Direct naar artikelinhoud

'Duidelijke boodschap' in Europees actieplan voor terugsturen illegale migranten

De Europese Commissie trekt dit jaar 200 miljoen euro extra uit om illegale en uitgeprocedeerde migranten terug te sturen naar hun land van herkomst. Het aantal mensen dat gedwongen of vrijwillig terugkeert moet fors omhoog, schrijft de Commissie in een actieplan dat donderdag wordt gepresenteerd.

Uitgeprocedeerde asielzoekers, die het tentenkamp in Amsterdam-Osdorp uit zijn gezet, hebben de nacht doorgebracht in een bunker in het VondelparkBeeld anp

Op basis van het aantal afgewezen asielverzoeken raamt de Commissie dat er nu minstens 1 miljoen migranten in EU-landen verblijven die uitgezet moeten worden. Dat aantal neemt snel toe: vorig jaar arriveerden 181 duizend merendeels economische migranten in Italië - een record. De feitelijke terugkeer verloopt al jaren stroef. Slechts 36,4 procent van de migranten die in 2015 weg moesten, vertrokken werkelijk. In 2014 lag dat terugkeerpercentage op 36,6 procent.

De Commissie acht het daarom de hoogste tijd voor 'een duidelijke boodschap': 'Migranten die geen recht zullen krijgen in de Europese Unie te blijven, moeten de gevaarlijke overtocht naar Europa niet maken.' In 2016 verdronken er ook meer migranten dan ooit in de Middellandse Zee: ruim 4.500.

Een eerder terugkeervoorstel van de Commissie uit september 2015 heeft maar 'beperkt' resultaat gehad, erkent Commissaris Avramopoulos (Migratie, Griekenland). Herhaalde oproepen en beloften in de afgelopen twee jaar van de Europese regeringsleiders en hun justitieministers brachten daarin geen verandering. Dat ondermijnt volgens de EU het draagvlak voor de integratie van vluchtelingen die wel recht op een verblijfsvergunning krijgen.

De 200 miljoen euro die de Commissie nu reserveert, moet lidstaten helpen bij het organiseren van de terugkeer van illegalen en uitgeprocedeerden. Het gaat zowel om het financieren van gezamenlijke chartervluchten (georganiseerd via Frontex, het EU-agentschap voor de bewaking van de Europese buitengrenzen) als om hulp bij het verkrijgen van de juiste reisdocumenten uit de landen van herkomst.

De Commissie beklemtoont dat de lidstaten een eind moeten maken aan misbruik van de asielregels - beroepsprocedures aanspannen louter om het vertrek uit te stellen. De Europese asielregels bieden ook ruimte kansloze asielaanvragen van economische migranten sneller te beëindigen. De Commissie wijst erop dat vorig jaar 40 duizend Nigerianen asiel aanvroegen in (meestal) Italië, terwijl maar 8 procent van hen een verblijfsvergunning krijgt. Om te voorkomen dat afgewezen asielzoekers in de illegaliteit verdwijnen, is opvang in gesloten centra tot zes maanden mogelijk.

De 200 miljoen euro die de Commissie nu reserveert, moet lidstaten helpen bij het organiseren van de terugkeer van illegalen en uitgeprocedeerden

Avramopoulos roept de lidstaten op hun terugkeerpremies op elkaar af te stemmen. De landen van herkomst neigen er volgens de Commissie toe vooral mensen terug te nemen uit EU-landen die genereus zijn met hun vertrekpakketten. Dat kan tot 'vertrekshoppen' door illegalen leiden, vreest de Commissie.

Om Afrikaanse landen onder druk te zetten hun mensen terug te nemen, dreigt de EU al enige tijd met het intrekken van hulpgelden en handelsvoordelen. De onderhandelingen met Nigeria, Tunesië en Jordanië moeten snel worden afgerond, die met Marokko en Algerije begonnen.

Om Afrikaanse landen onder druk te zetten hun mensen terug te nemen, dreigt de EU al enige tijd met het intrekken van hulpgelden en handelsvoordelen