WHO vindt naam apenpokken niet van deze tijd en vraagt om suggesties

Een internationale groep experts van de WHO heeft al overeenstemming bereikt over een nieuwe benaming voor de twee varianten van apenpokken. Voorheen verwezen die naar de plek waar de varianten voor het eerst opdoken, respectievelijk het Congobekken en West-Afrika, maar voortaan worden ze simpelweg aangeduid met de Romeinse cijfers I en II.

Maar de WHO wil ook voor het virus zelf een naamsverandering. ‘Het apenpokkenvirus kreeg zijn naam toen het in 1958 werd ontdekt’, schrijft de organisatie in een verklaring. Het werd toen aangetroffen bij laboratoriumapen in Denemarken, maar het virus gaat vooral rond onder knaagdieren in Afrika. 

Destijds golden de huidige richtlijnen voor de naamgeving van virussen en ziekten nog niet, aldus de WHO. Volgens die richtlijnen mogen namen van nieuwe ziekten, virussen en virusvarianten niet beledigend zijn voor ‘culturele, sociale, nationale, regionale, professionele, of etnische groepen’, en moeten eventuele negatieve gevolgen voor ‘handel, reizen, toerisme of dierenwelzijn’ tot een minimum beperkt blijven. 

Scheldwoord

Dat is bij apenpokken niet het geval, zo stelde een groep epidemiologen al eind juni. De variant die momenteel rondgaat is de West-Afrikaanse, maar het is volgens de wetenschappers te simpel om daarom te zeggen deze uitbraak uit Afrika komt. Ze wijzen op recent onderzoek waaruit naar voren komt dat apenpokken mogelijk al langer onopgemerkt buiten Afrika circuleert. Andere critici wijzen erop dat ‘aap’ ook als racistisch scheldwoord wordt gebruikt voor zwarte mensen.

Bovendien is de naam apenpokken misleidend, omdat niet apen maar knaagdieren de bron zijn van het virus. Waar dat misverstand toe kan leiden, werd vorige week duidelijk in de Braziliaanse stad São Josè do Rio Preto. Volgens lokale media werden daar uit angst voor het virus minstens tien apen vergiftigd. Uit andere Braziliaanse steden komen vergelijkbare berichten.

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft daarom een groep experts gevraagd om met een nieuwe naam voor het virus te bedenken. Ook leken kunnen suggesties doen: er is een forum opengesteld waarop eenieder ideeën kwijt kan.

In Nederland zijn tot nu toe 1.025 besmettingen gevonden met het apenpokkenvirus, meldde het RIVM donderdag, waarvan 68 in de voorafgaande week. Inmiddels hebben ruim 5.500 mensen in Nederland een eerste vaccinatie gekregen. Vanwege een gebrek aan vaccins komt voorlopig alleen een specifieke risicogroep in aanmerking voor de prik, namelijk mannen die seks hebben met mannen en veel verschillende sekspartners hebben.