikstofresultaten binnen te halen, willen premier Rutte en minister Van der Wal nog niet tornen. Van der Tak spreekt van een ’twistpunt’. Waarschijnlijk komt Remkes in zijn eindrapport, dat hij nu gaat schrijven, nog wel met een advies over welk jaartal het meest verstandig zal zijn.

Meer succes behaalden de boeren bij een zeer omstreden instrument dat de maximale hoeveelheid stikstof uitdrukt voordat kwetsbare planten in de problemen komen. Deze zogenoemde kritische depositiewaarde (KDW) lijkt op weg naar de uitgang, nu ook het kabinet open staat voor het zoeken naar een alternatief. „De ministers gaan samen met de sector kijken hoe en wanneer de KDW vervangen kan worden”, stelde Remkes na afloop van het gesprek. Ook premier Rutte geeft aan dat er over een alternatief zal worden nagedacht. „Niemand is getrouwd met een afkorting.”

Als de KDW wordt afgevoerd, zal daarvoor wel een alternatief moeten komen dat ook juridisch houdbaar is, benadrukt Remkes. Het instrument vormt nu namelijk nog de basis voor vergunningverlening. Alleen als de stikstofmodellen van de overheid berekenen dat een activiteit niet voor teveel stikstofneerslag zorgt, mogen vergunningen worden verstrekt. Het uiteindelijke doel, ook bij een alternatief voor de KDW, daarover zijn zowel boeren als kabinet het eens, is de kwaliteit van de natuur erop vooruit zal gaan in Nederland.

’Moeizaam’

Dat gesprek op het Provinciehuis in Den Haag begon „een beetje moeizaam”, aldus Remkes. „Maar dat klaarde al snel op”, aldus de VVD-prominent. Rutte sprak van een ’bij tijd en wijlen pittig gesprek’. Tijdens de pauze liet Remkes zich nog ontvallen dat hij in ’een wespennest’ terecht was gekomen.

Een afscheid van de kritische depositiewaarde zou een afscheid beteken van een stikstofbeleid dat haar focus heeft op hoeveel stikstof er neerslaat in de natuur, naar een beleid dat draait om hoeveel stikstof en ammoniak de landbouw, maar ook andere bronnen, uitstoten. Rutte: „Boeren zeggen: ’we willen sturen op onze emissies’, ze kunnen dat niet op depositie.”

Een frustratie in de agrarische sector is dat voor veel Natura2000-gebieden bijzonder strenge KDW’s zijn vastgesteld. Daar zou de neerslag van stikstof zo ver omlaag moeten dat er in de wijde omtrek niets meer aan bedrijfsactiviteiten kan plaats vinden. Volgens een studie van Stichting Agrifacts blijft de KDW in een derde van de natuurgebieden zelfs onhaalbaar als alle activiteiten aan industrie, landbouw en vervoer uit heel Nederland verdwijnt.