De dertigjarige fotoblogger Georgy Malets wilde in januari deelnemen aan anti-Kremlin-protesten, maar werd onderweg daarnaartoe in de metro aangehouden.
De politie vertelde hem dat hij op basis van gezichtsherkenning was geïdentificeerd en dat hij mee moest naar het bureau voor een controle, zegt hij. "Ik kon zien dat ze foto's hadden die zeker weten van mijn profiel op sociale media kwamen."
Malets zegt dat hij op 31 januari urenlang ondervraagd werd als getuige van strafbare feiten bij eerdere demonstraties.
In Moskou en andere Russische steden gingen in januari duizenden mensen de straat op om te demonstreren tegen president Vladimir Poetin en hun steun uit te spreken voor oppositieleider Alexei Navalny. Poetin noemde de protesten illegaal.
Naast Malets' verklaring, duiden ook ervaringen van andere deelnemers aan de protesten dat de politie technologie voor gezichtsherkenning inzet voor preventieve arrestaties en hechtenissen.
Samariddin Radzhabov, die eerder was berecht omdat hij in 2019 een plastic fles naar een politieagent gooide, zegt dat hij ook vastgezet werd toen hij op 31 januari via de metro onderweg was naar een pro-Navalny-protest.
De man van de prominente Russische politicoloog Ekaterina Schulmann was vastgezet nadat hij na deelname aan een demonstratie op de metro in Moskou stapte, verklaart ze. "De politie zeiden dat hij staande werd gehouden omdat 'gezichtscontrole reageerde' en dat hij zich moest melden om te getuigen in een of andere strafzaak."
Drie anderen die op het politiebureau zaten waren daar ook door middel van gezichtsherkenning beland, zegt ze.
Veel onduidelijk over gezichtsherkenning in Moskou
Moskou kondigde in 2018 aan gezichtsherkenning in de metro te gaan gebruiken om gezochte criminelen op te sporen. In de hele stad hangen beveiligingscamera's.
"Er zijn nog steeds veel onduidelijkheden over het systeem", zegt Kirill Koroteev, een advocaat bij mensenrechtenorganisatie Agora. Hij wijst onder meer op vragen over hoe automatisch het systeem werkt, welke camera's het systeem gebruiken en welke database van gezichten eraan gekoppeld is.
Een niet bij naam genoemde politieambtenaar zei eerder tegen persbureau TASS dat het systeem gebruikmaakt van een database met mensen die herhaaldelijk hebben deelgenomen aan illegale bijeenkomsten.
Mensenrechtenadvocaten hebben hun zorgen geuit dat surveillancemiddelen voor demonstraties ingezet zouden worden.
"Eerst zeiden ze dat het systeem gebruikt zou worden om vermiste kinderen en voortvluchtige criminelen te vinden", zegt Sarkis Darbinyan, die zich inzet voor internetvrijheden. "Toen werd het gebruikt om zelfisolatie tijdens de pandemie te monitoren en nu, zoals verwacht, om demonstranten en activisten in de gaten te houden."
De Moskouse politie en het stadsbestuur reageerden niet op een verzoek om commentaar.