‘Als ik dit had geweten, dan had ik het hotel nóóit verkocht!’

Maria Olde Heuvel hoort dinsdagavond 16 augustus via haar buurvrouw dat ‘haar’ hotel in Albergen, dat ze verkocht aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), een asielzoekerscentrum voor driehonderd mensen zou worden. „Toen ik het getal driehonderd hoorde, blokkeerde ik helemaal”, vertelt ze de rechter maandag halverwege de zitting in Almelo. Ze heft haar handen in de lucht: „Als ik dat had geweten, dan had ik het hotel nóóit verkocht!”

Olde Heuvel vernietigde het koopcontract. Het COA spande daarop een kort geding aan. Olde Heuvel was, zegt ze, helemaal niet goed ingelicht over het aantal asielzoekers en beroept zich op „bedrog” en „dwaling”.

De rechtszaal zit nokvol met Albergenaren. Olde Heuvels hotel is al bijna twee weken het middelpunt van – negatieve – aandacht. Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) maakte halverwege augustus bekend dat het hotel in Albergen een azc wordt. De gemeente Tubbergen – waar Albergen ligt – voelde zich bij die beslissing gepasseerd. Zo’n 150 tot 200 mensen komen in het hotel wonen, in units rond op het terrein zullen nog eens 100 mensen worden opgevangen. Het is de eerste gemeente waar Van der Burg zo’n besluit afdwingt.

Weerstand

Dat besluit riep onmiddellijk enorme weerstand op. Boze buurtbewoners schroefden borden met teksten als ‘Maria bedankt’, aan het hotel, dagenlang werd voor de deur geprotesteerd. Dat een azc gevoelig zou kunnen liggen in de buurt, wist Olde Heuvel wel, zo blijkt. Toen het COA kwam voor een technische keuring vroeg Olde Heuvel „of ze dat stil willen houden”, om onrust te voorkomen. Ze dacht dat haar dorpsgenoten wel zouden kunnen wennen aan zo’n 80 asielzoekers, zegt ze, gebaseerd op de 74 hotelgasten die er op het moment kunnen slapen.

Advocaat De Jonge van het COA noemt Olde Heuvel een „spijtoptant”. Iemand die zó schrok van de reacties van haar omgeving, dat ze onder druk de koop ongedaan wil maken. In april prees Olde Heuvels makelaar het hotel bij het COA nog aan als de „ideale opvanglocatie”, zegt advocaat De Jonge. In juni stuurde het COA de makelaar een mail waarin 200 bewoners worden genoemd. En toen in april een schouw van het hotel plaatsvond, spraken twee COA-medewerkers over 150 tot 200 asielzoekers, waar Olde Heuvel bij was.

„Is dat tegen míj gezegd?”, zegt Olde Heuvel. „Heeft u die opmerking gehoord?”, vraagt de rechter later aan Olde Heuvel. Ze schudt haar hoofd. „Ik kan me dat niet herinneren.”

De Jonge vindt het lastig te plaatsen dat Olde Heuvels makelaar heeft bedongen dat over het gebruik van het hotel niks in het koopcontract kwam: „Dat is juist jullie politieke strijd, jullie risico”, schrijft hij in een mail aan het COA.

Lees ook Ook de geboortezorg schiet vaak tekort

Druppel

En dan is er nog de situatie in Ter Apel, die deze snelle procedure rechtvaardigt, zegt De Jonge. Daar slapen nog steeds honderden asielzoekers buiten. „Ieder bed telt”, zegt hij met klem. „Het hotel is een druppel op een gloeiende plaat, maar wél een druppel.”

Olde Heuvels advocaat vindt een kort geding juist niet geschikt voor deze zaak, begint hij zijn pleidooi. De crisis in Ter Apel „kan geen reden zijn om over het beroep op bodemprocedure heen te stappen”. Hij beargumenteert dat Olde Heuvel bovendien niet altijd kon weten wat haar makelaar zei.

Lees ook ‘De mensen zijn bang’, horen de Syrische vluchtelingen in het Tubbergse hotel

Dat ziet de rechter anders. „Het COA heeft open kaart gespeeld”, zegt de rechter, „en mag ervan uitgaan dat Olde Heuvel wist wat haar makelaar deed”, zegt hij. „Nergens” in het bewijsmateriaal las hij dat specifieke aantallen asielzoekers bepalend waren voor de verkoop. „Ze heeft dat zelfs niet tegen haar eigen makelaar gezegd.” De koop moet daarom doorgaan. De rechter legt een dwangsom van 50.000 euro per dag op, met een maximum van 1 miljoen euro.

De rechter richt zich na zijn uitspraak tot een zichtbaar ontdane Olde Heuvel. „Ik begrijp heel goed dat u geschrokken bent van alles dat is ontstaan”, zegt hij. „U kon niet weten wat er tussen de gemeente en staatssecretaris zou gebeuren, en wat dit alles zou betekenen voor uw positie in uw gemeenschap. Maar er valt u niks te verwijten.”