VS: leider Al Qaida gedood bij aanval, opvolger Bin Laden was brein achter aanslagen 11 september

Al-Zawahiri, een dokter en chirurg uit Egypte, leidde Al Qaida sinds Amerikaanse commando’s in 2011 Osama bin Laden doodden in Pakistan. Hij werd bovendien gezien als het brein achter de aanslagen van 11 september 2001 in New York, waarbij bijna drieduizend mensen om het leven kwamen. Er stond een prijs van 25 miljoen dollar (24 miljoen euro) op zijn hoofd. Sinds de aanslagen van 11 september was hij op de vlucht.

De 71-jarige al-Zawahiri werd zondag gedood terwijl hij op zijn balkon stond in de Afghaanse stad Kabul. ‘Gerechtigheid is geschied, deze terroristenleider is niet meer’, zei Biden maandag in een toespraak vanuit het Witte Huis. ‘We geven nooit op.’

Burgerdoden voorkomen

De Amerikaanse president kreeg in april van zijn veiligheidsdiensten te horen dat al-Zawahiri zich waarschijnlijk in een safehouse in Kabul bevond. Het huis werd nauw in de gaten gehouden en zo werden de gedragingen van de terroristenleider in kaart gebracht. De VS kwamen er onder meer achter dat hij zich regelmatig voor langere tijd op zijn balkon bevond. 

Volgens een Amerikaanse topambtenaar was het voorkomen van burgerdoden een belangrijke prioriteit en is dit ook gelukt. Ook al-Zawahiri’s vrouw en kinderen moesten ongedeerd blijven. 

Amerikaanse aanklagers beschuldigden al-Zawahiri niet alleen van betrokkenheid bij de aanslagen van 11 september 2001, maar ook van betrokkenheid bij de bomaanslagen op de Amerikaanse ambassades in Tanzania en Kenia in 1998. Bovendien eiste al-Zawahiri de verantwoordelijkheid op voor de bomaanslag in het Londense openbaar vervoer in 2005, waarbij 52 mensen om het leven kwamen.

Al op jonge leeftijd had al-Zawahiri problemen met de seculiere regering in zijn geboorteland Egypte. Hij zat nog op de middelbare school toen hij samen met vrienden een jihadistische groepering oprichtte, met als doel het omverwerpen van het regime van de toenmalige president Gamal Abdel Nasser. Op latere leeftijd richtte hij de Egyptische Islamitische Jihad (EIJ) op, die in 1998 fuseerde met Al Qaida. 

Volgens de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, hebben de Taliban het in 2020 gesloten Doha-akkoord ‘op grove wijze’ geschonden door al-Zawahiri onderdak en bescherming te verschaffen. In dat Doha-akkoord beloofden de Taliban onder meer terreurgroepen die de veiligheid van de Verenigde Staten bedreigen, zoals Al Qaida, in Afghanistan aan te pakken.

De Taliban hebben de dood van de Al Qaida-leider nog niet aangekondigd, maar hebben in een verklaring wel bevestigd dat er een aanval op Kabul heeft plaatsgevonden. Een woordvoerder veroordeelt de actie van de VS. De Amerikanen hebben de Talibanregering vooraf niet van de plannen voor de drone-aanval op de hoogte gesteld. In zijn toespraak bezwoer president Biden dat de VS het niet zouden toestaan dat Afghanistan opnieuw uitgroeit tot een vrijplaats voor terroristen.