CDA-bom onder stikstofdeal: Kamer terug van reces voor spoeddebat na uitspraken Hoekstra

Met de wens om de stikstofdeadline tot 2035 te rekken, plaatste Wopke Hoekstra gisterochtend in deze krant een bom onder een belangrijk onderdeel van het regeerakkoord. ,,Er is een herstart nodig, 2030 is voor ons niet heilig.’’

Dit terwijl de coalitie - mét zijn partij - juist afgesproken heeft om versneld de stikstofreductiedoelen te halen. Dus beefde het Binnenhof gisteren toen de krant op de mat plofte: coalitiekopstukken - premier, vicepremiers en fractieleiders - hielden vroeg in de ochtend een telefonisch spoedberaad. Wenst Wopke Hoekstra werkelijk het regeerakkoord aan te passen, wilden anderen weten. Dat zou nieuwe onderhandelingen vergen en Den Haag in een potentiële politieke crisis storten. Maar: ,,Ik heb geen verzoek gehad om het akkoord open te breken’’, zei premier Rutte onderkoeld.

Dat was de Haagse uitweg om voor de camera de spanningen smoren. Intern was er juist hoogoplopende heibel. In het ingelaste Catshuisberaad had Hoekstra donderdagavond al aangekondigd dat hij in een interview iets ging zeggen dat ‘schuurde met het regeerakkoord’, volgens een aanwezige was het toen wat omfloerst. Stikstofminister Christianne van der Wal (VVD) voelde zich verraden: ,,Ik ben ook maar een mens. Dan hoop je op steun van het hele team.’’

Lees verder na de video

Duidelijk is dat Hoekstra’s uitspraken langs de ‘staatsrechtelijke rand’ van de eenheid van het kabinetsbeleid gaan, stelde premier Rutte. ,,Ik denk dat je als partijchef enige ruimte hebt om je partijpolitiek te uiten. Dit kan nèt, maar het moet geen gewoonte worden.” Dat klonk als: dit is eens maar nooit meer, Wopke.

De eenheid van kabinetsbeleid is praktisch heilig: wie als lid van de regering frontaal ingaat tegen de koers van het kabinet waar hij zelf in zit, riskeert ontslag. Neem de kwestie rond Mona Keijzer, die zich vorig jaar als staatssecretaris openlijk tegen de coronapas keerde. Ze werd direct ontslagen.

Maar hier ligt het net even anders: Hoekstra staat niet solo, binnen de coalitie gaan meer stemmen op om aan de deadline te morrelen. Juridisch is er best ruimte tot 2035, weten betrokkenen. Wellicht daarom ook onthielden diverse kopstukken zich gisteren van inhoudelijk commentaar. In de Trêveszaal ging het bijna anderhalf uur over de kwestie, soms ging het er ‘bozig’ aan toe. Al probeerden coalitiepartners buiten de muren van de ministerraad vooral niet te nerveus te klinken.

De tekst gaat verder onder de foto

Voorlopig is vooral hoon het gevolg voor Hoekstra. Zo’n beetje iedereen -coalitie, oppositie, experts en natuurclubs- reageert gepikeerd. Maar belangrijker voor het CDA op dit moment: boerenbelangenorganisaties LTO en Agractie spreken wel voorzichtig van ‘een goede eerste stap’. Met felle kritiek in eigen gelederen en Provinciale Statenverkiezingen op komst zal Hoekstra een iets minder boze boer even zwaarder wegen dan een scheef gezicht in de Trêveszaal.

Binnen het CDA klinkt het dan ook sussend: wacht even af. De partij hoopt een stap te zetten, mensen mee te krijgen. Dit kan bijdragen, gelooft men daar. Als dat inderdaad zo is, zullen CDA’ers bij achterban en boeren pronken: wij riepen het al in augustus.

Maar eerst moet Hoekstra nog een keer vertellen wat hij precies beoogt met zijn uitspraken. Komende dinsdag keert de Kamer versneld terug van de zomerstop om met Hoekstra in debat te gaan over diens deadline-draai.

Lees extra reacties op het CDA-plan na de video

Bekijk hieronder onze video’s over het stikstofprobleem: