Deze week is er 120 miljoen kilo zout gestrooid, om wegen begaanbaar te houden. Maar al dat zout droogt bomen en dieren uit. Daarom wordt in Broek op Langedijk in de eerste grassapfabriek ter wereld keihard gewerkt aan een ander dooimiddel: grassap.

Het idee om grassap - inderdaad, sap uit gras - tegen gladheid te gebruiken komt van Hillebrand Breuker van de provincie Noord-Holland. Al jaren is hij daar verantwoordelijk voor het onderhoud van wegen en bermen.

Ziltige smaak

"Na een motie van de Partij voor de Dieren kreeg mijn afdeling de vraag om 'bij-vriendelijker' te gaan maaien. Dus niet meer met de klepelmaaier, die alles weghaalt, maar in fases. Ook lieten we het gemaaide gras niet langer in de berm wegrotten, maar namen het mee."

Bij wijze van experiment besloot Breukers op een gegeven moment wat van het bermgras te persen. "Van het sap dat eruit kwam nam ik een slokje en dacht: hey dat is een ziltige smaak. Dit vertelde ik aan mijn collega's van gladheidsbestrijding en zo werd het idee geboren."

Hillebrand Breuker met het grassap in zijn hand
Bron: EenVandaag
Hillebrand Breuker met het grassap in zijn hand

Interesse uit heel Europa

Nu staat in Broek op Langerdijk de eerste grassapfabriek ter wereld: Grass2Grit. "Dankzij hulp van de TU Delft, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, aannemers Van Gelder en Van Bodegom en een flinke Europese subsidie", vertelt Breuker.

"Vanuit heel Europa wordt naar ons gekeken en ook Canada heeft interesse. Want wie wil er nu niet met minder zout strooien? We weten hoe slecht het is voor de natuur." Breuker doelt onder andere op de bomen langs de weg, waar het strooizout door langsrijdende auto's tegenaan spat. De bast, het beschermlaagje van een boom, wordt erdoor aangevreten en droogt uit.

Lees ook

Schadelijk pekelwater

Daarbij komt er pekelwater (strooizout vermengd met ijs) terecht in de bodem, waardoor de wortels van bomen het opnemen. Dat leidt tot afstervingsverschijnselen. Het hele bodemleven raakt erdoor vergiftigd. In de bodem zitten duizenden wormen, pissebedden, schimmels en bacteriën die nodig zijn om planten goed te laten groeien en bloeien.

En dan zijn er nog de vogels die datzelfde pekelwater binnenkrijgen. Daar raken ze versuft van. Ook krijgen ze nierproblemen, met als gevolg dat ze overlijden. Het is vergelijkbaar met het eten van zes zakken chips of een paar eetlepels zout achter elkaar. Als wij mensen dat doen, voelen we ons daarna ook niet lekker. "Het zout dat we deze winter strooien, is pas in de herfst uit het oppervlaktewater verdwenen", weet Breuker.

Door opspattend strooizout beschadigt de bast van een boom
Bron: EenVandaag
Door opspattend strooizout beschadigt de bast van een boom

Bermgras uit elke provincie

Afgelopen jaar heeft Breuker zijn 'stinkende best' gedaan om de fabriek draaiende te krijgen. "We hebben alle kinderziektes dit jaar eruit gehaald. En we hebben 200 liter weten te produceren. Komend jaar wordt dat 20.000 liter en gaan we een echte bijdrage leveren aan de gladheidsbestrijding in Noord-Holland", vertelt hij trots.

Het is niet haalbaar om in Broek op Langedijk voor heel Nederland te produceren. Elke provincie heeft bermgras en zou dit zelf kunnen organiseren, vervolgt Breuker. "Het zou prachtig zijn als het lukt om een restproduct als grassap overal in te zetten om schadelijke processen te vervangen. Daar worden we allemaal beter van."

info

Hoe grassap gemaakt wordt

Voordat het bermgras de graspers ingaat, wordt het in kleine stukjes gesneden. De graspers verdeelt het gras in vezels en sap. Als het sap uit de graspers komt, is het te vergelijken met sinaasappelsap met vruchtvlees. In de 'microsave' worden die eruit gehaald. In een centrifuge wordt vervolgens het slib eruit gehaald. Daarna gaat het sap in de zogeheten ultrafiltratiemachine.

Het sap dat daaruit komt is bijna steriel en bevat 3 procent aan zouten. Het gaat om de mineralen kaliumchloride, magnesiumchloride en calcium. Die zijn ook vriespuntverlagend, net als ons 'gewone' zout, natriumchloride. Het sap moet tot slot nog wel een beetje opgezout worden naar 8 procent. Hillebrand Breuker: "Helemaal zonder zout lukt het ons dus nog niet. Maar dit is al enorme winst. Dankzij dit grassap kunnen we met 30 procent minder strooizout toe. En op 100 miljoen kilo maakt dat écht wel verschil."

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.