Direct naar artikelinhoud
Verkiezingen 2021

In het eerste ‘lijsttrekkersdebat’ komt Wilders als sterkste naar voren

DEN HAAG - Geert Wilders (PVV), Sophie Hermans (VVD), Lilian Marijnissen (SP) en Rob Jetten (D66) tijdens het eerste lijsttrekkersdebat voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het debat is georganiseerd door de drie noordelijke provincies en drie dagbladen.Beeld ANP BART MAAT

Zo ziet campagnevoeren in coronatijd er dus uit. In het eerste debat voor de verkiezingen van 15-17 maart ontbraken meteen een aantal lijsttrekkers. Aan het Noordelijk Lijsttrekkersdebat – dat vanwege corona in Den Haag werd gehouden – deed wel PVV-leider Geert Wilders voor het eerst mee, waar hij voorgaande edities de boot afhield.

De nummer drie van de VVD-lijst, Sophie Hermans, vormt al meteen aan het begin geen partij voor Wilders, die sterk domineert. Premier Rutte had al aangekondigd zich zo min mogelijk in de verkiezingsstrijd te mengen vanwege de coronacrisis, en de nummer twee van de VVD, minister Tamara van Ark, moest thuisblijven na een melding van de corona-app.

Bij het CDA had Wopke Hoekstra eind januari al afgezegd, ondanks zijn trots op z’n Friese afkomst en het hoofdthema van het debat, de toekomst van het noorden. Traditiegetrouw wordt dit debat georganiseerd door het Noordelijk Samenwerkingsverband en de Leeuwarder Courant, het Dagblad van het Noorden en het Friesch Dagblad.

VVD’er Hermans laat zich wegblazen

Het komt dus op de schouders van CDA’er Pieter Omtzigt en D66 neer – die ook de nummer twee Rob Jetten had gestuurd – om het kabinetsbeleid te verdedigen tegen de verbale aanvallen van de oppositie. Vooral Omtzigt heeft het daar lastig mee, als onafhankelijk opererend Kamerlid. Waar Hermans zich weg laat blazen, vraagt hij om een “klein beetje respect voor diegene die zo hard hun best doen in de coronacrisis”. En hij bijt Wilders toe: “Als u zo hard mogelijk op het kabinet loopt te hakken zonder te beschikken over alle informatie, en met al die onzekerheden, dan verkoopt u knollen voor citroenen.”

Ook ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers krijgt het even moeilijk na zijn pleidooi voor kringlooplandbouw. Want had zijn partij niet de minister van landbouw in dit kabinet? “We hebben de rekening te lang en eenzijdig op het erf van de boer gelegd”, geeft Segers toe, die daarmee vooral doelt op het beleid van tientallen jaren schaalvergroting.

‘Laten we niet te romantisch doen’

Presentatoren Eelco Bosch van Rosenthal en Welmoed Sijtsma leiden de deelnemers strak langs stellingen, over onder meer de gevolgen van de coronacrisis, natuur en energie en de betrouwbaarheid van de overheid. Alle partijen zijn het eens met de stelling dat de boer nog nauwelijks een rendabel bedrijf kan voeren, maar de oplossingen lopen uiteen van ‘veestapel halveren’ (D66 en GroenLinks) tot ‘het past niet boeren de schuld te geven’ (CDA en PVV). PvdA-leider Ploumen: “Laten we niet te romantisch doen, er zijn gewoon boeren bij die veel te veel stikstof uitstoten.” Slechts het pleidooi voor een eerlijker, hogere prijs voor producten bij de machtige supermarkten krijgt ieders instemming. 

Ook de gasboringen in de Waddenzee (Klaver: “Dat is echt niet veilig, de Wadden moeten een Nationaal Park worden”.) en de energietransitie (Wilders: “Daar heeft de burger alleen maar last van”.) splijten de deelnemers.

‘Ze zijn er doodmoe van’

Een ietwat cynische ontvangst krijgt de oproep van D66 en PvdA om een Pact te sluiten over de Lelylijn. Deze snelle treinverbinding langs A’dam, Lelystad, Heerenveen en Groningen staat opnieuw in bijna ieder verkiezingsprogramma, maar is er nog altijd niet. Ook dit kabinet wilde de verbinding financieren uit het Wopke-Wiebes-investeringsfonds, maar dat bleef een voornemen. Marijnissen: “Als de lijn elke keer was aangelegd als ‘ie beloofd was, had het Noorden nu verbindingen met heel Europa”.

De SP-leider hekelt ook de mooie woorden die de Groningers al jaren horen over snelle compensatie van de aardbevingsschade. “Ze zijn er doodmoe van.” Wil de overheid het geschonden vertrouwen van burgers herstellen, niet alleen wat betreft het schadeherstel, waarschuwt Klaver, dan moet de overheid haar burgers voortaan het voordeel van vertrouwen geven, en niet uitgaan van wantrouwen bij controles op fraude.

Geen van de partijen is voorstander van een eventueel uitstel van de verkiezingen. D66’er Jetten doet tot slot nog wel een oproep voor meer vrijwilligers voor de stembureaus, waar zich in normale tijden vaak gepensioneerden voor melden. “Ben je jong en gezond, kom dan helpen.”

Lees ook: 

Gratis kinderopvang: het klinkt goed, maar het is een duivels dilemma

Het politieke draagvlak voor gratis kinderopvang groeit. Het idee lijkt eerlijk en eenvoudig, maar wat betekent het voor de kwaliteit van de opvang die in Nederland juist net zo tot bloei is gekomen?