"Meisjes met een hoofddoek zijn echt aan het doorbreken"

I am NOT made to be a wallflower.

My voice is NOT a sound to be silenced.

Our worth is NOT measured by our bodies.

The only way you can win is by doing everything you thought you couldn’t.

By standing on a stage and speaking, allowing your voice to be heard.

And baby better get ready because,

HERE.

I.

COME!

"Poëzie is durven, jezelf blootstellen aan de wereld. Het velt geen oordeel. Het is geweldig dat mensen die vandaag de dag geen uitlaatklep vinden, zich kunnen uiten via slam poetry." Samira Saleh is geboren in het Nederlandse Den Haag en op haar twaalfde met ouders en broertje naar Mechelen verhuisd. Nu studeert ze psychologie aan de VUB, maar bovenal is ze een slam poet met vuur.

In onze grootsteden is slam poetry is hip. Het is een unieke manier waarop jongeren met taal omgaan en valt het best te omschrijven als een kruising tussen poëzie en rap. Het doel: innerlijke conflicten of maatschappelijke taboes ontkrachten. "Om mij sterker uit te drukken en het karakter van slam poetry te behouden, treed ik op in het Engels", zegt Samira. "Daardoor beperk ik mijn carrière niet tot Vlaanderen."

En dat doet ze allerminst. Samira treedt op met Amerikaanse slam poets in de Brusselse Bozar, wint slamwedstrijden allerlei en heeft ons land vertegenwoordigd op Next Generation Speaks, een toonaangevend slamproject in San Francisco. "Samen met internationale slamartiesten heb ik daar verder mijn stem ontwikkeld. Geschift."

Samira staat nu wel te schitteren op podia in binnen- en buitenland, twee jaar terug was ze nog een nobele onbekende in het circuit. "Nooit had ik gedacht dat ik zelf aan het slammen ging gaan. Maar op mijn eenentwintigste had ik een tekst neergeschreven die zodanig vloeiend klonk dat ik me afvroeg of er zoiets als een Belgische slamscene bestond. Ik googelde wat en ben uiteindelijk bij de Mama's Open Mic in Antwerpen terechtgekomen. Vijf dagen na mijn online speurtocht bleek er een open mic (een evenement waarbij jongeren een microfoon in de hand gestopt krijgen om hun woorden met het publiek te delen, fvd) plaats te vinden. En toen stond ik daar, voor de eerste keer op een podium. Man, wat was ik nerveus. Met trillende handen heb ik de tekst voorgelezen. De respons was lovend. Nadien is de bal aan het rollen gegaan. Ik kan niet vaak genoeg zeggen hoe dankbaar ik organisator Miss Eli ben."

De teksten van de Mechelse gaan vooral over wurgende schoonheidsidealen en zijn zonder meer feministisch. "Mensen verwachten niet van een moslima dat ze het zal hebben over de onzekerheden als vrouw. Maar ook ik heb tijdens mijn tienerjaren een perfectiedrang gevoeld. Ik voelde me niet zeker genoeg om bepaalde kleren te dragen, ervoer de nood om me een fitnessabonemment aan te schaffen en op dieet te gaan. In deze samenleving hoor je er op een bepaalde manier uit te zien. Door ouder te worden ben ik dat gaan relativeren."

"Na afloop komen er vaak vrouwen zeggen dat ze zich herkennen in de teksten", zegt Samira enthousiast. "Dat ik op die manier een connectie kan maken met onbekenden vind ik mooi. Ik probeer de woorden te vinden, de vergelijkingen, de alliteraties om bepaalde gevoelens los te weken bij mensen. Ik wil laten zien dat wij, vrouwen van kleur, er zijn. Dat we bestaan. Dat onze emoties, ervaringen, ons verleden… waardig zijn."

Samira treedt op met haar hoofddoek. "In het dagelijkse leven zie ik mensen soms denken dat ik een onderdrukte vrouw ben, maar als ik mijn stukken op een podium breng, verandert dat beeld van mij opeens volledig. Mijn hoofddoek heeft mij nooit belemmerd, is altijd een meerwaarde geweest voor mij. Zoveel moslima’s gaan door het leven en denken: 'What the fuck is people’s problem? We don’t get it'. Meisjes met een hoofddoek zijn echt aan het doorbreken hoor. We staan hier, we zijn hier en we mogen hier zijn."

Westerse feministen menen soms dat religie bijdraagt tot patriarchale normen, dat vrouwen met boerka of hoofddoek in strijd zijn met de feministische ideologie. Samira spreekt hen tegen: "Het is simpel: feminisme is ten eerste gelijke rechten voor man en vrouw, ten tweede dat de vrouw de baas is over haar eigen lichaam. Van zodra de beslissing ligt bij de vrouw, ben je er. Als de beslissing ligt bij iemand anders, gaat het mis. Nu zijn het al te vaak mannelijke politici die beslissen wat er met de vrouwen gebeurt, maar is dat het feminisme waar het Westen zo trots op is? We praten altijd over verre, exotische landen waar vrouwen worden verplicht om meer te dragen, maar hier doen we hetzelfde door hen te vragen om minder te dragen. Hypocriet vind ik dat."

Samira heeft altijd de ambitie gehad om meer te doen dan wat mensen van haar denken. "Als tiener werd ik door de maatschappij, leerkrachten, vage kennissen gezien als iemand die niet veel te bieden heeft. Lang heb ik dat geloofd, maar stilaan is het vertrouwen gekomen om daartegenin te gaan. Rolmodellen spelen daar een grote rol in. In het middelbaar had ik er geen. Nu paradeert de Amerikaans-Somalische moslima Halima Aden met hijab op de runway bij Kanye West’s Yeezy-modeshow, hoe geweldig is dat? In eigen land heb je Sarah Dimani, die recent met een hijab op de cover van Flair stond, Adil El Arbi die een film mocht maken, Aya Sabi die een boekendeal te pakken heeft en zo kan ik wel even doorgaan. Als ik dat op mijn dertiende had gehoord, was ik waarschijnlijk in tranen uitgebarsten. Ik had nooit gedacht dat ik zo groot kon dromen. Ik kan echt niet langer omgaan met mensen die te klein dromen."