Rutte wil vragen over Wilders, niet over Buma

Lijsttrekker Mark Rutte (VVD) die even met een journalist meedenkt, dat gaat zo.

Het is donderdagmiddag, op een winderig plein in het Amsterdamse Buitenveldert. Een journaliste van RTL Nieuws wil graag van premier Rutte weten wat hij vindt van de kritiek van zijn partijgenoot Eric Wiebes, staatssecretaris van Financiën. Die had in felle woorden gezegd dat het CDA met Sybrand Buma alleen maar aan de zijlijn heeft gestaan, afgelopen jaren.

Antwoord geeft Rutte niet. „Ik wil over de VVD praten, niet over het CDA.” En dat zes keer, steeds in net andere woorden. Als de camera uit is, zegt Rutte: het échte gevaar vind ik dat Geert Wilders met de PVV de grootste wordt. Waarom vraag je me daar niet naar?

Camera weer aan. We moeten voorkomen, zegt de premier dan, dat Wilders de grootste wordt. Nadat „het verkeerde populisme won in Amerika en won bij Brexit, kan Nederland nu het dominosteentje zijn dat blijft staan”.

In een paar bijzinnen zet Rutte ook alle andere campagne-nieuwtjes van deze week weg als niet belangrijk. „Het ging alleen nog maar over berekeningen van de AOW, de kosten van de energietransitie van een andere partij en nog wat gedoe van weer een andere partij.” Niet wezenlijk, zegt Rutte, het gaat alleen om de vraag wat voor land we willen zijn, ook internationaal gezien. „Ik zou zeggen: geen experimenten.”

Foutje Rutte: tweestrijd uit beeld

Rutte moest wel, want die tweestrijd tussen de VVD en de PVV, zo’n belangrijk onderdeel van het campagneplan van de VVD, was deze week inderdaad even uit beeld geraakt.

Dat kwam ook door onhandig optreden van Rutte zelf. In Enschede maandag, op bezoek bij de universiteit, deed hij een voorspelling over de uitslag van 15 maart. Het was geïmproviseerd, want bij de VVD dachten ze dat Rutte alleen het aantal zetels voor hun eigen partij hoefde te voorspellen. Dát hadden ze voorbereid: 41 zetels, geen verlies, geen winst ten opzichte van de verkiezingen in 2012. Maar ja, hij wilde het CDA ook niet op een lullige vier zetels laten uitkomen. Dus ineens kwam in Ruttes berekening de PVV maar op vijftien uit. Foutje.

Virtueel zijn de PVV en de VVD nu inderdaad de grootste, de verschillen tussen die twee zijn in de Peilingwijzer, het gewogen gemiddelde van zes opiniepeilingen, te verwaarlozen. Ze zouden beide tussen de 23 en 27 zetels behalen. De VVD staat al weken stabiel rond dat aantal, de PVV is afgelopen weken gedaald.

Lees ook de voorspellingen van het Politiek Panel: Rutte gaat ‘premierbonus’ nog incasseren

Alleen gróót, nee, dat zijn de VVD en de PVV in de peilingen niet. Bij vorige verkiezingen haalden de partijen die onderdeel van de tweestrijd uitmaakten, echt hogere aantallen zetels. In 2012 kreeg de VVD 41 zetels en de PvdA 38. In 2010 kreeg de VVD er 31 en de PvdA dertig. De VVD was toen de kleinste grootste partij uit de parlementaire geschiedenis.
Een tweestrijd in de klassieke zin, rivalen die elkaar groter maken, daar is nu dus (nog) geen sprake van. Het goede nieuws voor Rutte is dat Geert Wilders binnenkort weer wat interviews gaat geven, bijvoorbeeld bij Tijd voor Max, komende maandag. In je eentje is het toch lastig om de druk op die ander op te voeren.