De wereld van Dion

Dion Graus zit achter het stuur van zijn zwarte Renault Vel Satis als Geert Wilders belt. Ik ben samen met fractiegenoten Sietse Fritsma en Reinette Klever, vertelt de PVV-leider aan de andere kant van de lijn. „We bellen over de lijst.” De kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2012.

„Ben je er klaar voor?”

„Zeker wel”, reageert Graus. Zijn ogen glimmen.

„Alle gekheid op een stokje”, zegt Wilders. „Je bent een van de oude negen ridders. Ik vertrouw je blind. Je doet het hartstikke goed. We hebben wel wat vernieuwing, dus je komt niet helemaal op dezelfde plek. Je staat op nummer elf. Dat is een hele mooie plek, dik vet verkiesbaar.”

Je bent een van de oude negen ridders. Ik vertrouw je blind. Je doet het hartstikke goed. We hebben wel wat vernieuwing, dus je komt niet helemaal op dezelfde plek. Je staat op nummer elf. Dat is een hele mooie plek, dik vet verkiesbaar.

Geert Wilders in 2012

Dion Graus reageert opgetogen in Limburgs dialect. Dat hij héél blij is dat „we met zijn allen door kunnen” en „dat ik nog wat kan doen voor ons land”, dat er nog vertrouwen in hem is. „Dat is het grootste compliment. Ik ga champagne openmaken, die ligt achter in de auto.”

Zijn vriendin Joyce filmt het gesprek vanaf de passagiersstoel. In hun appartement in Voorburg bewaart het duo meer van zulke geluids- en video-opnames, naast sms- en WhatsApp-gesprekken, foto’s en andere documenten. Het is materiaal voor een film, een boek plus een stripalbum over, zoals ze het zelf noemen, „het leven van de laatste Limburgse ridder”. Daar heeft Joyce haar levensvervulling van gemaakt. Ze loopt vanaf 2006 mee als persoonlijk assistent van Dion, binnen en buiten de Tweede Kamer. Camera en notitieboekje in de hand.

Dion Graus (53) zit sinds de oprichting in 2006 bij de PVV, nu de tweede partij van het land. Met zijn bijna vijftien jaar ervaring is hij een van de langstzittende Kamerleden, bekend om zijn strijd voor dierenwelzijn. Bij de komende Kamerverkiezingen, over een maand, is hij opnieuw ‘dik vet verkiesbaar’: hij staat op plek dertien van de lijst. In de peilingen is de PVV goed voor twintig zetels. Ook de ouwe getrouwen Martin Bosma, Teun van Dijck, Raymond de Roon, Sietse Fritsma en Fleur Agema doen weer mee. Het is „een enthousiast team”, schrijft Geert Wilders op de PVV-site, ze staan garant voor „kwaliteit en continuïteit”.

Hoe ‘oude ridder’ Dion Graus dit keer van zijn politiek leider te horen kreeg dat hij voor een vijfde periode in de Tweede Kamer herkozen kan worden, is niet vastgelegd door Joyce. In de zomer van 2018, vier jaar nadat de twee zijn getrouwd en Geert Wilders meefeestte, ging het stel uit elkaar. Door de biografie ging een streep, maar de tientallen uren beeld- en geluidsopnames en honderden WhatsAppjes, sms-berichten, foto’s en andere documenten bleven bewaard en liggen nu bij de Rijksrecherche. NRC heeft ze ingezien.

Het materiaal opent de wereld van Dion Graus en biedt een nieuw inzicht in de verhoudingen binnen de PVV-fractie. Het gaat onder meer om opnames gemaakt met een memorecorder, een Olympus DS 5000. Graus drukt op de opnameknop als hij aanschuift bij fractie- en commissievergaderingen, en legt gesprekken vast met Geert „mijn beste vriend” Wilders, fractiegenoten, journalisten, politiemensen, ambtenaren, broer, zus en meneer pastoor. Niemand ontkomt aan de memorecorder.

De eerste geluidsopname is van woensdag 26 maart 2008. „Een week geleden heb ik deze mooie Olympus gekregen”, klinkt het. „Hierin begin ik met het inspreken van mijn levensverhaal.” De meest recente opname is een filmpje gemaakt met een iPhone 7 op woensdag 17 juni 2020. Graus staat stampvoetend in de parkeergarage onder zijn appartement in Voorburg. In het stof op de achterruit van de zwarte Renault Vel Satis staat geschreven: I know what you did. „Wie heeft dat geschreven?”, schreeuwt hij door de garage.

De opnames zijn voor Dion Graus tegelijkertijd een soort levensverzekering. Zonder dat ze het weten legt hij vast wat mensen tegen hem zeggen – het kan later nog van pas komen. Bijvoorbeeld bij journalisten die „verzinsels” publiceren. Fractiegenoten die ‘zijn’ dierenpolitie tegenwerken. Politieagenten die aangiften van bedreiging terzijde schuiven, en ook om grip te houden op zijn beveiligers. Mocht hem iets overkomen – Graus is doodsbenauwd dat een linkse dierenrechtenactivist of moslimfundamentalist hem te grazen neemt – dan bieden de opnames vast en zeker aanknopingspunten.

Zwart ridderkostuum

Dion Graus wordt geboren in 1967 in Heerlen, als tweede zoon in een gezin van drie. Vader Graus is bedrijfsleider van een horecagroothandel, moeder werkt bij een opleidingsinstituut. Dion noemt zichzelf „de laatste Limburgse Ridder”. Als kind lijkt hij met zijn spierwitte haren op Floris, Rutger Hauers televisiepersonage. Nog altijd kan hij opgaan in King Arthur (2004). De soundtrack uit die film schalt door een kerkje bij Roermond waar hij met Joyce trouwt in gothic style – hij in zwart ridderkostuum met kalfsleren broek en een groot kruis op zijn mantel; zij als ranke fee, in het paars. Hij probeerde er – vergeefs – de Ridderzaal voor af te huren.

Na de middelbare school ontwikkelt Dion Graus bij het Instituut voor Autobranche en management (IVA) zijn verkooptalent. Zijn beste vak is presentatietechniek, hij sluit dat af met een 9,5. Dion gaat auto’s verkopen, en diergeneesmiddelen. Totdat hij in 2006, inmiddels als freelance programmamaker, Geert Wilders voorstelt aan de Limburgse kiezer. Het Kamerlid is uit de VVD gestapt en moet zijn nieuwe politieke beweging aan de man brengen.

Samen maken ze voor TV Limburg de real life serie Wild, Wilder, Wilders. Avond aan avond komt de PVV-voorman voorbij: Geert in zijn stamkroeg, Geert in zijn kinderkamer, Geert in de kantine van zijn voetbalclub. Als Wilders datzelfde jaar voor de PVV in één keer negen zetels wint, is er eentje voor Dion.

Hij groeit uit tot een bekend PVV-gezicht dankzij zijn lange haren en getinte brillenglas, zijn media-optredens en zijn onparlementaire woordgebruik – ‘misselijkmakend’ is zijn stopwoord. Hij valt ook op door wat hij zelf zijn „zuidelijk temperament” noemt. Dat heeft hij, zegt hij in interviews, geërfd van zijn Spaanse voorouders die „als een soort zigeuners ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog in Zuid-Limburg” zijn beland. Tussen 2006 en 2017 stijgt het aantal voorkeurstemmen op hem van 1.296 naar 3.725. Meer dan negen op de tien PVV-kiezers stemmen op de leider en het enige lid Geert Wilders.

Meerdere malen dreigt een voortijdig einde aan de politieke carrière van ‘Mr. Dierenambassadeur himself’ zoals de PVV-website hem aanprijst. NRC meldt in 2006 dat twee vrouwen – zijn Limburgse ex-vrouw en een Vlaamse ex-vriendin – vier jaar eerder aangifte tegen hem hebben gedaan vanwege mishandeling, stalking en bedreiging. Het Openbaar Ministerie seponeerde in 2003 de aangiften wegens gebrek aan bewijs. Er duiken ook verhalen op over onbetaalde rekeningen en een onterecht ontvangen woontoeslag. Keer op keer blijft Geert Wilders zijn ridder steunen.

Terwijl Dion Graus zich als Kamerlid opwerpt als voorvechter van kwetsbare dieren en mensen – in die volgorde, zo benadrukt hij – blijven de aangiftes van de vrouwen hem achtervolgen. Het actualiteitenprogramma Brandpunt onthult in 2011 dat toenmalig hoofdofficier van justitie in Maastricht, Annemarie Penn-te Strake, al in 2007 heeft erkend dat Graus toch vervolgd had moeten worden. Het OM beschikte wel degelijk over voldoende wettig en overtuigend bewijs voor de bedreiging en mishandeling, geeft ze toe in een ambtsbericht.

Jarenlang voert hij voor en achter de schermen een strijd om zijn naam te zuiveren. „Ik wil sterven als dierenambassadeur, niet als een vrouwenmepper”, zegt hij in 2014 door de telefoon tegen Wilders. Hij doet aangifte tegen journalisten, dient een klacht in bij de Nationale Ombudsman en eist rectificatie van het Openbaar Ministerie. Telkens zonder resultaat.

Zijn onvrede bereikt een climax als de kerkelijke rechtbank van het bisdom Roermond in maart 2013 het kerkelijk huwelijk met zijn eerste vrouw ontbindt. De drie kerkelijke rechters oordelen dat hij niet in staat is gebleken het huwelijk „te verwerkelijken”. Anders dan het OM oordeelt de kerkelijke rechtbank wél dat er voldoende bewijs is voor de mishandeling van zijn eerste echtgenote.

Als hij het vonnis heeft gelezen, ontsteekt Graus in woede. Direct belt hij de voorzitter van de kerkelijke rechtbank, rector Jan Vries. „Ik ben het spuugzat”, roept hij door de telefoon. Maandenlang heeft Graus geprobeerd rector Vries ervan te weerhouden hem te beschadigen. „Ik heb niets meer met de katholieke kerk te maken, als volksvertegenwoordiger van de Staten-Generaal. Ik ga mensen oproepen om te breken met de kerk.” Later dreigt hij dat „wij hier een filmproductie van gaan maken. En als er een God is dan gaat Hij mij nu helpen.”

Er is één meevaller. Het vonnis blijft buiten de publiciteit. Niemand van de pers komt er achter.

Als Jeroen Pauw kort daarna in een tv-interview met partijgenoot Fleur Agema opnieuw begint over de aangiftes tegen Dion Graus, breekt er iets in het Kamerlid. Witheet spreekt hij op Nieuwjaarsdag 2014 de voicemail van Geert Wilders in: „Ik heb bewijsmateriaal aan Frits Wester en Jeroen Pauw laten zien dat die vrouw puntgaaf was. Geen wurgstriemen. Ik heb een patholoog-anatoom ingeschakeld, een traumatoloog. Het blijft doorgaan. En met alle respect, Geert, maar Fleur zat als een botsauto te kijken en ze liet dat gewoon over mij zeggen.”

Zijn hele familie lijdt eronder, vertrouwt hij PVV-leider Wilders toe. Niet alleen zijn moeder, ook zijn zus Judith, zijn broer Pascal – Geert ontmoette ze tijdens familiediners. „Alle Grausen, ze hebben allemaal topfuncties in het land, worden beschadigd door dit soort lulverhalen.” Graus accepteert het niet langer. Iedereen die hem „nu nog naait” krijgt een schadeclaim. „Die ik uiteraard zal uitkeren aan diereninstellingen.” Op de voicemail: „Ik ben een vrouwengek. Ik draag ze op handen. Ik ben charmant. Ga eens een rondje maken door de fractie, alle vrouwen zijn dol op mij, op Fleur na. Maar dat zegt meer over Fleur dan over mij.”

‘Ik ga er kapot aan’

Acht dagen later – het is woensdag 8 januari 2014 – rijden Dion en Joyce met de memorecorder in hun Vel Satis van Voorburg naar Roermond. Ze stappen het kantoor binnen van hoofdofficier van justitie Peter Muijen. Dion eist op hoge toon dat het OM de aangiften van zijn ex-vrouw opnieuw onderzoekt, maar Muijen houdt dat af. „We hebben het destijds al uitgezocht.” Justitie is klaar met de zaak. Maar ik ben er nog helemaal niet klaar mee, roept Graus geagiteerd en hij houdt een monoloog van een half uur.

Als hij en Joyce aanstalten maken om te vertrekken, komt hij tot de kern van de zaak: hij, lid der Staten-Generaal, is het slachtoffer van een complot van politieke tegenstanders, journalisten en justitiemedewerkers. Onder hen, onthult Graus, bevindt zich Annemarie Penn-te Strake. Zij was de hoofdofficier die in een ambtsbericht verklaarde dat er toch genoeg bewijs was tegen hem.

Graus zegt in de opname dat hij gewaarschuwd is dat „ze” bezig waren tegen hem. „Het blijkt dat meneer Penn [de partner van Penn-te Strake, red.] politiek actief is in partijen die ons helemaal onderuit schoffelen.” Dion Graus had een afspraak met Penn-te Strake om te praten over haar uitspraak dat hij toch vervolgd had moeten worden voor het mishandelen van zijn ex-vrouw. Maar dat gesprek „werd uitgesteld en uitgesteld”.

Benoît Wesly, voorzitter van de Joodse gemeente Limburg, zit ook in het complot, meldt Graus. Wesly zou zich hebben aangesloten vanwege het standpunt van Graus tegen het ritueel slachten van dieren. De man is „heel bekend” met de familie Penn en is naar zijn „beste vriendje” Aart Zeeman van Brandpunt gestapt en die mocht, hoppakee, zo de verklaring van Annemarie Penn-te Strake op televisie onthullen. Graus: „Ik kan het allemaal niet bewijzen, maar ik ga er kapot aan. Ik ben genaaid, echt genaaid. Onwaarschijnlijk, echt waar.”

Bokworst uit zijn gulp

Ook binnen de eigen PVV-gelederen ziet Dion Graus tegenwerking. Tientallen keren beklaagt hij zich erover op de voicemail van Geert Wilders. Neem zijn werkplek in het Tweede Kamergebouw: „Ik heb het kleinste kamertje van de fractie, gebouwd tussen vier kasten. Ik ben maar een eenvoudige Limburgse klompenboer maar moet ik nu met mijn medewerker naar het stagiairekamertje?”

Vaker nog zijn het boodschappen waarin hij collega-fractiegenoten zwartmaakt. Als na vijf minuten een piep klinkt en de voicemail vol is gepraat, belt hij een tweede, soms derde keer terug. Het ergert hem mateloos dat hij zijn voorman niet meer rechtstreeks aan de telefoon krijgt – zoals hij vanaf 2009 ook niet zonder afspraak de kamer van de PVV-leider in mag.

Wilders krijgt te horen dat Fleur Agema een „pathologisch probleem” heeft, ze kan het vice-voorzitterschap van de fractie niet aan. Martin Bosma is „een gemene hond.” Machiel de Graaf „iemand die alleen maar in de kroeg hangt met twee bokworsten uit zijn neus en een bokworst uit zijn gulp met een Tirolerbroek aan”, Raymond de Roon is „machtsgeil” en heeft een „harem aan medewerksters”.

Jij vindt jezelf een fatsoensridder: dan ga je niet schreeuwen tegen een medewerker. Bij jou is altijd de buitenwereld fout, hebben anderen het gedaan. Vorige week heb je nog gezegd: ‘Ik ga niet meer boos worden, ik ga minder ruzie maken’. Dion, jij bent degene die altijd ruzie zoekt. Je moet ermee ophouden. Je moet ophouden de schuld bij anderen neer te leggen van fouten die jezelf maakt.

Fleur Agema in 2010

Fractiemedewerkers krijgen soortgelijke recensies. Tegenover PVV-Kamerlid Reinette Klever geeft hij in 2014 af op twee medewerksters die als „plofkippen alleen maar met hun tietjes vooruit en kontjes omhoog hysterisch” zitten te doen. De directeur bedrijfsvoering is een „vuile kruiperd”.

In telefoongesprekken met een enkele PVV-vertrouweling gaat ook Wilders over de tong. Opnieuw tegen Reinette Klever: „Het draait alleen maar om de grote smurf.” Dion Graus wil graag over zijn sterke punten praten, maar daar krijgt hij naar eigen zeggen binnen de fractie onvoldoende gelegenheid voor. „Jarenlang ben ik bezig om die kopvoddentaks te verklaren, om ‘minder Marokkanen’ te verklaren, om die domme film Fitna te verklaren. Daar word ik schijtziek van.”

Onderwijl speelt hij partijgenoten tegen elkaar uit. Zo waarschuwt hij Geert Wilders april 2009 voor collega’s die namens de PVV het Europees Parlement in gaan. Een van hen, Laurence Stassen, is „lui en verwend”. Later belt hij dezelfde Laurence Stassen om te vertellen dat er over haar geroddeld wordt: zoiets vindt hij „typisch matennaaierig gedrag”.

‘Ik ben de PVV spuugzat’

Waar Dion is, komt ruzie, ontdekken PVV-collega’s in de fractie. Al in 2010 spreekt vicefractievoorzitter Fleur Agema hem daarop aan. Als ze aan de telefoon begint over de onheuse behandeling van een medewerkster, ontploft Graus. „Ik ben de PVV spuugzat”, schreeuwt hij. „Ik heb het helemaal gehad met jullie allemaal. Er wordt niet naar mij geluisterd.”

Agema laat zich niet afpoeieren: „Jij vindt jezelf een fatsoensridder: dan ga je niet schreeuwen tegen een medewerker. Bij jou is altijd de buitenwereld fout, hebben anderen het gedaan. Vorige week heb je nog gezegd: ‘Ik ga niet meer boos worden, ik ga minder ruzie maken’. Dion, jij bent degene die altijd ruzie zoekt. Je moet ermee ophouden. Je moet ophouden de schuld bij anderen neer te leggen van fouten die jezelf maakt. Jij maakt ruzie met iedereen. Hou daar mee op!”

Graus: „Ik heb nog nooit van mijn leven zoveel matennaaiers bij elkaar gezien als bij de PVV.”

Datzelfde jaar overweegt hij te stoppen als Kamerlid voor de PVV. Dat vertrouwt hij Reinette Klever toe als ze zich bij elkaar beklagen over de fractie. Het is geen hecht team, constateren ze in de zomer van 2014. Iedereen is alleen maar met zijn eigen carrière bezig, zegt Reinette. Ik heb er vier jaar geleden uit willen stappen, bekent Dion. „Toen zei Geert, nee jongen doe dat niet. Je kunt me niet in de steek laten. [...] Op een gegeven moment ging hij die dierenpolitie er doorheen drukken en daarna heb ik gedacht: als je dingen gedaan krijgt, blijf je aan boord. Voor dieren, koning, vaderland en volk.”

De dierenpolitie is het pièce de résistance van Dion Graus, al doet hij ook banken, ondernemers en luchtvaart en helpt hij de Tweede Kamer aan een meerderheid voor het nertsenverbod en tegen de omstreden onkruidverdelger glyfosaat. De komst van de ‘animal cops’ wordt beklonken tijdens de formatie van het eerste kabinet Rutte, met VVD en CDA en gedoogsteun van de PVV. Tijdens de onderhandelingen zorgt Geert Wilders ervoor dat de vijfhonderd speciaal opgeleide dierenagenten worden opgenomen in het regeerakkoord.

Als het kabinet twee jaar later valt, gaat gelijk het mes in de ‘caviapolitie’. Agenten worden niet langer belast met dieren alleen. Ze worden voortaan ‘taakaccenthouder’ – ze krijgen ‘dieren’ erbij als specialisatie bovenop hun andere politietaken. Voor die constructie pleiten PVV-collega’s binnen de beslotenheid van de fractie al ruim voor de val van het gedoogkabinet. Hero Brinkman voorop - hij heeft politie in zijn portefeuille.

Dat pikt Dion Graus niet. In januari 2011 belt hij Brinkman twee keer achter elkaar op één en dezelfde dag. De eerste keer neemt Hero nog vriendelijk op met „Hé jongen.” Daarna escaleert het. Over en weer klinkt opgewonden geschreeuw.

Brinkman: „Ik ga absoluut niet accepteren dat er meer dan vijftig man uit de formatie worden getrokken voor alleen dierenpolitie. Dat gaan we niet doen. Over mijn lijk.”

Graus: „Dan stap ik uit de fractie. Dat weet Geert. Ik wil geen taakaccenthouders.”

Brinkman: „Wat loop je nou weer te blèren man. Doe eens normaal.”

Als Hero Brinkman in maart 2012 uit de fractie stapt, noemt Dion Graus hem een „matennaaier”. Maar in januari 2019 opent hij wel diens BBQ Hero’s restaurant in Den Haag, en verschijnt hij in zijn talkshow. Alsof er niets is gebeurd.

The Graus-way

Graus blijft getergd over het afblazen van de fulltime animal cops. Het had hem een sterk eigen profiel gegeven binnen de fractie, het was zijn unique selling point. Het gaat ook ten koste van zijn goede contacten en zijn geloofwaardigheid bij de politie. Hij wordt nauwelijks nog serieus genomen, vindt hijzelf.

Op 14 maart 2014 beklaagt hij zich vanuit de auto bij de politiek assistent van Ivo Opstelten, ook in het tweede kabinet-Rutte (VVD, PvdA) de minister van Veiligheid en Justitie. Hij meldde een dierenmishandeling bij de dierenpolitie, maar „ze komen niet meer als je zegt dat je Dion Graus van de PVV bent.” Weer ziet hij een complot. Graus, opgewonden: „Iedereen door het hele land weigert om mij te ondersteunen, terwijl ik twintig jaar lang met de politie heb samengewerkt.” Zo nodig gaat hij een klacht indienen tegen de dierenpolitie. „Nu gaat het The Graus-way, nu ga ik het op mijn eigen manier doen.”

Ik heb overal gelijk in gekregen en ik vind dat ik onvoldoende gehoord word. En bij geen enkele selectie ben ik betrokken met mijn vooruitziende blik en als visionair, en met mijn mensenkennis en zesde zintuig en alles wat ik heb.”

Dion Graus in 2013

Het gebrek aan erkenning valt hem zwaar. Een e-mail van 24 januari 2013 aan Wilders vertelt meer over zijn onvrede. Het gaat over zijn woordvoerderschap ‘banken en toezicht’. Terwijl banken in Nederland allemaal „een Grauslabel A” willen hebben, schrijft Dion Graus, wordt hij door zijn collega’s gepasseerd als bankenspecialist. En dat is niet de eerste keer. „Ik ben in meer zaken gepasseerd en mijn vertrouwen is ernstig geschaad.”

In de wereld van Dion Graus is er maar één iemand die het altijd goed doet. Op de voicemail van Wilders in 2010: „Wanneer heb ik een keer ongelijk gehad? Ik heb altijd gelijk! Daarom word ik lastig gevonden, misschien blijkt dat bij de samenstelling van de kandidatenlijst dadelijk. Maar dat zal me worst wezen. Geert, jullie onderschatten mij allemaal.”

Drie jaar later maant hij Wilders om hem serieus te blijven nemen, ook bij de selectie van nieuwe Kamerleden. Wie had de dievegge op de fractieburelen in de gaten en wie heeft ontdekt dat een PVV-Kamerlid twitterde onder een valse naam? Graus tegen Wilders: „Ik heb overal gelijk in gekregen en ik vind dat ik onvoldoende gehoord word. En bij geen enkele selectie ben ik betrokken met mijn vooruitziende blik en als visionair, en met mijn mensenkennis en zesde zintuig en alles wat ik heb.”

De valse Twitteraccounts brengt hij ter sprake in een fractievergadering. Ook daar maakt hij stiekem een opname van. Dat is tegen de regels – PVV’ers mogen hun telefoons niet meenemen naar de fractiekamer.

Rennen voor zijn leven

Wat Dion Graus ook dwarszit, is het gebrek aan persoonsbeveiliging. De standpunten van de PVV roepen agressie op. Als het gaat over immigratie en Marokkanen, over terreuraanslagen en uitreizigers, over een verbod op ritueel slachten, leidt dat volgens hem steevast tot bedreigingen per e-mail, door de telefoon en op straat. Helemaal na de anti-islamfilm Fitna, die de PVV-leider in 2008 uitbrengt. Terwijl Geert Wilders in gepantserde auto’s wordt rondgereden, moet Graus het naar eigen zeggen op een rennen zetten als er iets aan de hand is.

Dat maakt hem angstig en onrustig, helemaal nadat er bij de fractie, vertelt hij de politie Limburg-Zuid in 2009, een kogelbrief is bezorgd, gericht aan Wilders, Fritsma en hem. Hij is een gezichtsbepalend PVV-lid, vertrouwt hij de politieman toe. „Ik word zwaar bedreigd met de dood, als PVV’er. Er komt veel agressie uit Marokkaanse hoek en daar telt een mensenleven minder.”

Graus doet met regelmaat aangifte op het politiebureau in zijn woonplaats Voorburg. Als een voorbijrijdende fietser hem toeroept dat hij een „stuk stront” is, trekt hij meteen aan de bel op het bureau. Andere keren duurt het even voordat hij zich meldt. Zo stapt hij op 25 oktober 2007 naar de politie vanwege „bedreiging door twee Noord-Afrikanen” een maand eerder op station Maastricht. Buiten zag hij „een grote groep Noord-Afrikanen.” Graus voelde zich onveilig: „Ik moest denken aan een lynchpartij.”

Vijf jaar later doet hij op het politiebureau aangifte van een „poging tot zware mishandeling” twee maanden eerder op de A2 in Limburg. Een zwarte Mercedes – „ik zag dat de bestuurder mij herkende als Kamerlid van de PVV” – zou hem van de weg hebben willen drukken.

Op 30 juli 2014 onthult Graus in het televisieprogramma Knevel & Van den Brink die dag in Zwolle met de dood te zijn bedreigd door „een groep Marokkanen”. Vier jongens zouden geroepen hebben: „Ik maak je dood kankerkop”. Hij eist publiekelijk een betere bescherming en doet aangifte.

NRC bekeek deze en vijftien andere aangiften, en hun afhandeling. Voor de veronderstelde dreiging van een lynchpartij in Maastricht wordt niemand aangehouden. Voor de kankerkop-roepers in Zwolle komen geen verdachten in beeld. Voor de dreiging van de Mercedes-man zijn „onvoldoende aanknopingspunten”, schrijft de politie aan Graus. En ook de scheldende fietser blijft spoorloos.

En in het geval dat een verdachte wel wordt opgespoord, blijkt Dion Graus de feiten te hebben aangedikt. Dat gebeurt bij de aangifte die hij doet op 13 maart 2014 wegens belediging, laster en smaad tegen iemand die zich Bas Westra noemt. Westra (niet zijn echte naam) heeft in een mail geschreven dat Dion Graus – die zegt te strijden tegen hufterigheid – wel „een ex te grazen” heeft genomen. In een tweede mail noemt Westra hem een „schertsfiguur”.

In Graus’ aangifte staat dat Westra „al jaren” beledigingen en leugens over hem verkondigt. Het politiedossier vertelt iets anders. Daaruit blijkt dat het alleen om deze twee mails gaat. Westra krijgt een schikkingsvoorstel van 200 euro.

Ondanks de aangiften is het oordeel van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb, sinds 2012 NCTV) jaar in jaar uit dat Graus géén groot risico loopt. Al in oktober 2008 schrijft de coördinator dat uit de dreigingsinschatting van „het KLPD en de inlichtingendiensten” niets blijkt „van een algemene concrete bedreiging tegen u.” De ernst van de dreiging is „matig”, de waarschijnlijkheid „laag”. Conclusie: er is geen aanleiding „om veiligheidsmaatregelen te treffen of het overvalalarm in uw woning te continueren”.

Een paar maanden later doet Dion Graus op hoge toon zijn beklag bij de NCTb. „Ik vertrouw jullie veiligheidsanalyses voor geen meter.” In het telefoontje zegt hij dat het een „schande” is dat de NCTb met Geert Wilders over zijn veiligheid spreekt. „Het is mijn veiligheid. Ik heb helemaal niets met de fractievoorzitter van de PVV te maken, want daar kan ik morgen uit zijn.”

Wat volgt is een furieus betoog met gevoel voor overdrijving. „Ik onderhoud twee, drie gezinnen, ik heb een moeder, ik heb een dochter, ik heb een vriendin, ik heb honderden dieren en ik wil geholpen worden, ik wil beveiligd worden, ik wil gered worden. En ik heb niets met Geert Wilders te maken. Ik ben de zelfstandige unit Dion Graus. Ik ben het lid Graus van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.”

Gespierde types

Terwijl de PVV-voorman beschermd wordt door de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB), moet Dion Graus het zonder doen. Dat is de reden waarom hij zelf „investeert” in zijn veiligheid, vertelt hij in januari 2017 in een telefoongesprek tegen de NCTV. Graus: „Als ik ergens naar toe ga, neem ik mensen mee van arrestatieteams, oud-DKDB’ers. Ik hou die jongens vrij, ik betaal het eten voor ze, en zo. Die jongens hebben vaak een leuke avond. Ik heb altijd wel beveiligers bij me als ik herkenbaar als Dion Graus ga.”

Bij werkbezoeken en privéritten wordt Dion Graus inderdaad vergezeld door gespierde types. Eén van hen is voormalig DKDB’er Henn uit Brabant – zijn achternaam is bekend bij de krant. Inmiddels eind vijftig, kaal, en nog steeds een flinke kerel met tattoos op zijn schouderbladen. Hij was sergeant-majoor bij de landmacht, daarna ging hij bij de DKDB werken, als beveiliger van Geert Wilders en Ayaan Hirsi Ali. Totdat hij daar in 2013 vertrekt, na in verband te zijn gebracht met xtc-handel. Hij gaat aan de slag bij een beveiligingsbureau.

Vanaf dat moment maakt Dion Graus gebruik van zijn diensten, blijkt uit sms- en WhatsApp-gesprekken, foto’s, geluidsopnames en enkele videobeelden. Hij is erbij als Dion en Joyce in juli 2015 een netwerkborrel bijwonen van een kunstgalerie in Heerlen tijdens de plaatselijke wielerronde. Onder de gasten Jan Smeets (‘Mister Pinkpop’), lokale middenstanders en Limburgse politici. Terwijl wielrenners voorbij flitsen, heft Dion het glas en staat Henn in zijn beveiligerspak aan zijn zij.

Een tweede beveiliger is Arthur – ook zijn achternaam is bekend bij de krant. Hij is sportschoolhouder en was in een vorig leven rechercheur bij de politie. Hij is eveneens een vijftiger en charmant – maar heeft een strafblad. In 2014 kreeg hij zes jaar cel voor zijn aandeel in de moord op een sportschoolhouder uit Almere en voor verboden wapenbezit. Uit het vonnis: „Verdachte, die nota bene negentien jaar bij de politie heeft gewerkt, heeft een belangrijke en doorslaggevende rol bij de totstandkoming van het misdrijf vervuld. Dit wordt hem zwaar aangerekend.”

Dion Graus leert Arthur in de jaren negentig kennen op de politieschool in Heerlen. De man beveiligt Graus al voordat hij de gevangenis in moet. Als Dions zus Judith hoort van zijn veroordeling sms’t ze haar broer: „Ooooh vreselijk. Je kan hem ook niet opzoeken totdat je uit de politiek bent, toch? Je bent een BN’er. Staat zo in de krant.” Hij sms’t terug: „Nee, mag van DKDB geen contact meer met hem zoeken.”

Dat doet Graus toch. Als Arthur vervroegd vrijkomt, vergezelt hij het Kamerlid opnieuw door het land. Op 10 juli 2016 is hij met Dion en Joyce op het zomeravondconcert van André Rieu op het Vrijthof in Maastricht. Op foto’s staan Arthur en Dion schouder aan schouder te lachen, de duim in de lucht.

Psychisch in de war

In 2019 haalt Dion Graus opnieuw het landelijke nieuws. De Telegraaf meldt dat zijn ex-vrouw Joyce – ze zijn dan bijna een jaar uit elkaar – hem beschuldigt van psychische mishandeling en gedwongen seks met mannen, onder wie zijn particuliere beveiligers. Ze heeft in september 2018 aangifte gedaan bij de Rijksrecherche in Den Haag.

Dion Graus ontkent. Volgens het Kamerlid is zijn ex „psychisch in de war” en kan zij de scheiding niet verkroppen. „Er is niets van waar allemaal”, reageert hij in De Telegraaf. „Ze is helemaal aan het doordraaien.” En tegen RTL Nieuws: „Ik snap niet wat haar bezielt, ik heb nooit particuliere beveiligers gehad of ingehuurd.”

En PVV-leider Wilders? Die zegt tegen RTL Nieuws te geloven in de onschuld van Dion: „Hij heeft tegen mij alle aantijgingen ten stelligste ontkend; zonder bewijs van het tegendeel kan ik niet anders dan ervan uitgaan dat het niet zo is.”

Graus komt met een tegenaangifte, wegens smaad. Vijf maanden later laat het Openbaar Ministerie weten het onderzoek tegen Tweede Kamerlid Dion Graus – dat de naam Vicenza draagt – te sluiten. Beide partijen willen „om hun moverende redenen” de aangiften laten rusten, staat in het persbericht.

Herhaalt de geschiedenis zich? In Limburg deed zijn eerste echtgenote eveneens aangifte tegen Dion Graus. Ook toen vervolgde het Openbaar Ministerie niet – wat achteraf een discutabele beslissing bleek. De vraag dringt zich op: hoe grondig heeft het Openbaar Ministerie dit keer onderzoek gedaan?

Zijn we uitgebubbeld?

Hoewel het Vicenza-onderzoek al was afgesloten, leverde Joyce recent nieuwe documenten en geluids- en beeldopnames in bij de Rijksrecherche. De dienst bevestigt tegenover NRC de ontvangst van dit „aanvullend materiaal” en zegt dat het „zorgvuldig” zal „worden beoordeeld”. Het materiaal, ingezien door de krant, bevat nieuwe aanwijzingen dat haar beschuldigingen niet uit de lucht komen vallen.

Graus’ verklaring tegenover RTL Nieuws dat hij nooit zelf beveiligers meenam, blijkt niet juist. Hij nam ze wel mee, maar een rekening voor hun diensten stuurden zij niet. Tegen de NCTV had hij gezegd dat de beveiligers een „leuke avond” hadden, en dat hij „het eten en zo” regelde. Hij vertelde er alleen niet bij wat dat „en zo” inhield – dat hij behalve eten en drank ook seks met zijn vrouw ‘regelde’.

In tientallen sms’jes en WhatsApp-berichten is te lezen dat Dion Graus de spil is in deze ‘uitleensessies’. Beveiliger Henn sms’t met Dion, niet met Joyce, als hij seks wil. Op 3 november 2014 huurt Dion Graus daarvoor een privésauna af in het Brabantse Beek en Donk. Op 1 december 2014 regelt Graus sauna Relaxcis in het Belgische Arendonk: „Gaan we de volle drie uur”, wil Henn weten. Twee weken later vraagt de beveiliger aan Dion of „we dit jaar ‘uitgebubbeld’” zijn? Dion: „Mais non mon ami”. In het nieuwe jaar meldt Henn zich weer voor „een broodje”. Dion: „Ga ik regelen.”

Tussendoor rijdt hij Joyce ook naar de plek waar Henn werkt. Als die op 15 september 2013 nachtwaker is in het Heinz Innovation Centre, Nijmegen, ontmoeten Dion en Joyce hem er ’s nachts. Deze en andere sessies neemt het Kamerlid ook op band op. Te horen is hoe hij de beveiligers aanmoedigt. „Ik hou haar benen goed uit elkaar.”

Ook beveiliger Arthur krijgt sessies met Joyce. Zoals in april 2018, dan huurt Graus een suite met kingsize bed, sauna en bubbelbad in het Van der Valkhotel Schiphol. Daar presenteert hij ‘Tuur’ als „verjaardagscadeau” voor Joyce. Tussen 2004 en 2018 moeten er tientallen van zulke sessies zijn geweest, blijkt uit sms- en WhatsApp-berichten en geluids- en filmopnames. Aanvankelijk in het appartement in Voorburg. Als dat dichtgroeit met spullen, volgen hotels en privésauna’s.

Eén sessie speelt zich af in het gebouw van de Tweede Kamer, staat in de informatie die de Rijksrecherche heeft ontvangen. Arthur begeleidt Dion en Joyce in juni 2016 naar een muziekfestival, en daarna loopt het trio midden in de nacht het Kamergebouw binnen. Op een foto zitten Arthur en Dion in de plenaire vergaderzaal – de klok in de zaal op zes minuten over twee. Dion Graus zit op de blauwe stoel van Geert Wilders, Arthur joviaal lachend naast hem, op de stoel van Fleur Agema. Die nacht heeft Arthur, volgens de informatie die bij de Rijksrecherche ligt, seks met Joyce in het kantoor van Graus.

Geen namen noemen

Na hun scheiding in de zomer van 2018 voeren Dion en Joyce een telefoongesprek van veertig minuten. Joyce vertelt hem dat ze veertien jaar onder de plak zat en gedaan heeft wat hij verlangde. Ze confronteert Dion met de dwang die zij ervaren heeft om „uitgeleend” te worden.

Joyce: „Ik ben altijd alles voor je gaan doen. Ik ben op mijn tenen gaan lopen. Je hebt me continu in de tang en ik ben bang voor jouw woorden. Jij kan een non het klooster uit praten, Dion.”

Dwang, hoezo? Dion heeft „bewijsmateriaal” dat ze alles vrijwillig zou hebben gedaan. „Joyceje, we hebben in de sauna enkele fijne dingen gedaan. Je bent in de sauna geneukt door beveiligers terwijl ik buiten was.”

Ik ben lid van de Staten-Generaal en zeg desnoods op camera dat iedere vrouw zich zonder condoom moet laten volspuiten om mannelijke hormonen binnen te krijgen, dan gaan ze zich goed voelen.

Graus tegen zijn ex-vrouw in 2018

Joyce: „Jij hebt mij ‘ja’ laten zeggen omdat je me ertoe gedwongen hebt. Ik ben een katholiek meisje, ik wilde niet. Maar Dion, jij zei dat het moest en Joyce deed weer haar blinddoek om. Eiwitsplitsende enzymen waren goed voor me, zei jij: wat maakte het uit even mijn benen open te doen?”

Met welke motieven Dion Graus zijn vrouw precies beschikbaar stelde, wordt niet duidelijk. Hij blijft volhouden: van dwang was geen sprake. En ja, juist vanwege die enzymen is veel seks voor vrouwen héél gezond, bevestigt hij aan de telefoon met Joyce. „Ik ben lid van de Staten-Generaal en zeg desnoods op camera dat iedere vrouw zich zonder condoom moet laten volspuiten om mannelijke hormonen binnen te krijgen, dan gaan ze zich goed voelen.”

Toch houdt de verbroken relatie Dion Graus uit zijn slaap. Nog een misbruikaffaire kan hij zich niet permitteren, zegt hij in juni 2018 in de auto tegen Joyce. Hij vraagt haar geen gekke dingen te doen. „Als ik een tweede keer in opspraak kom, dan is het einde oefening, einde carrière. Dan moet ik nog vijftien jaar overbruggen met een uitkering en dat gaat mij niet gebeuren, Joyce.”

Dezelfde dag belt Joyce met beveiliger Arthur. Dat het volgens Dion háár idee was seks te hebben met zijn beveiligers, zit haar enorm dwars, vertelt ze. Arthur stelt haar gerust, is te horen: „Het is altijd van Dion uitgegaan, laten we dat voorop stellen. Niet vanuit mij, niet vanuit jou. Ik heb weleens gedacht: waarom belt hij mij? Belde hij nou om mij te zien? Of was het om jou of hem ten dienste te zijn.”

Voordat ze in september 2018 aangifte tegen Dion Graus doet, appt ze ook met beveiliger Henn. Hij vraagt haar vooral géén namen te noemen bij de politie. Henn: „Je hoeft toch niet alle namen te noemen van de mannen waarmee jij toe gedwongen bent om seks met te hebben onder de noemer van privacy voor de betrokkenen.”

Joyce: „D [Dion, red] beweert dat hij een verklaring van jou heeft dat ik het volledig zelf wilde en er geen sprake van dwang door hem was.”

Henn: „Geen verklaring aanwezig hoor.”

Eind 2018 heeft Joyce een gesprek met een vertrouwenspersoon van de Tweede Kamer. Als fractiemedewerkster is Joyce in dienst bij de PVV. Ze vertelt dat ze onder mentale druk van Dion jaar in jaar uit seks had met mannen die hem beveiligden. Ze informeert ook PVV-leider Wilders, kort voordat de Tweede Kamer een gedragscode aanneemt die het voor medewerkers mogelijk maakt te klagen over het gedrag van Kamerleden. De PVV stemde overigens tegen die gedragscode.

Geert Wilders kent het verhaal van fractiemedewerkster Joyce, zoals hij ook de wereld van Dion kent – met zijn ruzies en zijn leugens. Het blijkt voor de PVV-leider geen reden om zijn ouwe ridder dit jaar niet opnieuw op een verkiesbare plek te zetten. Wat was zijn afweging?

Geert Wilders weigert commentaar.