“Kim Jong-un vermoordde halfbroer in gecalculeerd machtsspel”

White probeert meer achtergrond te geven over de spraakmakende en bizarre moord op de luchthaven van Kuala Lumpur in februari 2017. Twee jonge vrouwen vermoordden destijds de halfbroer van Kim Jong-un zonder dat ze wisten wie hij was. In de hoop beroemd te worden smeerden ze voor een paar honderd dollar het dodelijke zenuwgas VX in zijn gezicht. Ze deden dat in de veronderstelling dat het een onschuldig goedje was en dat ze meededen aan een Japanse YouTube-versie van een candid camera-programma. Een van de vrouwen droeg destijds een trui met daarop de letters LOL, ofwel het internetjargon voor ‘Laughing Out Loud’, wat wil zeggen dat iets erg grappig is. Dat bleek niet zo. Enige uren later was Kim Jong-nam dood.

De film van White is nu het videocircuit in gegaan. Assassins draait om de twee vrouwen - de Indonesische Siti Aisyah en de Vietnamese Doan Thi Huong - die werden beschuldigd van het vergiftigen van Kim. Hun advocaten zeiden al snel dat beiden pionnen waren in een sinistere moord die volledig werd georkestreerd door Noord-Koreaanse spionnen.

Siti werd in maart 2019 vrijgelaten nadat een Maleisische rechtbank de aanklacht tegen haar had ingetrokken. Doan werd in mei van dat jaar vrijgelaten. Zuid-Koreaanse en Amerikaanse inlichtingenfunctionarissen meldden dat het Noord-Koreaanse regime inderdaad opdracht had gegeven tot de moord op Kim. Die had meer dan eens kritiek geuit op de dynastieke heerschappij van zijn familie. Pyongyang heeft de aantijging ontkend.

De Indonesische Siti groeide op in een conservatief moslimdorpje. Vanaf haar twaalfde werd ze uitgebuit door de textielindustrie. Ze werkte in een sweatshop (een erbarmelijk naaiatelier) in Jakarta. Ze had een kind thuis. Zij en Doan zeiden dat ze dachten te zijn ingehuurd door Japanse YouTube-grappenmakers om deel te nemen. White: “Ik was eerst sceptisch over hun verhaal. Ze zullen op de een of andere manier wel een link met het Noord-Koreaanse regime hebben, dacht ik. Maar gaandeweg bleek dat alles klopte wat ze zeiden.”

Doan en Aisyah hebben de documentaire onlangs gezien. Ze onderschrijven de inhoud, maar hadden spijt van sommige scènes, aldus White.

“Haar eerste reactie was: ‘Ik zou willen dat ik niet zo veel had gelachen”, aldus de filmmaker, verwijzend naar scènes die de terugkeer van Doan naar Vietnam laten zien. Dat ze blij en uitgelaten was, leidde tot veel gescheld tegen haar op sociale media. ”Ze zijn allebei aardig en hebben deze ervaring gelukkig overleefd, maar ik denk dat hun leven helaas nooit meer hetzelfde zal zijn”, aldus de filmmaker bij de promotie van zijn documentaire.

White verwacht vreemd genoeg geen boze reactie van Kim Jong-un (. “Het was niet voor niets een openbare terechtstelling van zijn halfbroer. De bedoeling was om angst voor zijn regime te zaaien. Het was ook zeker zijn bedoeling dat dit bekend werd. In het Westen wordt er vaak een karikatuur van hem gemaakt. Ik zie zie hem als een serieuze dreiging, als iemand die nergens voor terugdeinst. Dit was een zet in een gecalculeerd machtsspel. Want toen hij begon als dictator dachten velen dat dit kereltje gauw naar de achtergrond zou verdwijnen. Dat bleek niet zo en deze moord had een sleutelrol in zijn overleven.”

Bekijk hier de trailer van de documentaire ‘Assassins’: