Gastcolumn: 'Nieuwe partijen maken de democratie beter'

Weet u al wat u gaat stemmen? Veel kiezers nog niet, valt mij op. Er is ook zoveel te kiezen, mopperen ze er dan vaak achter aan. Inderdaad op 15 maart kunt u kiezen uit maar liefst 28 partijen. Dat is veel. Te veel vinden veel kiezers. Maar is dat ook zo?

Wist u bijvoorbeeld dat u bij de Albert Heijn kunt kiezen uit 103 soorten rijst. Witte rijst. Gele rijst. Bruine rijst. Zwarte rijst.  Zilvervliesrijst. Basmatirijst. Wilde rijst. Pandanrijst. Sushi-rijst. Risottorijst. Biologische rijst. Kant-en-klare-rijst. Uit India, Suriname, Indonesië, Japan, Italië. Noem maar op. En ik heb nog nooit iemand horen klagen over het teveel aan keuze in rijst. Sterker nog, we vinden het vaak heel fijn dat er veel te kiezen valt. Zo kunnen we precies die rijst kiezen die perfect past bij het gerecht dat we willen bereiden.

Nu is de keuze voor rijst iets anders dan de keuze voor een politieke partij. Dat realiseer ik me heel goed. Rijst is een relatief risicoloze aankoop. Een verkeerde keuze kun je de dag erna al weer herstellen. Maar de keuze voor bijvoorbeeld een auto is niet risicoloos. Deze keuze komt heel dichtbij de keuze voor een politieke partij. Een auto zegt iets over wie je bent. Over je identiteit. Daarom is een passende auto ook zo belangrijk. Zo is het met een politieke partij ook. Een partij moet precies passen. Maar ook bij auto's heb ik nog nooit iemand horen klagen over de ruime keuze. En er zijn veel meer merken en modellen auto's dan politieke partijen.  

Journalist Marc Chavannes betoogde laatst dat het juist heel goed is dat er veel te kiezen is. We hebben nu eenmaal een meerpartijendemocratie. En ja, dat betekent wel dat er heel veel nuances zijn waaruit je uit kunt kiezen.

Dat kun je zien als een kwaal. Maar je kunt het ook zien als een zegen. De zegen van de democratie, was zijn stelling. Dat ben ik met hem eens.

Twijfel

Natuurlijk kost het misschien wel wat moeite om de juiste keuze te maken. Maar is dat een probleem? Als we daarmee ons democratisch recht ten volle kunnen vieren, is het misschien wel een voorrecht. Juist ook als partijen veel op elkaar lijken. Want dan moet de kiezer nog meer moeite doen om de juiste keuze te maken. En daar hoort twijfel bij. Maar is twijfel erg? Twijfel is misschien wel de motor van vernieuwing. Twijfel zorgt ervoor dat je niets voor zoete koek aanneemt. Dat je je keuzes opnieuw overdenkt. Het brengt de democratie verder.  

En het mooie aan onze democratie is bovendien dat iedereen een partij kan oprichten. Daarom kunnen we 15 maart niet alleen kiezen uit de 'usual suspects', maar ook uit: Forum voor Democratie, Denk, De Vrijzinnige Partij, de Piratenpartij. Jezus leeft. GeenPeil, VNL, Artikel 1 en nog veel meer. Prachtig al die splinterpartijen. Deze partijen maken de keuze niet alleen groter, ze zorgen ook voor de broodnodige vernieuwing. Nieuwe partijen brengen nieuwe visies en nieuwe inzichten. Zelfs als de partijen de kiesdrempel niet halen zorgen deze partijen voor vernieuwing. En ook dat is goed voor de democratie.

Het is net als in commerciële markten. AirBnB, Uber en Coolblue geven  invulling aan nieuwe wensen en behoeften. Vaak raken bestaande merken dan geïrriteerd. Zo gaan taxichauffeurs regelmatig in verzet tegen Uber. En vindt de hotelbranche dat AirBNB de markt verziekt. Een logische reactie, als je de markt domineert. Maar voor de koper is het een zegen. Nieuwe partijen schudden de markt op. En dat is prettig voor iedereen.

Tegenwoordig zijn de taxichauffeurs in Amsterdam bijvoorbeeld een stuk vriendelijker en de smoezen dat je niet met je pinpas kunt betalen zijn over. Nieuwe merken zorgen ervoor dat bestaande merken beter hun best gaan doen.

Nieuwe impuls

En zo is het in de politiek ook. Zo zorgt Artikel 1 ervoor dat andere partijen meer aandacht zullen geven aan het tegengaan van discriminatie. Forum voor Democratie geeft een nieuwe impuls aan ons democratisch systeem. De Piratenpartij zet privacy hoog op de agenda. En de partij voor Niet Stemmers zorgt ervoor dat er beter naar u en mij geluisterd wordt. Nieuwe partijen maken de democratie beter. Daarvoor kunnen we Thierry, Sylvana, Jan D, Jan R, Tunahan en al die andere nu al vast voor bedanken.

Kiezen uit 31 partijen is niet eenvoudig. Maar hoe erg is dat als de democratie er beter van wordt. Daarom zou ik, tegen iedereen die zich beklaagt over het teveel aan partijen, willen zeggen: kom op. Niet zeuren, geniet van uw vrije keuze! Het is een voorrecht van de democratie.

^{Marc Oosterhout is reclameman en deze maand gastcolumnist van Volkskrant.nl.}